آغاز مبارزه با یک جریان مخرب و غیراصولی؛ «پلی بک» آفت سرود شده است

خبرگزاری مهر-گروه هنر-علیرضا سعیدی؛ ششمین جشنواره ملی موسیقی و سرود بسیج هنرمندان (آوای عشق) طی روزهای بیست و هشتم تا سی ام دی ۱۴۰۳ به همت سازمان بسیج مستضعفین توسط مجموعه بسیج هنرمندان کشور به دبیری رضا مهدوی در تالار بوعلی سینای شهر همدان برگزار می‌شود.

این جشنواره در ۲ مرحله استانی و ملی برگزار می‌شود و براساس آماری که از سوی مدیران برگزاری این رویداد ارائه شده، هنرمندان اکثریت استان‌ها در آن مشارکت جدی داشته‌اند.

احمد صدری، سید احمد میرمعصومی، دامون شش بلوکی هنرمندانی بودند که پس از معرفی داوران استانی، آثار شرکت‌کننده را در سه حوزه سرود، آکاپلا و تک آهنگ مورد بررسی و ارزیابی قرار داده و آثار منتخب را برای شرکت در مرحله نهایی معرفی کردند. این در حالی است که براساس برنامه ریزی‌های انجام گرفته، محمدعلی گلپایگانی (گلریز)، هادی آرزم، بهنام صبوحی، مجید اخشابی و رضا مهدوی نیز اعضای هیئت داوران بخش نهایی این جشنواره را در سه بخش سرود، آکاپلا و تک آهنگ ها در گونه های مختلف تشکیل می‌دهند.

حضور گسترده و جذب حداکثری استعدادهای جوان، شناسایی، ساماندهی و حمایت از استعدادهای خلاقِ آواز جمعی (آکاپلا، سرود، هم سرایی و … )، ایجاد امکان حضور استعدادها (فردی و جمعی) در مجامع، برنامه‌ها، جشنواره‌ها، مراسم و هم فکری برای گسترش و تحکیم حرکت‌های هنرمندانه از طریق سرود در منطقه و جهان از اهداف برگزاری جشنواره ملی موسیقی و سرود بسیج هنرمندان (آوای عشق) عنوان شده است. ضمن اینکه «فلسطین»، «ایثار و شهادت»، «شعار سال: جهش تولید با مشارکت مردم»، «بسیج» و «آزاد» نیز به عنوان محورهای موضوعی این دوره از جشنواره معرفی شده‌اند.

برگزاری این رویداد ملی بهانه ای شد تا تعدادی از دست اندرکاران جشنواره به دعوت گروه هنر خبرگزاری مهر در یک نشست رسانه‌ای به تشریح جزییات پروژه ای بپردازند که قرار است پس از برگزاری جشنواره برنامه ها و فعالیت های دیگری را در حوزه توسعه موسیقی و سرود کشور انجام دهند. مسیری که به گفته آنها هنوز در مراحل ابتدایی است و تا رسیدن به نقطه مطلوب فعالیت ها و برنامه های زیادی وجود دارد که هم جواری با دیگر جشنواره های مشابه نه تنها به ضرر مجموعه نیست بلکه موجب توسعه جریانی از موسیقی می شود که می تواند حرف های زیادی برای گفتن داشته باشد.

آرش زینال خیری مسئول سازمان بسیج هنرمندان کشور، رضا مهدوی آهنگساز، نوازنده، مدرس، رئیس و دبیر ششمین جشنواره ملی موسیقی و سرود بسیج (آوای عشق) و مجید هودن مسئول امور انجمن های هنری ادبی بسیج هنرمندان از جمله افرادی بودند که در این نشست ضمن ارائه گزارشی از روند برگزاری این جشنواره به تشریح اهداف مختلف این رویداد پرداختند.

تلاش برای تبدیل رویدادهای «دوسالانه» به جشنواره‌های «سالانه»

آرش زینال خیری مسئول سازمان بسیج هنرمندان کشور در ابتدای این نشست رسانه ای با اشاره به دلایل و لزوم تعدد برگزاری جشنواره های هنری در حوزه موسیقی و سرود بسیج و اینکه چرا برنامه ای برای یکسان سازی و برگزاری یک پارچه رویدادهای موسیقی این چنینی ارائه نمی شود، گفت: سازمان بسیج هنرمندان در سال جاری کار خود را با پنج جشنواره مختلف در حوزه های فیلم، موسیقی، تئاتر، هنرهای تجسمی و آرش زینال خیری: خوشبختانه به واسطه همکاری‌ها و برنامه ریزی هایی که انجام گرفته، جشنواره های تئاتر، فیلم و هنرهای تجسمی از قالب «دو سالانه» به «سالانه» تغییر وضعیت داده و امیدوارم شرایط به گونه ای هدایت شود که بتوانیم جشنواره های موسیقی و عکس را نیز به صورت سالانه برگزار کنیم عکس آغاز کرده است. مسیری که بنا داریم در سال آینده نیز آن را در حوزه های فرهنگی نظیر شعر و ادبیات نیز گسترش دهیم و امیدوارم بتوانیم در اجرای این اهداف موفق باشیم. این توضیح را هم بدهم که خوشبختانه به واسطه همکاری ها و برنامه ریزی هایی که انجام گرفته، جشنواره های تئاتر، فیلم و هنرهای تجسمی از قالب «دو سالانه» به «سالانه» تغییر وضعیت داده و امیدوارم شرایط به گونه ای هدایت شود که بتوانیم جشنواره های موسیقی و عکس را نیز به صورت سالانه برگزار کنیم.

وی درباره ضرورت برگزاری جشنواره موسیقی و سرود بسیج تصریح کرد: به طور حتم در برگزاری جشنواره موسیقی و سرود بسیج ضرورتی احساس کردیم؛ چرا که تولید سرود از مولفه های مهم هنری در کشورمان است که پس از پیروزی انقلاب اسلامی موجب ایجاد شرایطی بسیار مطلوب برای تولید آثار مختلفی شد و همه ما با آن خاطرات زیاد و ارزنده ای داریم. شرایطی که به دلیل وجود گونه های متعدد موسیقی در کشور می تواند بعد از وقفه ای موجب تولید آثار بدیع و خلاقانه ای شود که ریشه آنها را می توان در سبک ها و ملودی های اقوام ایران پیدا کرد. فضایی که باید بتواند پوشش دهنده تمام گروه های سنی جامعه ایرانی به معنای واقعی کلمه باشد.

زینال خیری تصریح کرد: طی سال های اخیر ما شاهد جشنواره های مختلفی در عرصه هنر به ویژه موسیقی بودیم که من شخصا اعتقاد دارم هنر و فرهنگ ما آن قدر غنی است که ما هرچه قدر در قالب جشنواره و برنامه کار کنیم کم است. بنابراین در همین حوزه موسیقی و سرود اگر به برگزاری رویدادی که در بسیج برگزار شده، اکتفا کنیم، به اعتقاد من نوعی محدود کردن است چرا که هر جشنواره ای ولو با کلید واژه سرود سیاست های خاص خود را دارد. آن چه برای سازمان بسیج هنرمندان در حوزه موسیقی و سرود اهمیت دارد، یک نگاه ملی و سراسری به تمامی کشور است که می خواهیم آن را در هر رویدادی گسترش دهیم. همین حالا هم به دلیل وسعت برنامه های سازمان بسیج هنرمندان که دربرگیرنده تشکیل ۴۰۰ کانون در استان های مختلف است گروه های زیادی برای حضور در بخش های مختلف جشنواره های هنری ما اعلام آمادگی کرده اند که به نظرم این باعث شادابی و طراوت یک جامعه آماری می شود و ارتباطی هم به موازی کاری ندارد. بنابراین شخص من این فکر را ندارد که با نهادی یا مجموعه موازی کاری کرده ایم.

«موازی کاری»، «کم توجهی» و چند داستان دیگر

رضا مهدوی آهنگساز، مدرس دانشگاه و دبیر جشنواره بین المللی موسیقی فجر که دبیری این دوره از جشنواره موسیقی و سرود بسیج هنرمندان کشور را به عهده دارد هم در پاسخ به پرسشی مبنی بر موازی کاری جشنواره ای تصریح کرد: اگر بخواهیم از منظری نگاه کنیم که یک جشنواره موازی با جشنواره ای دیگر در زیر مجموعه یک نهاد برگزار می شود، به نظرم اشکالی ندارد. چون ما در کشوری زندگی می کنیم که فراوانی بسیار زیادی دارد و همه می توانند به تناسب علاقه و گرایش فرهنگی هنری شان انتخاب کنند. جشنواره موسیقی و سرود بسیج هنرمندان هم از این قاعده مستثنا نیست. اتفاقا من براین باورم اگر رویکردهای فنی و هنری درست و اصولی باشد قطعا سرود با چنین جشنواره هایی توسعه پیدا می کند. بنابراین بنده و همکارانم ادعا می کنیم که هیچ موازی کاری در برنامه ما نیست. شاید در برخی عناوین مترادف هم حرکت می کنیم اما یقین بدانید که نوع داوری ها و چینش ما با دیگر جشنواره های مرتبط با سرود بسیار متفاوت است.

وی ضمن قدردانی از استانداری، شورای شهر، شهرداری، آموزش و پرورش و صدا و سیمای استان همدان دربرگزاری جشنواره موسیقی و سرود آوای عشق افزود: این نکته را هم باید بگویم که انجمن موسیقی سازمان بسیج هنرمندان بنیان‌گذار برنامه ها و طرح های خوبی در حوزه موسیقی و سرود بوده است. ضمن اینکه ما امسال قرار بود شاهد برگزاری فصل جدید رضا مهدوی :آن چه برای من و سازمان بسیج هنرمندان بسیار بسیار اهمیت دارد ایستادگی دربرابر «پلی بک خوانی» طی برگزاری چنین رویدادهایی است که به نظرم بلای جان سرود کشور در سال های اخیر شده استجشنواره ای باشیم که گام نخست آن می بایست از سال گذشته اتفاق می افتاد اما به دلیل برخی کم توجهی ها در دوره گذشته، این اتفاق نیفتاد. کما اینکه فعالیت هایی خوبی هم در استان های فارس و لرستان و دیگر مناطق کشور داشت شکل می گرفت اما به واسطه همین مسائل و مشکلاتی که گفتیم فضای برگزاری درست و منسجم جشنواره به این دوره رسید. در این مجال طبیعتا از خلاء به وجود آمده هم ممکن است برنامه ها و پروژه های دیگری در بدنه بسیج شروع به فعالیت کنند که بنده اصلا نه مانع آنها هستم و نه مخالف برگزاری آن. حتی شاید موضوعات مشترکی هم داشته باشیم. اما آن چه برای من و سازمان بسیج هنرمندان بسیار بسیار اهمیت دارد ایستادگی در برابر «پلی بک خوانی» طی برگزاری چنین رویدادهایی است که به نظرم بلای جان سرود کشور در سال های اخیر شده است.

دبیر ششمین جشنواره موسیقی و سرود سازمان بسیج هنرمندان (آوای عشق) ادامه داد: متاسفانه امروز شاهد این روند هستیم که بسیاری از گروه های سرود کشور می آیند و در حضور عالی ترین مراجع دولتی و کشوری و لشگری به اجرای برنامه می پردازند اما وقتی به تماشای اجرای آنها می نشینیم می بینیم که آنها ایستاده اند و فقط لب خوانی می کنند و این قالب «پلی بک» است که پیش روی مخاطبان ارائه می شود. موضوعی که بسیار نگران کننده است. ما می خواهیم در این جشنواره زیرساخت های آموزشی را به پشتوانه قدمت و تجربه مجموعه ای به نام سازمان بسیج هنرمندان ایجاد کنیم که بتواند خلاهای آموزشی این حوزه را برطرف کند. مسیری که می تواند با آموزش هنرمندان و مربیان در سال بعد شکوفا شود و ما شاهد به ثمر نشستن فعالیت ها و برنامه ریزی از پس برگزاری جشنواره ای شویم که با هدف درستی پیش روی مخاطبان قرار می گیرد. در این میان دیگر مجموعه ها و نهادها هم می توانند برحسب موضوعات کاری خود برنامه ها و رویدادهای مورد نظر خودشان را برگزار کنند.

تلاش برای تحقق واقعی شعار «جذب حداکثری» در موسیقی و سرود

مهدوی تصریح کرد: به نظرم هرچه جشنواره دراین زمینه برگزار کنیم کم است. اصلا عدد و رقم این جشنواره در مقایسه با جامعه آماری که در حوزه موسیقی و سرود فعالیت می کنند عدد ناچیزی است. حتی درباره تامین مخارج جشنواره هم باید بگویم که خوشبختانه در این زمینه مدتی است استان ها نیز پای کار هستند و در حد توان و امکانات خود به جشنواره های موضوعی کمک می کنند.

مدیر انجمن موسیقی سازمان بسیج هنرمندان کشور گفت: من لازم است در همین جا از سردار غلامرضا سلیمانی رئیس سازمان بسیج مستضعفین هم تشکر کنم که با انتخاب آرش زینال خیری به عنوان رئیس سازمان بسیج هنرمندان که خود از بدنه انجمن های فرهنگی هنری بسیج بود خون تازه ای را وارد رگ های این مجموعه ارزشمند کرد. به اعتقاد من حضور آرش زینال خیری در این مجموعه که سابقه بسیار خوبی هم در عرصه رضا مهدوی: همراهی سردار سلیمانی و آرش زینال خیری دربرگیرنده نتایج مثبتی بود و باعث شد ما به نحو احسن از عملکردمان دفاع کرده و علیرغم برخی از گفته ها که ما را به موازی کاری نسبت می دادند فضایی را پیش روی خودمان ترسیم کنیم که می تواند مترادف با تقویت سرود به عنوان یک جریان مردمی حوزه هنر باشدتهیه کنندگی و سینما دارد موجب شد تا او به واسطه آشنایی با حوزه فرهنگ و هنر ما را فرابخواند و بگوید که چرا جشنواره موسیقی و سرود بسیج در دوره گذشته برگزار نشد؟ در حالی که باید گفت در دوره های گذشته شکاف زیادی به وجود آمده بود که مانع انجام بسیاری از کارها می شد. حالا هم همه ما آمدیم تا با شعار «جذب حداکثری» فضایی را به سهم خود فراهم سازیم تا همه بتوانند در این جشنواره حضور پیدا کنند و چه خوب که داوران به عالی ترین شکل ممکن کارها را برای حضور در بخش نهایی انتخاب کردند.

مهدوی با اشاره به نحوه حضور گروه های شرکت کننده اظهار کرد: طبق برنامه ریزی های انجام گرفته چهار گروه «آکاپلا»، شانزده گروه «سرود» و نزدیک به ۱۰ «تک آهنگ» مورد ارزیابی سه داور نخبه حوزه موسیقی جشنواره موسیقی و سرود بسیج (آوای عشق) قرار می گیرند. شرایطی که به نظرم دربرگیرنده یکی از کم سابقه ترین رویدادهای حوزه سرود در بخش کیفیت است و فضایی فراهم شده تا آنها در قالبی کاملا تخصصی و حقیقی مورد ارزیابی قرار بگیرند. شرایطی که به واسطه همراهی سردار سلیمانی و آرش زینال خیری دربرگیرنده نتایج مثبتی بود و باعث شد ما به نحو احسن از عملکردمان دفاع کرده و علیرغم برخی از گفته ها که ما را به موازی کاری نسبت می دادند فضایی را پیش روی خودمان ترسیم کنیم که می تواند مترادف با تقویت سرود به عنوان یک جریان مردمی حوزه هنر باشد. مسیری که در عین حال اجازه می دهد تا دیگر مجموعه ها نیز به فعالیت های خود بدون هیچ رقابت مسمومی ادامه دهند. آنچه برای ما بسیار مهم بود الگوسازی و نمونه آفرینی برای رسیدن به کیفیت است که امیدوارم روزی بتوانیم به طور کامل شاهد تحقق آن باشیم.

مجید هودن مسئول امور انجمن های هنری ادبی بسیج هنرمندان هم در ادامه صحبت های مهدوی تاکید کرد: به اعتقاد من موازی کاری شاید در جایی بد باشد اما در برخی از فعالیت ها نیز می تواند دربرگیرنده نتایج مطلوبی باشد. در زمینه برگزاری جشنواره موسیقی و سرود بسیج هم ماجرا به گونه ای است که ما به دلیل جامعیتی که در بسیج هنرمندان داریم نمی توانیم آن را موازی کاری با دیگر رویدادهای مرتبط با سرود و موسیقی بدانیم چرا که ما مجموعه ای هستیم که ۸۰ هزار عضو دارد. مرجعیتی که در هیچ جای دیگر نیست. شرایطی که موجب شده تا در سال آینده برنامه ریزی ها را به شکلی طراحی کنیم که جشنواره موسیقی و سرود بسیج در قد و قواره هایی گسترده تر برگزار شود که توسعه بخش تک خوانی یکی از این برنامه ها است.

جشنواره موسیقی مقاومت فراموش شده و پرسش های بی پاسخ

رضا مهدوی در ادامه این نشست خبری بود که در جواب سوالی مبنی براینکه چرا سازمان بسیج هنرمندان کشور به بهانه کسب تجربه در جشنواره موسیقی و سرود «آوای عشق» مقدمات و برنامه ریزی هایی را برای احیای جشنواره خاموش شده «موسیقی مقاومت» که در زمان برگزاری خود نتایج کم و بیش خوبی را هم در پیش گرفته بود، انجام نمی‌دهد، گفت: من کاملا با حرف شما درباره جشنواره موسیقی مقاومت موافقم و اتفاقا یکی از پرسش های من هم است که چرا یک جشنواره موضوعی مهم و ملی که داشت مسیر خود را پیدا می کرد به یک باره فراموش شد و کسی هم پاسخ نداد. حتی من بر این باورم باید در جشنواره مهمی چون رضا مهدوی : سرود باید ریتم های ساده ای داشته باشد که مردم بتوانند با آنها ارتباط برقرارکنند. مسیری که متاسفانه آغشته به تنظیم های آن چنانی شده که حتی میزان صدای آهنگ ها را بالاتر از گروه سرود تنظیم می شود. گویی برخی از آهنگسازان در این قالب می خواهند سرودها را مصادره به مطلوب کنند جشنواره بین المللی موسیقی فجر هم چنین شاخه ای وجود داشته و گروه هایی از کشورهای اسلامی به منظور ارائه آثارشان در این بخش به جشنواره بیایند و کارهای خود را اجرا کنند. اما درباره اینکه نام جشنواره موسیقی «آوای عشق» در قالب عنوان جشنواره موسیقی مقاومت تعریف نشود نکته ای نیست که با آن موافق باشم چون عنوان موسیقی مقاومت می تواند در کنار دیگر موضوعات به جشنواره موسیقی سرود بسیج اضافه شود.

وی ادامه داد: من معتقدم جشنواره موسیقی و سرود «آوای عشق» باید به صورت یک رویداد مستقل برگزار شود. این جشنواره باید مصداق عینی عبارت «سرود به ما هو سرود» باشد. ما در این جشنواره می خواهیم سرود در دوران پیروزی انقلاب اسلامی و دوران هشت سال دفاع مقدس که بهترین نمونه ها بوده و هنرمندان بزرگی هم خالق آن بودند اما از نیمه دهه هفتاد به فراموشی سپرده شد دوباره در این جشنواره متبلور شود. متاسفانه اغلب سرودهای دهه نود ما تبدیل به موسیقی های پاپی شده اند که اصلا سرود نیستند. در حالی که سرود باید خالص باشد. سرود باید ریتم های ساده ای داشته باشد که مردم بتوانند با آن ارتباط برقرار کنند. مسیری که متاسفانه آغشته به تنظیم های آن چنانی شده که حتی میزان صدای آهنگ ها را بالاتر از گروه سرود تنظیم می کنند. گویی برخی از آهنگسازان در این قالب می خواهند سرودها را مصادره به مطلوب کنند.

این کارشناس حوزه موسیقی تصریح کرد: اینکه بیاییم مقوله «سرود» را با موسیقی پاپ ترکیب کنیم، خیلی اشکال دارد. وقتی همه جا را موسیقی پاپ فرا گرفته چرا ما باید بیاییم و با سرودی که برای ما قداست دارد چنین برخوردهایی کنیم. سرود جریان ریشه دار تاریخی در کشور ما دارد که از زمان علینقی وزیری تا به امروز در اشکال بسیار ارزشمندی پیش روی مخاطبان قرار گرفته است. ما این همه خوراک و مخزن خوب برای سرود داریم که می توانیم از آنها استفاده های بسیاری خوبی ببریم اما چرا به راحتی اسامی تعداد محدودی آهنگساز به طور دائم در همه سرودها دیده می شود. من اعتقادی به مافیای سرود ندارم اما این ها نکاتی است که ما در این جشنواره روی آنها توجه داریم و امیدوارم شرایط به گونه ای هدایت شود که بتوانیم سال بعد نتایج مطلوب آن را به دست آوریم. پس بنده با عنوان جشنواره موسیقی مقاومت کاملا موافقم اما بر این باورم که این رویداد باید در شرایط دیگری برگزار شود و جشنواره موسیقی و سرود «آوای عشق» هم به صورت مستقل به کار خود ادامه دهد.

آرش زینال خیری مسئول سازمان بسیج هنرمندان هم در ادامه صحبت های مهدوی گفت: «بسیج» چتری بر جغرافیای ایران زمین است که به لطف خداوند چتری برای تمام دنیا خواهد شد. «بسیج» واژه ای مترادف با نظامی گری نیست. بسیج مترادف با مردمی بودن است. سازمان بسیج هنرمندان هم در همین قالب و معنی کار می کند. یعنی کسانی که در این جا کار می کنند شرایطی را فراهم می سازند تا آثارشان را به مردم ارائه دهند. بنابراین موضوع برگزاری جشنواره ها هم در همین قالب تعریف می شود. به طور مثال ما الان در سازمان بسیج جشنواره تئاتر مقاومت و جشنواره تئاتر «سودای عشق» را داریم که جشنواره تئاتر مقاومت در قالبی تخصصی و سراسری به موضوع «مقاومت» می پردازد اما جشنواره تئاتر «سودای عشق» به یک موضوع خاص محدود نیست و تلاش می کند تا به دیگر مفاهیم نیز بپردازد.

وی در پایان این بخش از صحبت هایش تصریح کرد: قطعا بنده هم موافق برگزاری جشنواره موسیقی مقاومت هستم و بر این باورم جای آن خالی است اما به نظر می آید جایگاه برگزاری جشنواره در فضایی خارج از سازمان بسیج هنرمندان است که می تواند در قالبی منسجم و مهم پیش روی مخاطبان قرار گیرد. فضایی که می تواند در کنار رویدادهایی چون جشنواره موسیقی و سرود «آوای عشق» دربرگیرنده اتفاقات موثری باشد.

ادامه دارد …