ابعاد سیاسی و حقوقی مناقشه «جزایر سه‌گانه ایرانی» بررسی شد

به گزارش ایکنا، نشست تخصصی «بازخوانی ابعاد سیاسی و حقوقی جزایر مناقشه‌برانگیز خلیج‌فارس» صبح امروز، یکشنبه نهم دی، به همت بنیاد ایران‌شناسی با سخنرانی محمدحسین رجبی دوانی؛ ریاست بنیاد ایران‌شناسی، حسن احمدی؛ عضو هیئت علمی دانشگاه جامع امام حسین(ع) و محمدرضا حسینی، عضو هیئت علمی دانشگاه عالی دفاع ملی برگزار شد.

محمدحسین رجبی دوانی، رئیس بنیاد ایران‌شناسی به عنوان سخنران اول این نشست گفت: نسبت به هر اقدامی که اقتدار و امنیت ملی ایران را در عرصه بین‌الملل خدشه‌دار سازد باید حساس شد. خلیج فارس یکی از مناطق مهم برای ما محسوب می‌شود و در ادوار مختلف تاریخی حوزه تمدنی ایران به حساب می‌آمد. از زمانی که پای غربی‌ها به خلیج فارس باز شد این منطقه با مخاطراتی روبه‌رو شد که نمونه آن اشغال بحرین در اواخر دوره افشاریان است. همچنین در دوران پهلوی دوم، شاه به جدایی بحرین از ایران تن داد.

وی افزود: جدایی بحرین از ایران آن هم در رژیمی که به دنبال احیای عظمت هخامنشیان بود، مایه ضعف محسوب می‌‎شد. بحرین استان چهاردهم ایران بود ولی شاه برای اینکه از فشار انگلیسی‌ها رها شود حاضر شد تا در برابر سه جزیره، استقلال بحرین را به رسمیت بشناسد؛ در صورتی که بحرین جزء حاکمیت ایران بود ولی شاه مقاومتی در برابر انگلیسی‌ها از خود بروز نداد.

رئیس بنیاد ایران‌شناسی بیان کرد: با وقوع انقلاب اسلامی، غربی‌ها کشورهای عربی را به جان ایران انداختند و سپس در جنگ تحمیلی همین کشورهای عربی بیشترین حمایت را از صدام حسین کردند و از همان ابتدا ادعای آنها بر جزایر سه‌گانه هم آغاز شد.

رجبی دوانی ادامه داد: پس از جنگ کویت، امارات با حمایت غیرمستقیم آمریکا و انگلیس به تشدید ادعاهای خود بر جزایر سه‌گانه ایرانی روی آورد و در شورای همکاری خلیج فارس و اتحادیه عرب به طرح این ادعاها مبادرت ورزید البته باید در نظر داشت نه شورای همکاری خلیج فارس و نه اتحادیه عرب تأثیرگذاری آن‌چنانی در جهان ندارند و بیانیه‌هایی که صادر می‌کنند فاقد بازخورد بین‌المللی هستند.

وی تأکید کرد: دولت امارات هیچ اختیاری از خود ندارد، وقتی آمریکا کشور عربستان را گاو شیرده خطاب می‌‎کند چه برسد به اماراتی که اصلاً تأثیرگذاری ندارد و لذا امروز در برابر ادعاهای امارات باید اقدامات قاطع و انقلابی انجام داد تا نتواند اهداف غیررسمی و غیرمشروع خود را پیش ببرد.

در ادامه این نشست حسن احمدی، عضو هیئت علمی دانشگاه جامع امام حسین(ع) به سخنرانی پرداخت و گفت: جزایر سه‌گانه حائز اهمیت ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک بسیاری هستند. روزانه بیش از 30 میلیون بشکه نفت از تنگه هرمز به دیگر کشورها صادر شده و در واقع یک‌پنجم ترانزیت نفت دنیا از این تنگه انجام می‌شود و از این سو جزایر سه‌گانه نقش مهمی در تثبیت حاکمیت ایران بر تنگه هرمز دارند.

وی افزود: از سوی دیگر جزایر سه‌گانه در عمیق‌ترین قسمت خلیج فارس واقع شده‌اند و لذا برای کشتیرانی و تسهیل مهم به شمار می‌روند و به همین دلیل برای امارات خیلی حیاتی است که بر این سه جزیره دسترسی پیدا کند. علاوه بر نفت بیشترین ترانزیت گاز دنیا هم از تنگه هرمز انجام می‌شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه جامع امام حسین(ع) بیان کرد: تمام نقشه‌های تاریخی نشان می‌دهند این جزایر بخشی از حاکمیت ایران هستند و توافقنامه‌‌های حقوقی و بین‌المللی هم این موضوع را اثبات می‌کنند. همچنین برخی از اماراتی‌ها، بحرینی‌ها و قطری‌ها با ساکنان جزایر سه‌گانه پیوند خویشاوندی دارند و حتی در حال رفت و آمد به این جزایر هستند.  قرابت‌های فرهنگی میان کشورهای منطقه با ایران اثبات می‌کند که جزایر سه‌گانه متعلق به کشورمان هستند به ویژه اینکه شیعیان بحرین که امروز تحت حاکمیت اقلیت سنی قرار دارند اصالت خود را ایرانی می‌دانند و از اینکه تحت حاکمیت اقلیت هستند رضایت ندارند.

احمدی ادامه داد: علاوه بر بحرین تقریباً 30 تا 35 درصد از مردم کویت هم اصالت ایرانی دارند و برخی از نمایندگان پارلمان این کشور ایرانی‌الأصل محسوب می‌شوند؛ به عبارت بهتر تعداد قابل توجهی از شیعیان کویت عاشق ایران هستند. پیوندهای تاریخی میان ایران و کشورهای ساحلی خلیج فارس این موضوعات را اثبات می‌کند و نشان می‌دهد پیوندهای تاریخی میان اینها با ایران بسیار قوی و ناگسستنی است و به همین دلیل ادعاهای نامشروع امارات وجهه قانونی و تاریخی ندارد.

وی درباره بیانیه اخیر اتحادیه اروپا در حمایت از ادعای امارات متحده عربی گفت: بیانیه اخیر اتحادیه اروپا در خصوص جزایر سه‌گانه که با لابی اماراتی‌ها صادر شد، جنبه سیاسی دارد نه تاریخی و نمی‌توان آن را مستند و قابل اعتنا دانست.

محمدرضا حسینی، عضو هیئت علمی دانشگاه عالی دفاع ملی به عنوان سخنران پایانی این نشست اظهار کرد: در خلیج فارس 90 جزیره وجود دارد که حدوداً 30 جزیره آن متعلق به ایران است ولی از این بین تنها سه جزیره بوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک جنبه استراتژیک پیدا کرده‌، به دلیل اینکه اعراب خلیج فارس از ادعای امارات بر جزایر سه‌گانه حمایت می‌کنند و بخش قابل توجهی از این ادعا هم به خاطر وجود منابع نفتی و گازی به ویژه میدان گازی آرش در خلیج فارس است. 

وی افزود: در نظریات ژئوپلیتیک آمده تسلط بر خشکی و دریا منجر به تقویت قدرت ملی خواهد شد و امروز تسلط جمهوری اسلامی بر خشکی و دریا سبب شده تا یک قدرت منطقه‌ای محسوب شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه عالی دفاع بیان کرد: البته تمرکز امارات بر جزیره بوموسی بیش از دو جزیره دیگر است. تاریخ نشان می‌دهد جزایر سه‌گانه متعلق به ایران هستند و تاریخ 2500 سال این سرزمین آن را به اثبات می‌رساند البته از قرن 17 به بعد کمی دچار نوسانات تاریخی شده‌ایم؛ در این مقطع پرتغالی‌ها و انگلیسی‌ها برخی از جزایر خلیج فارس را اشغال کردند. متأسفانه ضعف شاه در برابر خواست نامشروع انگلیس سبب شد تا بحرین را از دست بدهیم، شاه گفته بود که بحرین همانند دختر ترشیده است و باید آن را عروس کنیم و به خانه بخت برود و حتی گفت من استقلال بحرین را در مجلس به تصویب می‌رسانم. این ضعف شاه منجر به این شد تا امروز اماراتی‌ها و اعراب خلیج فارس ادعاهای غیرحقوقی بر این جزایر داشته باشند که البته با موضع قدرتمندانه جمهوری اسلامی ایران موفق به پیشبرد ادعاهایشان نشده‌اند.

حسینی بیان کرد: تا دو یا سه سال پس از جنگ تحمیلی اصلاً موضوع جزایر سه‌گانه مطرح نبود ولی از آن سال به بعد اماراتی‌ها شروع به طرح چنین ادعاهایی کردند. در سال 1992 امارات طی نامه‌ای اولین شکایت علیه ایران را در شورای امنیت مطرح کرد و هر سال هم این شکایت را تمدید می‌کرد و پس از مدتی ایران هم نامه‌ای به شورای امنیت داد و در این نامه مطرح کرد که این جزایر برای ایران است و شورای امنیت هم برای اینکه از حاد شدن موضوع جلوگیری کند دو نامه را مسدود گذاشت.

وی درباره تلاش‌های فرهنگی امارات برای معرفی جزایر سه‌گانه به نام خود گفت: امارات متحده عربی 53 کتاب در آکسفورد و 18 کتاب عربی در مصر  با موضوع جزایر سه‌گانه به چاپ رسانده و درصدد تغییر نقشه‌ها و جمع‌آوری ادله است ولی ما در این مدت اقدامات لازم و مکفی را انجام نداده‌ایم. ادله‌های ایران از نظر حقوقی بسیار زیاد هستند و باید این ادله‌ها را در مراجع بین‌المللی مطرح کنیم؛ در صورتی که امارات ادله‌های کافی ندارد ولی به خوبی آنها را در مراجع مطرح می‌سازد.

عضو هیئت علمی دانشگاه عالی دفاع ملی درباره رویکرد کشورهای مختلف به موضوع جزایر سه‌گانه ایرانی گفت: آمریکا و انگلیس از گذشته نمی‌گفتند که این جزایر متعلق به کدام کشور است و همیشه کشورهای عضو دائم شورای امنیت بر حل اختلافات تأکید داشتند. امارات و مصر هم از زمان جنگ از ادعای امارات حمایت می‌‎کردند و قطر و کویت که همیشه بر حل اختلاف تأکید داشتند اخیراً جرئت کرده‌ و از ادعای امارات حمایت می‌کنند. از سوی دیگر اتحادیه اروپا بر اشغال جزایر سه‌گانه توسط ایران تأکید کرده در صورتی که قبلاً از این لحن استفاده نمی‌کرد. 

حسینی با طرح پیشنهاداتی اظهار کرد: ضرورت دارد در مقطع کنونی بهتر است رؤسای جمهور کشور از جزایر سه‌گانه بازدید داشته باشند؛ پس از آقای احمدی‌نژاد هیچ رئیس‌جمهور دیگری از این جزایر بازدید نداشته است و از سوی دیگر ضرورت دارد به نشر کتب و نقشه‌های مرتبط در مراکز دانشگاهی مختلف مبادرت ورزیده شود. موضوع مهم بعدی دیگر آن است که ساخت مسکن ملی در این جزایر به جد پیگیری شود و ضرورت دارد جزایر سه‌گانه را شناسنامه‌دار کنیم. یکی دیگر از اقدامات آن است که اماکن رفاهی و تفریحی را در جزایر سه‌گانه گسترش دهیم و جاذبه‌های توریستی ایجاد کنیم تا جهانگردان و گردشگران بداند بوسوسی، تنب بزرگ و کوچک چیستند و متعلق به کدام کشور هستند. همچنین باید نمادهای حاکمیتی را در این سه جزیره تقویت کنیم.

انتهای پیام