از ثبت ملی ماشین دودی تا سفر وزیر میراث فرهنگی به باکو

خبرگزاری مهر _ گروه جامعه؛ در این هفته خبر رسید که با همکاری مشترک وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و سازمان برنامه و بودجه، آئین‌نامه نظام فنی و اجرایی اختصاصی بناها و بافت‌های تاریخی در هیئت دولت به تصویب رسید.

«آئین‌نامه نظام فنی و اجرایی اختصاصی بناها و بافت‌های تاریخی» در هیأت دولت مصوب شده است و تصویب این آئین‌نامه در دولت، زمینه تحول جدی در ساختار نظام فنی اجرایی مبتنی بر دولت در حوزه‌های ساخت و ساز در کشور را که کارایی لازم در پروژه‌های حفاظت و مرمت در بر نداشت، رقم می‌زند.

در این آئین‌نامه، آمده است: حسب تفاوت پروژه‌های حفاظت و مرمت با پروژه‌های «ساخت و ایجاد» در کشور و حسب تاکید قانون حمایت از مرمت و احیای بافت‌های تاریخی‌فرهنگی لازم بود که سازمان برنامه و بودجه اقدامات اصلی برای اختصاصی شدن نظام فنی و اجرایی بناها و بافت‌های تاریخی را به انجام رساند.

دامنه کاربرد این نظام اختصاصی تمام طرح‌ها و اقدامات «حفاظتی»، «احیایی»، «صیانتی» و «بهره‌برداری» از بناها و بافت‌های تاریخی و نیز طرح‌ریزی شده در طرح‌های ویژه بافت‌های تاریخی را در بر می‌گیرد.

سفر وزیر میراث‌فرهنگی به باکو

این هفته وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به همراه معاون گردشگری خود پس از موافقت هیأت وزیران، برای حضور در اولین نشست وزرای گردشگری با موضوع اقدامات اقلیمی در گردشگری که در جریان کنفرانس «کاپ ۲۹» برگزار می‌شود به باکو سفر کرد.

این نشست با هدف ارتقای جایگاه اقدام اقلیمی گردشگری در سطح جهانی به عنوان یک سیاست حمایت کننده با همکاری آژانس دولتی گردشگری جمهوری آذربایجان و سازمان جهانی گردشگری برگزار می‌شود.

در این نشست، وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی دیدارهای دو جانبه‌ای با برخی مقامات در راستای توسعه همکاری‌های در حوزه‌های مربوطه خواهد داشت.

آتش سوزی در مجاورت خانه صدراعظم

در این هفته خبر ناگهانی این بود که ساختمان کنار بنای تاریخی و ثبت ملی شده امام جمعه که به تازگی با عنوان خانه صدراعظم افتتاح شد، آتش گرفت.

این بنای مجاور به عنوان انبار مورد استفاده قرار می گرفته است بهره بردار خانه تاریخی صدراعظم بارها به آموزش و پرورش که مالکیت این ساختمان را به عهده دارد نامه نوشته که تکلیف آن را مشخص کند ولی پاسخی نگرفته است.

خوشبختانه به بنای خانه صدراعظم آسیبی وارد نشد و تنها روی گچ‌ها و بنا دوده‌ای سیاه نشست که به سرعت توسط عوامل بهره بردار تمیز شد.

انتصابات جدید

این هفته وزارت میراث فرهنگی دو انتصاب جدید هم داشت. یکی اینکه با حکم مشترک قائم‌مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی کشور و معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل راه‌آهن، «وحید علی قارداشی» به مدیریت پایگاه میراث جهانی راه‌آهن سراسری ایران منصوب شد. دیگری فرهاد عزیزی بود که به عنوان سرپرست اداره‌کل روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی منصوب شد.

شرکت کانون جهانگردی و اتومبیلرانی در نمایشگاه EMITT

این هفته نشست هم‌اندیشی مدیرعامل کانون جهانگردی و اتومبیلرانی و استان‌های آذری زبان کشورمان به منظور برنامه‌ریزی برای حضور در نمایشگاه بین‌المللی صنایع دستی EMITT استانبول ۲۰۲۵ برگزار شد. در این نشست که در سالن جلسات ساختمان مرکزی کانون جهانگردی و اتومبیلرانی برگزار شد، محمدحسین صوفی ضمن اشاره به واگذاری مسئولیت برگزاری پاویون ایران در نمایشگاه‌های بین‌المللی گردشگری و صنایع دستی خارج از کشور به کانون جهانگردی و اتومبیلرانی، گفت: بر اساس برخی برنامه‌ریزی‌ها، کشورها و نمایشگاه‌های هدف برای حضور نمایندگان و کنشگران صنعت گردشگری و صنایع وابسته کشورمان تعیین شده است که اغلب آنها به دلیل اتمام فصل سفر در اروپا نیمه دوم سال برگزار می‌شوند.

وی افزود: تا پایان سال جاری حضور در نمایشگاه بین‌المللی گردشگری FITUR اسپانیا، نمایشگاه بین‌المللی گردشگری ITB برلین، نمایشگاه بین‌المللی گردشگری تاپ ریزای فرانسه، نمایشگاه بین‌المللی صنایع دستی EMITT ترکیه و نمایشگاه بین‌المللی گردشگری ATM امارات و همچنین نمایشگاه‌های مشابه در حوزه صنایع دستی در دستور کار کانون جهانگردی و اتومبیلرانی قرار دارد.

ثبت ماشین دودی

این هفته خبر رسید ایستگاه ماشین دودی («گارماشین» که ترجمه فرانسوی ایستگاه است) در تهران، واقع در پارک کوثر (حدفاصل خیابان‌های خراسان و یزدی) ثبت ملی شد.

در توضیحات ثبتی این اثر که به شماره ۳۴۲۶۰ در فهرست آثار ملی ثبت شده، آمده است: با توجه به اینکه بنای مذکور نشان‌دهنده بخشی از تاریخ توسعه و تحول حمل نقل درون شهری و توسعه ریلی داخل شهری و نخستین راه‌آهن در ایران محسوب می‌شود و همچنین بخشی از تاریخ گذار حمل و نقل از شکل سنتی کاروان به شکل مدرن است و همچنین بنای مذکور یکی از پنج ایستگاه ماشین دودی (ایستگاه شماره ۴) در تهران قدیم بوده و نقطه آغاز تاریخ صنعت ریلی در ایران محسوب می‌شود، لذا براساس معیارهای درج‌شده، واجد ارزش ثبت در فهرست آثار ملی شناخته می‌شود.

تمایل برای راه‌اندازی پرواز مستقیم از کردستان عراق به سنندج

مسلم شجاعی مدیرکل بازاریابی و توسعه گردشگری خارجی در این هفته همزمان با پایان برگزاری رویداد معرفی ظرفیت‌های گردشگری جمهوری اسلامی ایران در اقلیم کردستان عراق درباره دستاوردهای این اقدام گفت تمایل مقامات گردشگری اقلیم کردستان عراق برای راه‌اندازی پرواز مستقیم به سنندج و از آنجا به کیش با هدف بهره‌مندی از تفریحات و جاذبه‌های موجود بود. همچنین بهره‌مندی از خدمات پزشکی و درمانی کشورمان از جمله تقاضای اصلی در این ارتباط دو سویه بود که با حضور شایسته نمایندگان علوم پزشکی استان‌های مختلف و نیز برقراری تلاش دو سویه به منظور افزایش تعاملات و شناخت بیشتر از ظرفیت‌های گردشگری دو کشور پیش رفت.

به گفته شجاعی، برگزاری این رویداد نشان داد که اقلیم کردستان عراق علیرغم بازار پرظرفیت برای گردشگری ایران متأسفانه مغفول مانده است. بازاری که به دلیل قرابت‌های فرهنگی و زبانی کمتر تحت‌تأثیر ایران‌هراسی و خبرهای منفی رسانه‌های خارجی است و همچنین به دلیل دارا بودن مرزهای زمینی مشترک، امکان تردد آسان وجود دارد. با این وجود تا بهره برداری بهینه از این بازار فاصله وجود دارد و برگزاری رویدادهای اینچنینی می‌تواند به بلوغ بیش‌تر در این بازار کمک کند.

جزئیات بررسی محوطه‌های باستانی در ابوموسی

در این هفته خانه اندیشمندان علوم انسانی پیرو مباحث متعددی که درباره جزایر ایرانی در کشورهای دیگر انجام شده، نشستی را درباره تاریخ و باستان شناسی این جزیره برگزار کرد. در این نشست محمد اسمعیلی جلودار از باستان شناسانی که پس از سال‌ها موفق به بررسی در جزیره ابوموسی شده بود درباره فعالیت‌های تیمش در این جزیره گفت: همیشه پای باستان شناسان به این جزیره قطع شده است پیش از ما در سال ۱۳۵۰ از طرف اداره باستان شناسی آن زمان، گروهی اعزام شد ولی نتوانستند کاری کنند و حتی گزارش دادند که چیزی پیدا نکردند. گزارش آنها هم مکتوب نیست. بعد از آن تلاش شد تا گروه‌های دیگری به جزیره رفته و کار کنند اما باز هم موفق نشدند تا اینکه سال ۹۱ تیم ما مجوز کار گرفت.

جلودار گفت: در مرکز این جزیره کوچک مسیر فرودگاه، روستای امارات نشین و ساخت و سازهای نظامی وجود دارد و بلندترین کوه آن حلواست که اجازه نزدیک شدن به آن را نمی‌دهند. اینجا پراکندگی سفال ایلخانی وجود داشته ولی ما نتوانستیم نزدیک آن شویم. جزیره پوشش گیاهی قوی دارد که کار باستان شناسی را مشکل می‌کند.

این باستان شناس گفت: ما ۷ محوطه باستانی در این جزیره شناسایی کردیم که در اولین محوطه چند تکه سفال و ابزار سنگی به دست آمد ولی در اینکه آنها متعلق به کدام دوره است با تردید می‌توان صحبت کرد. یک محوطه دیگر نزدیک کوه حلواست که سفال‌های پراکنده دارد و بخش عمده آن تسطیح شده است. اینجا سفال شاخصی را ندیدیم. محوطه بعدی گویاتر است و در آن گونه‌ای از سفال‌های پیش از تاریخ را مشاهده کردیم از این سفال در سواحل خلیج فارس هم دیده می‌شود. از دور سلجوقی تا قاجار تولید این سفال ادامه داشته است.

وی افزود: محوطه بعدی در بخش مرکزی ابوموسی است که در کنار باغی بود. ما دهانه آب انباری دیدیم که در شهرهای دیگر هم وجود دارد. وقتی بارندگی زیاد است آب این آب انبار پر می‌شود. یکی از چاه‌های آن همچنان دایر است. یکی هم که ما پیدا کردیم دستکند است و رها شده و فاقد آب بود. اطراف اینها یک نوع سفال سرخ پیدا شد. انواع سفال‌های چینی و بدل چینی نیز دیده شد دو قطعه سفال دیگر را دیدیم که با سفال‌های اسلامی متفاوت است.

وی گفت: محوطه پنجم از همه برای ما جالب‌تر بود چون نوعی سفال وجود داشت که می‌توان گفت برای اواخر ساسانی و صدر اسلام بوده است. اما این مواد فرهنگی با پوشش شدید گیاه و ماسه بادی نرم پوشیده شده‌اند. برخی از سفال‌ها داخل همان سطح وجود دارد. سعی کردیم همان جا تصاویری از آنها بگیریم. در محوطه ششم ۱۹ قطعه سفال پیدا شد. اینجا هم پوشش گیاهی و باد اجازه کار نمی‌داد. محوطه هفتم هم سفال‌هایی داریم ولی یک قطعه شبیه سفال‌های هزاره اول خلیج فارس است که روی آن رسوب گرفته و تزئینات رنگی دارد. این سفال در زمره سفال‌های اسلامی قرار نمی‌گیرد.