اصلی‌ترین معضلات صنعت داروی کشور چیست؟

معضلات بخش صنعت دارو هر روز بیشتر از روز قبل نمود می‌یابد. به گفته فعالان این حوزه، نبود نقدینگی برای تهیه مواد اولیه مورد نیاز تامین دارو، بدهی هنگفت داروخانه‌ها و بیمارستان‌ها به شرکت‌های پخش دارو و از طرف دیگر بدهی پخش‌کنندگان به تولیدکنندگان دارو همه و همه دست به دست هم داده‌اند که صنعت تولید دارو را دچار چالش عظیم مواجه کنند.

بنا بر گفته بسیاری از تولیدکنندگان دارو، یکی دیگر از معضلات این بخش از رده خارج شدن دستگاه‌ها و نبود نقدینگی برای به‌روزرسانی آنهاست. اما طبق آخرین اخبار، پیوستن داروسازان داخلی به جمع مهاجرت‌کنندگان از کشور نیز خود می‌تواند چالش تازه‌ای برای صنعت داروی کشور رقم بزند.

حال اگر تمام این موارد را در کنار هم قرار دهیم، می‌توانیم علت کمبود دارو در کشور و دسترسی نداشتن بیماران خاص به داروهای مورد نیاز و افزایش بی‌رویه قیمت دارو را درک کنیم.

نقدینگی اصلی‌ترین مشکل صنعت دارو است

محسن کردی، مدیرعامل شرکت دارویی رایا فارمر و کارشناس دارو، دراین‌باره به تجارت‌نیوز می‌گوید: «هر صنعتی سازوکارهای خاص خودش را دارد. صنعت دارو نیز از این قاعده مستثنی نیست. در حال حاضر معضلاتی در این صنعت وجود دارد که منجر به کمبود دارو در کشور شده‌‌ است.»

او ادامه می‌دهد: «اصلی‌ترین معضل بخش دارو، نقدینگی است. بعد از افزایش چندبرابری نرخ ارز و تبدیل ارز دارو از دولتی به نیمایی، شکافی در مدیریت نقدینگی شرکت‌های دارویی به‌ وجود آمد. این شکاف باعث شد شرکت‌های دارویی در تأمین مواد اولیه دچار مشکل شوند. در مقاطعی قول‌هایی درباره تأمین نقدینگی مورد نیاز صنعت دارو و اعطای تسهیلات خاص به صنعت دارو داده شد. این قول‌ها محقق نشده‌اند. وجود شکاف بزرگ در صنعت دارو به دلیل مشکل نقدینگی و ناتوانی در تأمین مواد اولیه، تولید محصولات دارویی را مشکل‌ساز کرده است.»

حجم زیاد بدهی به شرکت‌های دارویی فشار زیادی به تولیدکننده‌ها وارد می‌کند

محسن کردی توضیح می‌دهد: «تغییر نرخ ارز و افزایش آن از موضوعات بسیار تأثیرگذار هستند. در صنعت دارو بسیاری از اقلام با ارز نیمایی خریداری می‌شوند و افزایش نرخ ارز در تولید محصولات دارویی مانع ایجاد می‌کند. مساله بعد، بدهی دانشگاه‌های علوم پزشکی و سیستم‌های بیمه‌ به سیستم پخش دارو است. این بدهی حجم زیادی دارد و وصول‌نشدن آن فشار مضاعفی به شرکت‌های تولیدکننده دارو وارد می‌کند.»

دوره‌ بازپرداخت و وصول مطالبات طولانی‌تر از گذشته شده است

این کارشناس دارو می‌گوید: «در گذشته دوره بازپرداخت و وصول مطالبات کوتاه‌تر بود. محصولات دارویی از سوی شرکت‌های پخش به بیمارستان‌های دولتی و سیستم‌های درمانی بخش دولتی تحویل داده می‌شوند اما وصول نشدن مطالبات و تلنبار شدن بدهی‌ها، رقم را بالا می‌برد و شکاف روزبه‌روز بزرگ‌تر می‌شود.»

قیمت دستوری دارو از قیمت واقعی آن کمتر است

محسن کردی می‌افزاید: «افزایش تورمی در صنعت دارو بر نیروی انسانی، تأمین مواد اولیه و هزینه‌های سربار تأثیر می‌گذارد. استمرار روند افزایشی تورم در کنار افزایش نرخ ارز، باعث عقب افتادن قیمت‌ دستوری دارو از قیمت واقعی آن می‌شود. افزایش نرخ قیمت دارو از افزایش تورمی عقب‌تر است و تولیدکننده‌های دارو را با مشکل مواجه می‌کند. قیمت دارو نسبت به سرمایه‌ای که سازمان‌ها و شرکت‌ها برای فعالیت هزینه کرده‌اند، زیان تولیدکننده را به‌ دنبال دارد. با توجه به هزینه‌ها، درصدی از محصولات صنعت دارو زیان‌ده هستند. قیمت‌گذاری صحیح می‌تواند حلال مشکلات زیادی در این صنعت باشد.»

توجه به هزینه‌ای که بیمار می‌پردازد الزامی است

مدیرشرکت رایا فارمر اضافه می‌کند: «هزینه‌ای که بیمار از جیب پرداخت می‌کند باید مشخص شود و از درصد مشخصی بالاتر نرود. شرکت‌های بیمه باید در این زمینه کمک کنند. از سوی دیگر، باید مدیریت شود تا به شرکت‌های دارویی نیز فشار وارد نشود.»

بی‌توجهی به واقعیت‌های صنعت دارو، کمبود را در پی دارد

محسن کردی می‌گوید: «واقعیت‌های موجود در صنعت دارو و کسب‌وکارهای مربوط به دارو باید دیده شوند. همان‌طور که اشاره شد هزینه‌های این صنعت هر روز افزایش می‌یابد. در چنین شرایطی نتیجه عدم قیمت‌گذاری، کمبود دارو خواهد بود. کاهش سودآوری شرکت‌های دارویی انگیزه تولید را کاهش می‌دهد.»

سازوکار دقیقی برای قیمت‌گذاری دارو لازم است

او توضیح می‌دهد: «سیستم و فرایند حساب‌شده و دقیقی باید قیمت‌ها را تنظیم کند. این سیستم باید به‌ حدی چابک باشد که سریع به تغییرات در قیمت ارز و نقدینگی واکنش نشان دهد و قیمت‌ها را مدیریت کند. بحث بیمه هم برای کاهش فشار به بیماران از اهمیت بسیاری برخوردار است. تنظیم تمام این مسائل سازوکار دقیق و حساب‌شده‌ای می‌طلبد.»

مهاجرت می‌تواند بر صنایع اثرگذار باشد

محسن کردی درباره اثر مهاجرت بر صنعت دارو می‌گوید: «نیروی انسانی مهم‌ترین بازوی محرکه هر صنعت و کسب‌وکاری است. اگر در بخش نیروی انسانی قوی باشیم، اتفاقات بسیار خوبی در صنعت می‌افتد. هر مشکلی که مانع استفاده درست از نیروی انسانی شود، ما را از رسیدن به اهداف مطلوب باز می‌دارد. شاید به طور مستقیم نتوانیم درصد اثر مهاجرت در بحث کمبود دارو را ببینیم، اما به‌ طور کلی این مساله ضایعه بزرگی است. امیدواریم اتفاقاتی در بخش صنعت بیفتد که مهاجرت نیروی انسانی را کاهش دهد.»

حل مشکلات صنعت دارو وضعیت بیماران را بهبود می‌دهد

محسن کردی در پایان توضیح می‌دهد: «نیاز به بازنگری جدی در سازوکارها و فرایندهای مدیریت دارو داریم. به‌خصوص در حوزه مدیریت نقدینگی، رسیدگی و مدیریت ضروری‌ است. باید مساله نقدینگی حل شود تا شرکت‌ها بتوانند نفس بکشند و به‌درستی در خدمت مردم باشند. صنعت دارو وظیفه دارد نیازهای بیماران را تأمین کند. امیدواریم در آینده بتوانیم با حل مشکلات و معضلات، شاهد اتفاقات خوبی در این صنعت باشیم.»