افزایش نرخ ارز رسمی، چرخه‌ای از افزایش قیمت‌ها را آغاز می‌کند
به گزارش خبرگزاری مهر، دهمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی در بازه آبان تا اسفندماه سال جاری با موضوع «حکمرانی ارزی؛ ثبات و رونق اقتصادی» در حال برگزاری است. در سومین نشست از این همایش با موضوع «سیاست ارزی بهینه در مختصات اقتصاد ایران»، ابعاد مختلف سیاست تثبیت بانک مرکزی مورد بررسی قرار گرفت و پیشنهاداتی برای بهبود شرایط در آینده مطرح شد.
مدیریت منابع و مصارف ارزی مزیت مهم سیاست تثبیت بانک مرکزی است
محمد اخباری مدیر اداره بررسی‌های اقتصادی بانک مرکزی در این نشست ضمن اشاره به تنوع در نظام ارزی کشورهای مختلف، گفت: به‌طور خاص کشورهای حاشیه خلیج فارس نظام ثبات نرخ ارز را در دستور کار دارند و برای مدت طولانی نرخ برابری دلار به ارز ملی را ثابت نگه داشته‌اند. اینکه ثابت نگه داشتن نرخ ارز به‌عنوان یک نقطه منفی مطرح شود، صحیح نیست و به‌عکس تلاش برای ثبات نگه داشتن نرخ ارز به پاسخگو بودن نهادهای مسئول در این زمینه منجر می‌شود. در مقابل کشورهایی هستند مثل آرژانتین که به‌دلیل فروپاشی اقتصادی، حتی قیمت‌گذاری داخلی نیز بر اساس دلار آمریکا انجام می‌شود.
وی با بیان اینکه سیاست‌گذار ارزی باید به حوادث ماندگار اقتصادی توجه داشته باشد، گفت: باید به مردم و فعالان اقتصادی در خصوص اخبار و حوادث زودگذر اطلاع‌رسانی شود که انتظار نداشته باشند آن‌ها در سیاست ارزی بانک مرکزی اثرگذار باشد. در دوره‌هایی ازجمله در اواسط دهه ۹۰ بانک مرکزی قصد داشت برای مدیریت بازار ارز گام بردارد، اما این اقدام بدون توجه به مقتضیات عرضه و تقاضای ارزی انجام می‌شد.
مدیر اداره بررسی‌های اقتصادی بانک مرکزی با بیان اینکه اقتصاد ما اقتصادی است که در معرض شوک قرار دارد و با تحریم مواجه است، گفت: در این شرایط منابع و مصارف ارزی باید مدیریت شود و این مسئله بخش مهمی از سیاست تثبیت بانک مرکزی است. بنابراین اینکه گفته شود بازار آزاد تعیین کند منابع و مصارف ارزی چگونه باشد، به‌هیچ عنوان جواب نمی‌دهد و این وضعیت تجربه شده است. موفقیت نسبی بانک مرکزی در دوره اخیر نیز به‌طور مستقیم به مدیریت منابع و مصارف ارزی وابسته است که در قالب آن تلاش شده است سیاست تجاری با سیاست ارزی همراه شود.
بانک مرکزی ذخایر ارزی را فدای سیاست تثبیت نکرده است
اخباری با بیان اینکه به اقتصاد باید به شکل سیستمی نگاه شود، گفت: اگر به سمت صادرات‌محور شدن اقتصاد و مدیریت واردات حرکت کنیم، به ثبات بازار ارز کمک می‌کند. در سیاست پولی نیز بهبود عملکرد بانک‌ها و اصلاح شیوه ورود آن‌ها به بازار ارز و مسکن می‌تواند به ثبات بازار ارز کمک کند. بانک مرکزی در این زمینه هم ورود و تلاش کرده است مشکل ناترازی بانک‌ها را حل کند؛ بانک ناتراز هیچ توجهی به نرخ بازار ندارد و به هر هزینه‌ای حاضر است منابع مورد نیاز خود را تأمین کند و هیچ توجهی به تبعات آن در اقتصاد ندارد و در این شرایط نمی‌توان از سازوکار بازار و تعادل نرخ صحبت کنیم.
وی ادامه داد: تاکید بانک مرکزی بر کنترل ترازنامه بانک‌ها نیز با همین هدف دنبال شده و به نتایج مطلوبی در کنترل رشد نقدینگی منجر شد. علاوه بر این مسئله ناترازی بودجه دولت نیز در این زمینه مؤثر است و باید تلاش شود از این ناحیه سیاست تثبیت بانک مرکزی با اخلال مواجه نشود.
مدیر اداره بررسی‌های اقتصادی بانک مرکزی با بیان اینکه بانک مرکزی برای تحقق سیاست تثبیت، ذخایر ارزی را فدا نکرده است، افزود: در عین حال در زمان تحریم، ذخیره ارز برای کشور یک مسئله مهم است و در واقع درآمدهای ارزی کشور از جنس ذخیره نیستند که بتوانیم به آن دست نزنیم و مصرف نکنیم. نیازهای ارزی کشور به‌مراتب بیشتر از مصارف فعلی است و بنابراین هرچقدر درآمد ارزی داشته باشیم، امکان تخصیص به امور اولویت‌دار ازجمله نوسازی سرمایه‌های بخش تولید وجود دارد.
افزایش نرخ ارز رسمی به‌طور حتم نرخ بازار غیررسمی را نیز افزایش می‌دهد
اخباری افزود: اینکه بازار غیررسمی در انتظارات تورمی اثرگذار است مورد قبول ماست و به این نکته بی‌توجه نیستیم. ولی اینطور نیست که بگوییم نرخ رسمی تعیین‌شده از سوی بانک مرکزی هیچ اثری در اقتصاد، قیمت تمام‌شده کالاهای وارداتی یا انتظارات تورمی ندارد. در حال حاضر برای واردات کالاهای اساسی از جمله دارو و نهاده‌های کشاورزی به تأمین ارز نیاز داریم و اینطور نیست که تخصیص ارز ارزان به واردات این کالاها به افزایش مصرف به‌شکلی بی‌رویه منجر شده باشد. در عین حال بانک مرکزی مسئول ذخیره‌سازی کالاهای اساسی نیست و صرفاً بحث تخصیص ارز را در این زمینه انجام می‌دهد.
وی با بیان اینکه در مقالات اقتصادی، به سیاست تثبیت ارزی نیز پرداخته شده است، گفت: اینکه گفته شود سیاست تثبیت بانک مرکزی با علم اقتصاد سازگاری ندارد، قابل قبول نیست. دلیل وجود بازار غیررسمی سیاست‌های تجاری کشور است که نیاز ارز غیررسمی ایجاد کرده است؛ بنابراین این تصور که اگر نرخ رسمی افزایش پیدا کند، نرخ غیررسمی بالا نمی‌رود و تعادل خودش را دارد، صحیح نیست؛ افزایش نرخ ارز رسمی به‌طور حتم به افزایش نرخ غیر رسمی منجر می‌شود و چرخه‌ای از افزایش قیمت‌ها را آغاز می‌کند. من معتقدم افزایش نرخ ارز در شرایط فعلی اقتصاد ایران به بهبود شرایط تولید کشور منجر نمی‌شود.
