اوکراین؛ تصویر تمام‌نمای بی‌فایده‌بودن مذاکره با آمریکا

به گزارش خبرنگار مهر در سال ۲۰۰۴ و در سایه انقلاب نارنجی در اوکراین ویکتور یوشچنکو، سیاستمدار غرب گرای این کشور، به ریاست جمهوری رسید و می‌توان ادعا کرد که از آن زمان جرقه‌های تنش بین مسکو و کی‌یف زده شد. تنش به بین دو کشور تا جایی پیش رفت که در سال ۲۰۱۴ روسیه شبه جزیره کریمه را از اوکراین گرفت و به خاک خود الحاق کرد. در آن زمان کشورهای اروپایی و آمریکا تلاش کردند تا با اعمال تحریم با این اقدام روسیه برخورد کنند و با تضعیف اقتصاد این کشور شرایط را برای پس گرفتن کریمه آماده کنند.

در سال ۲۰۱۹ اما اتفاق تازه ای در سطوح بالای فضای سیاسی اوکراین رخ داد و یک بازیگر فیلم‌های کمدی به نام ولودیمیر زلنسکی با حمایت جناح غرب گرا در این کشور به عنوان ششمین رئیس جمهور اوکراین از سوی مردم انتخاب شد؛ با این انتخاب تنش‌های سیاسی بین مسکو و کی یف شروع به شدت گرفتن کرد و در پس این تنش‌ها غرب هم تلاش کرد تا با فشار تحریم اقتصادی روس‌ها را پشت مرزهای اوکراین نگه‌دارد. اینکه روسیه به خاطر تحرکات مرزی طرف اوکراینی در فوریه سال ۲۰۲۲ سطح تنش با اوکراین را افزایش داده و به سمت درگیری نظامی با این کشور پیش رفت یا به خاطر اقدامات تحریک‌آمیز کشورهای غربی در ترغیب اوکراینی‌ها به عضویت در ناتو، مشخص نیست اما چیزی که پر واضح شده این است که اوکراین مطمئن از حمایت تمام قد غربی‌ها و آمریکا به سمت رویارویی با مسکو رفت.

در این مسیر کشورهای غربی و آمریکا حتی پیش از جنگ با اتخاذ مواضع سیاسی جدی طرف اوکراینی را از حمایت خود مطمئن کرده بودند و پس از آغاز درگیری در ماه‌های نخست حجم قابل‌توجهی از کمک‌های تسلیحاتی خود را روانه اوکراین کردند و در گام بعد هم با ارسال مستشاران نظامی یا کمک‌های مالی به حمایت خود از اوکراین ادامه دادند. در آمریکا هم کنگره این کشور هرازگاهی به‌صورت خودجوش یا به درخواست جو بایدن، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، برای کمک به اوکراین مصوبه می‌داد.

چیزی که باید به آن توجه کرد این است که اوکراین با تکیه بر چه کسانی به سمت رویارویی با روسیه رفت و این در صورتی است که احتمالاً این کشور می‌توانست با تعامل بیشتر با همسایه شرقی خود تا حد زیادی از بروز جنگ جلوگیری کند.
مقامات اوکراینی با خیال راحت نسبت به حمایت تمام‌قد کشورهای غربی که حداقل در سطوح سیاسی نمایش‌داده‌شده بود، به جنگ با روسیه رفتند؛ اما چیزی که در عمل و فراتر از مواضع سیاسی نصیب اوکراینی‌ها شد، تعویق بازپرداخت بدهی‌های خارجی اوکراین، کمک‌های مالی دیگر، ارسال برخی کمک‌های تسلیحاتی از جمله خودروها و زره‌پوش‌های نظامی از رده خارج و قدیمی کشورهای اروپایی و برخی مهمات موجود در انبارهای آنها بود.

در ماه‌های ابتدایی جنگ بخش قابل‌توجهی از توان دفاعی اوکراین از بین رفت و کمک‌های کشورهای اروپایی نیز نتوانست به این کشور در تقابل با روسیه کمک چندانی کند. در گام بعد هم کشورهای غربی از جمله آمریکا و آلمان در کنار فرانسه و انگلیس از ارسال تانک و جنگنده‌های F16 به اوکراین به‌عنوان کارت‌های تغییردهنده قاعده بازی خبر دادند. اما چیزی که در عمل اتفاق افتاد این بود که این تانک‌ها جنگنده‌ها در میدان نبرد توفیق چندانی را برای اوکراین به بار نیاوردند و از سوی دیگر روسیه بخش قابل‌توجهی از خاک اوکراین را پس از خروج نیروهای اوکراینی با یک همه‌پرسی به خاک خود الحاق کرد.

طرف غربی که در ابتدا احتمالاً تصور می‌کرد که بتواند با حمایت از اوکراین روسیه را وارد یک چالش جدی کرده و در نهایت شکست دهد، به نظر می‌رسد حالا به این نتیجه رسیده که اوضاع به نفع اوکراین پیش نمی‌رود و برای نگهداشت سرزمین‌های باقی‌مانده اوکراین راهی جز مذاکره با روسیه باقی نمانده است.

البته در این مسیر برخی کشورهای اروپایی از جمله فرانسه یا آلمان و انگلیس به دلایل مختلف که شاید منافع سیاسی از جمله آنها باشد، اصرار به ادامه درگیری و حمایت از اوکراین دارند؛ اما طرف آمریکایی که از زمان روی کار آمدن دونالد ترامپ، به‌عنوان رئیس‌جمهور جدید، تغییر جدی در سیاست خود داده، هم به دنبال پایان‌دادن به درگیری بین روسیه و اوکراین است و هم به این نتیجه رسیده که همه هزینه‌هایی که تا اینجای کار برای اوکراین کرده بی‌فایده بوده و به همین خاطر به فکر نقد کردن کمک‌های خود به این کشور افتاده است؛ آمریکایی‌ها به دنبال آن هستند تا کمک‌های مالی خود را با در اختیار گرفتن معادن و منابع اوکراین نقد کرده و آب ریخته شده را زنده کنند.

آن‌گونه که به نظر می‌رسد طرف اوکراینی هم که در ابتدا فکر می‌کرد نیت آمریکایی‌ها از تصاحب معادن و منابع اوکراین ورود جدی‌تر به جنگ است با آن موافق بود، اما حالا که فهمیده آمریکایی‌ها سیاست حمایت از اوکراین با چک سفید امضا را کنار گذاشته و به دنبال نقد کردن کمک‌های مای خود و خاتمه‌دادن به جنگ با روسیه هستند، از امضای قرارداد واگذاری معادن به‌طرف آمریکایی خودداری کرده‌اند.

در ادامه این جنگ که بیش از ۳ سال از آغاز آن گذشته، اوکراینی که در ابتدا روی حمایت غرب برای شکست روسیه و حتی بازپس‌گیری شبه جزیره کریمه حساب کرده و تقریباً مطمئن بود که با حسابی که خصوصاً روی آمریکایی‌ها باز کرده به اهدافش می‌رسد، حالا نه تنها به شبه جزیره کریمه نرسیده و به شکست روس‌ها حتی نزدیک هم نشده که با وجود تکیه بر غرب بخش قابل توجهی از خاک خود که بیشتر زمین‌های حاصل خیر اوکراین هم در آنها قرار داشت را از دست داده، صدها هزار نفر از نیروی انسانی خود را هم قربانی اهداف کشورهای غربی کرده و میلیون‌ها نفر از مردمش هم آواره شده‌اند؛ از طرف دیگر انتشار خبر اینکه آمریکایی‌ها و روس‌ها از مدت‌ها پیش در حال مذاکره بر سر پایان جنگ اوکراین هستند نیز دلسردی عجیبی را در میان سران این کشور ایجاد کرده است.

در کنار همه آنچه گفته شد، طرف اوکراینی شاهد آن است که آمریکا که زمانی روی کمکش برای شکست روسیه حساب کرده و شاید هم تصور می‌کرد حتی تا ارسال نیروی نظامی و درگیری مستقیم با روس‌ها پای حمایت از اوکراین خواهد ایستاد، حالا چشم طمع به ذخایر و معادن غنی این کشور دوخته و بی‌توجه به همه آنچه بر سر اوکراین آمده، در حال چرتکه انداختن برای وصول طلب کمک‌های مالی خود به این کشور است.

گزارش از سجاد زمانی