ایران- هند در مسیر تجارت پر انرژی

تا قبل‌از اعمال تحریم‌های آمریکاعلیه صادرات نفت ایران درسال۲۰۱۸،کشورمان یکی ازعرضه‌کنندگان بزرگ نفت به هند (سومین واردکننده بزرگ نفت دنیا) بود.از آن زمان تاکنون عمده نفت ایران به چین صادر می‌شود؛ چون پالایشگاه‌های مستقل آن تحت تأثیر تحریم‌های آمریکا علیه صادرات نفت ایران قرار نگرفته‌اند.ازسوی دیگر داده‌های آماری نشان می‌دهد تجارت دوجانبه بین ایران و هند در سال مالی ۲۰۱۹-۲۰۱۸ به ۱۷میلیارددلارمی‌رسید اما این رقم در۲۰۲۳-۲۰۲۲ به ۲.۳میلیارد دلار رسیده است.به گفته یکی از مقامات ایرانی در این هیات نمایندگی، ایران محدودیت‌های هند در رعایت تحریم‌ها را درک می‌کند ولی باید راه مقابله با این مسأله پیدا شود.درحال حاضر هند حدود ۸۵ درصد نفت خود را وارد می‌کند و نیازمند نفت ارزان‌قیمت است تا ارزبری واردات خود را کاهش دهد، از این رو یکی از خریداران بزرگ نفت خام روسیه است که به‌ دلیل تحریم‌ها به‌دنبال حمله به اوکراین، با قیمت پایینی عرضه می‌شود.یک مقام آگاه هندی گفت:ماهمیشه درحال نظارت برجریان نفت خام جهان هستیم.با این حال، پیشنهادهایی برای از سرگیری واردات نفت خام از ایران وجود دارد.همچنین داده‌های ردیابی نفتکش‌ها از منابع در۹ ماه اخیر نشان می‌دهد واردات نفت خام هند از صادرکنندگان خاورمیانه در نوامبرامسال به بالاترین حدخوددر۹ماه اخیررسید.روسیه همچنان بزرگ‌ترین تأمین‌کننده نفت به هند بوده و پس از آن عراق و عربستان قرار دارند. اما افزایش خرید نفت خاورمیانه، سهم نفت اوپک در مصرف نفت خام هند را به بالاترین سطح در هشت ماه گذشته یعنی ۵۳ درصد رساند.
   
برای سرمایه‌گذاری مشترک تلاش می‌کنیم
رودرا گاوراو شرست، سفیر هند در ایران در خصوص اهمیت مراودات ایران و هند می‌گوید: سال۲۰۱۸،هندوستان حدود۱۱ میلیارد دلار از ایران نفت خریداری کرده بود ولی باشروع تحریم‌ها درسال۲۰۱۹این رقم کاهش یافت.‌به گفته سفیرهندوستان در ایران، یکی از مهم‌ترین مشکلات درمسیر تجارت دوکشور،نبود تعاملات بانکی وسازوکارپرداخت است.قبلا سیستم روپیه-ریال خوب کار می‌کرد. هند نفت می‌خریدوروپیه دربانک هندسپرده‌گذاری می‌شدوایران برنج،موز،شکروکالای دارویی وارد می‌کرد ولی با شروع تحریم‌های ثانویه این وضعیت تغییر کرد. هنوز هم تلاش می‌کنیم سراغ کالای غیرتحریمی برویم و حتی می‌توانیم روی نفت هم تمرکز کنیم.
   
تجارت ۴ میلیارد دلاری دو کشور
جزئیات تجارت ایران با هند در سال گذشته نشان می‌دهد ۸ میلیون و۴۳۹ هزارتن کالا به ارزش چهارمیلیارد و۹۱ میلیون دلار بین دو کشور رد و بدل شده، درحالی که سال۱۴۰۱این میزان چیزی حدودهفت میلیون و۳۸۶ هزارتن به ارزش پنج میلیاردو۶۹ میلیون دلار بود.به همین دلیل می‌توان گفت تجارت مابین این دوکشوربه لحاظ وزنی با رشدی حدودا۱۵درصدی وبه لحاظ ارزشی با کاهشی حدودا ۲۰ درصدی روبرو بوده که دلیل این کاهش واردات ایران از هند،افزایش تولید برخی محصولات درکشورمان بود.به عبارت دیگر ایران سال گذشته شش میلیون و۹۶۲ هزار تن کالا به ارزش دومیلیارد و ۱۷۵میلیون دلار به هند صادر کرد، درحالی که سال ۱۴۰۱ این میزان پنج میلیون و ۴۶۰ هزار تن کالای ایرانی به ارزش دو میلیارد و ۱۲۷ میلیون دلار بود. 

کاهش یک میلیارد دلاری واردات از هند
صادرات ایران به هند به لحاظ وزنی با رشدی حدودا ۳۰ درصدی به لحاظ وزنی و رشدی ۲ درصدی به لحاظ ارزشی روبه‌رو بوده است.اما از سوی دیگر میزان واردات ایران از هند سال گذشته به یک میلیون و۴۷۷هزارتن کالا به ارزش یک میلیارد و۹۱۶ هزار دلار رسید؛ در حالی که سال ۱۴۰۱ این میزان یک میلیون و۹۲۶ هزار تن به ارزش دو میلیارد و ۹۴۲ هزار دلار بود.به همین دلیل واردات از هند به لحاظ ارزشی با کاهشی ۳۵ درصدی یا یک میلیارد دلاری و به لحاظ وزنی با کاهشی ۲ درصدی روبه‌رو بوده است.داده‌های گمرک‌همچنین نشان می‌دهدارزش هرتن کالای صادراتی۳۱۲ دلاروهرتن کالای وارداتی۱۷۷۲دلار بوده است.از طرف دیگر می‌توان گفت تراز تجاری ایران با هندوستان مثبت بوده و این قرارداد در سال‌های آینده می‌تواند این امر را تداوم بخشد.