تاثیر آلودگی هوا بر سقط جنین واقعی است/ اجرایی نشدن قانون هوای پاک در تضاد با قانون جوانی جمعیت

قانون جوانی جمعیت مشتمل بر 73 ماده و 81 تبصره، در جلسه مورخ 24 مهر 1400 کمیسیون مشترک طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده مجلس شورای اسلامی، طبق اصل ۸۵ قانون اساسی تصویب شد. پس از موافقت مجلس با اجرای آزمایشی آن، به مدت هفت سال، در تاریخ 10 آبان همان سال به تایید شورای نگهبان رسید.

در همین راستا اقدامات زیادی برای تشویق زوجین به فرزند آوری در کشور انجام شده است؛ از پرداخت وام‌های فرزندآوری گرفته تا درمان رایگان ناباروی و حتی حذف غربالگری اما نکته اینجاست که آیا طی این سه سال که از تصویب قانون می‌گذرد موفقیت‌هایی هم در این زمینه کسب شده است یا نه.

به گفته بسیاری از کارشناسان حوزه‌های اجتماعی و اقتصادی، تا زمانی که زیرساخت‌های لازم برای افزایش جمعیت در کشور فراهم نباشد نمی‌توانیم امید چندانی به اجرای کامل این قانون داشته باشیم. در واقع تنها گامی که دولت‌ها در این زمینه برداشته‌اند پرداخت وام فرزندآوری به خانواده‌ها بوده است.

اما این روزها که آلودگی هوا از یک طرف مدارس را در بسیاری از شهرهای کشور غیرحضوری کرده و از سوی دیگر تنفس در هوای آزاد برای بسیاری از افراد جامعه سخت شده است نگاهی به تاثیرات آلودگی هوا بر نرخ رشد جمعیت هم خالی از لطف نیست.

به دلیل آلودگی هوا سالانه 8 درصد نوزادان در کشور مرده به دنیا می‌آیند

روز گذشته محمد درویش، کنشگر و فعال حوزه محیط زیست، در گفت‌وگویی اعلام کرد به دلیل آلودگی هوا هشت درصد نوزادان در کشور مرده به دنیا می‌آیند. البته این آمار جدا از آماری است که می‌گوید آلودگی هوا باعث سقط جنین یا ناباروری می‌شود.

گرچه هیچ آمار مشخصی در مورد تعداد سقط جنین‌هایی که به سبب آلودگی هوا رخ می‌دهد در دست نیست و از طرف دیگر همین‌طور میزان ناباروری‌ای که به همین دلیل اتفاق می‌افتد نیز مشخص نیست اما مساله اینجاست که تمامی پزشکان و متخصصان زنان بر این موضوع که آلودگی هوا یکی از دلایل سقط جنین، مرده به دنیا آمدن نوزادان و حتی ناباروری است تاکید دارند.

در واقع وقتی مسئولان وزارت بهداشت و درمان از مرگ سالانه 40 هزار نفر به دلیل آلودگی هوا در کشور خبر می‌دهند، پس تاثیر این آلودگی بر جنین و خطراتی مانند تولد همراه با معلولیت و مرگ یا حتی ناباروری در بین جوانان نیز چندان دور از انتظار نیست.

آمار رسمی نداریم اما مرگ جنین به دلیل آلودگی هوا واقعی است

دکتر فرح ایزدی، متخصص زنان و زایمان، دراین‌باره به تجارت‌نیوز می‌گوید: «هیچ آمار رسمی‌ای در این زمینه وجود ندارد، نه امسال و نه حتی در سال‌های گذشته وزارت بهداشت و درمان سازوکاری برای جمع‌آوری چنین آماری تعریف نکرده است؛ اما نبود آمار نمی‌تواند این واقعیت را که درصدی از نوزادان به دلیل آلودگی هوا مرده به دنیا می‌آیند یا تعدادی دیگر به دلیل همین آلودگی سقط می‌شوند، انکار کند.»

او می‌افزاید: «حتی یکی از دلایل افزایش تولد کودکان مبتلا به اُتیسم در کشور نیز همین آلودگی هواست. در ضمن هرچه میزان آلودگی در ماه‌های پایانی بارداری بیشتر باشد، باعث می‌شود رشد نوزاد متوقف یا بسیار کند شود.»

این پزشک متخصص در بخش دیگری از صحبت‌های خود توضیح می‌دهد: «عموماً به مادرانی که برای مشاوره بارداری مراجعه می‌کنند توصیه می‌شود در نیمه دوم سال باردار نشوند. البته باید در نظر داشته باشیم که سقط به دلیل آلودگی هوا قرار نیست در همان روزی که هوا آلوده است رخ دهد، بلکه تاثیر این آلودگی بر سقط را نمی‌توان نادیده گرفت و در بین مادرانی که بیشتر در معرض آلودگی هوا هستند احتمال سقط افزایش چشمگیری خواهد داشت.»

ایزدی در پاسخ به این سوال که آیا بی‌توجهی به بحث آلودگی هوا و قانون جوانی جمعیت نوعی تعارض منافع به شمار می‌آید یا نه می‌گوید: «قطعاً همین‌طور است؛ اگر ما می‌خواهیم افراد را تشویق به فرزند‌آوری کنیم باید قبل از هر چیز زیرساخت‌هایی را که برای یک زندگی حداقلی نیاز است فراهم کنیم.»

او ادامه می‌دهد: «هوای پاک هم یکی از همان مسائلی است که باید به آن توجه کنیم. اگر می‌خواهیم افزایش جمعیت داشته باشیم باید شرایط یک بارداری سالم و بدون دغدغه را برای مادران فراهم کنیم. مادری که تمام مدت درگیر استرس‌های کاری و معیشتی است و از طرف دیگر در هوای آلوده تنفس می‌کند قطعاً نمی‌تواند نوزادی سالم به دنیا بیاورد.»

بودن در معرض هوای آلوده احتمال سقط جنین را افزایش می‌دهد

دکتر صفیه عشوری‌مقدم، متخصص زنان، نیز دراین‌باره به تجارت‌نیوز می‌گوید: «متاسفانه از آنجا که هیچ آماری در این زمینه و تاثیر آلودگی هوا بر سقط جنین در کشور وجود ندارد نمی‌توانیم دراین‌باره نظر قطعی بدهیم اما آنچه مسلم است، قطعاً آلودگی هوا بر سقط جنین تاثیر دارد.»

او در پاسخ به این سوال که آیا آمار هشت درصدی تولد جنین‌های مرده در کشور به دلیل آلودگی هوا صحت دارد توضیح می‌دهد: «این آمارها در اختیار ما قرار نمی‌گیرد و به همین دلیل من به عنوان یک پزشک متخصص نه می‌توانم آن را تایید و نه رد کنم.»

عشوری‌مقدم اضافه می‌کند: «کلاً سقط جنین اگر خودخواسته نباشد به عوامل بسیاری بستگی دارد اما وقتی میزان آلودگی هوا طی سال‌های گذشته در کشور رو به افزایش بوده قطعاً در وضعیت زنان باردار هم تاثیرگذار خواهد بود. حتماً شنیده‌اید که از قدیم گفته‌اند زن باردار در واقع دو نفر محسوب می‌شود.»

او درهمین‌باره می‌گوید: «حال در نظر بگیرید مادری که علاوه بر تامین اکسیژن بدن خود باید اکسیژن جنین را هم تامین کند و در معرض آلودگی هوا قرار می‌گیرد چه وضعیتی پیدا خواهد کرد. مسلماً نه‌تنها بر سلامت مادر خدشه وارد می‌شود که ممکن است سلامت جنین را نیز تحت تاثیر قرار دهد.»

تاثیر آلودگی هوا در نوزادان باقی می‌ماند

این متخصص زنان و زایمان در ادامه می‌افزاید: «مساله فقط به دنیا آمدن جنین مرده نیست بلکه این آلودگی هوا می‌تواند سلامت جنین را تحت تاثیر قرار دهد و باعث به دنیا آمدن نوزادی شود که با مشکلات عمده سلامت مواجه است. از وزن پایین و اختلالات مغزی و ذهنی گرفته تا مشکلاتی مانند فشار خون و حتی بروز اتیسم.»

عشوری‌مقدم در پایان می‌گوید: «به هر حال نمی‌توانیم منکر تاثیر منفی آلودگی هوا بر سلامت جنین باشیم و این امر می‌تواند در مواردی عواقب خطرناکی داشته باشد.»