تجربه ایران در کشاورزی بدون بکارگیری آفت‌کش گسترش می‌یابد
به گزارش خبرگزاری مهر، شهرام نعیمی، رئیس مؤسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور در برنامه تلویزیونی با اشاره به اهمیت امنیت غذایی به عنوان اولویت درجه یک هر جامعه، عوامل خسارت‌زای زنده را یکی از بزرگترین تهدیدات امنیت غذایی عنوان کرد و گفت: عواملی مانند آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز که در مواردی می‌توانند کل محصول یک کشور را نابود کنند، طبق آمار سازمان خواربار و کشاورزی ملل، اکنون حدود ۴۰ درصد، یعنی نزدیک به نیمی از محصولات کشاورزی را از بین می‌برند و ضروری است که برای کمک به تأمین امنیت غذایی، این عوامل مهار شوند.
وی اصلی‌ترین مأموریت مؤسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور را طلایه‌داری حرکت در مسیر تأمین امنیت غذایی با لحاظ کردن حفظ سلامت و ایمنی غذا و حراست از تنوع زیستی توصیف کرد و افزود: اجرای سیاست‌های ابلاغی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (تات)، نیازسنجی و مسئله یابی در حوزه تحقیقات گیاه پزشکی، دستیابی به دانش فنی و انتقال دانش به مزارع و واحدهای ذی‌ربط، همکاری با دانشگاه‌ها، تهیه بانک اطلاعاتی گیاه‌پزشکی، همکاری با سازمان و معرفی آفت‌کش‌های جدید و کم‌خطر، تحقیق در زمینه شناسایی عوامل زیان‌آور در گیاهان، تحقیق در زمینه تکنیک‌های سمپاشی و تحقیق و به‌روزرسانی حدود مجاز باقی مانده آفت‌کش‌ها در محصولات و… بخشی از مأموریت‌های این مؤسسه است.
رئیس مؤسسه تحقیقات گیاه پزشکی با اشاره به اینکه در ایران نیز میزان خسارت آفات و بیماری‌ها به مزارع و باغات، حدود ۳۵ تا ۴۰ درصد است، با تاکید بر لزوم مهار این عوامل خسارت‌زا برای تأمین امنیت غذایی، مدیریت روش‌های مقابله با آفات را دارای ضرورت مضاعف عنوان کرد و افزود: استفاده نابجا و بی‌رویه از آفت‌کش‌های شیمیایی علاوه بر اینکه بر سلامت محصول نهایی اثر گذاشته و سلامت مصرف کننده را تهدید می‌کند، منجر به آلودگی محیط زیست نیز می‌شود و از همین رو بکارگیری روش‌های نوین و ترویج آن‌ها از مهمترین برنامه‌های این مؤسسه است.
وی طرح مدیریت تلفیقی محصول در شالیزارهای شمال را نمونه‌ای از توانمندی علمی و اجرایی محققان، مدیران و کشاورزان در بکارگیری روش‌های نوین و پیشرفته در تولید غذای سالم عنوان کرد و افزود: در این طرح بدون استفاده از آفت‌کش‌های شیمیایی، محصول برنج با کمترین خسارت تولید و به بازار عرضه شد.
نعیمی درباره چگونگی اجرای طرح تولید برنج سالم بدون استفاده از آفت‌کش شیمیایی، اظهار کرد: این برنامه ابتدا در دو مزرعه ۱۰ هکتاری به صورت پایلوت اجرا شد و با موفقیت‌آمیز بودن آن، در ۱۰۰ هکتار از شالیزارهای ۷ شهرستان استان مازندران، در دو نوبت کشت توسعه یافت.
وی افزود: در این روش که قرار است در فصل زراعی جدید در ۳ استان شمالی کشور گسترش یابد، بسته تلفیقی که علاوه بر مهار عوامل خسارت‌زا زنده مانند آفات و بیماری‌ها، به موضوعات دیگری مانند علف‌های هرز، مصرف آب، تولید نشا، زمان کاشت و… نیز می‌پردازد، به کشاورزان عرضه می‌شود و کارشناسان تات نیز بر نحوه اجرای آن نظارت می‌کنند.
رئیس مؤسسه تحقیقات گیاه پزشکی با بیان اینکه استفاده از آفت‌کش‌های طبیعی مانند گونه‌هایی از زنبور یا حشرات دیگر، بخشی از این بسته تلفیقی است، تصریح کرد: علاوه بر گسترش و ترویج این روش در شالیزارها، برنامه‌هایی برای تولید خرما و مرکبات بدون بکارگیری مواد شیمیایی در دست بررسی است.
این مقام دولتی به آفت سن گندم اشاره کرد و با بیان اینکه سن‌زدگی نباید بیش از ۲ درصد شود، گفت: آفات و بیماری‌هایی هستند که اگر به شکل مطلوبی مدیریت نشوند، می‌توانند ۱۰۰ درصد محصول را نابود کنند و بارها چنین واقعه‌ای در نقاط مختلف جهان رخ داده و گاه موجب بروز قحطی شده است که ملخ‌خوارگی و سن‌زدگی از مهمترین آن‌ها به شمار می‌رود.
وی افزود: در کشور ما نظارت برای مهار کردن سن در حدود ۲.۵ میلیون هکتار از اراضی زراعی انجام می‌شود که با توجه به تنوع اقلیمی و تفاوت‌های آب و هوایی در نقاط مختلف، در اغلب مدت سال صورت می‌گیرد.
نعیمی با بیان اینکه گسترده‌ترین و رایج‌ترین روش مبارزه با سن گندم استفاده از آفت‌کش‌های شیمیایی است، تصریح کرد: برای مهار کردن سن، روش‌های بیولوژیک هم داریم، اما در هر حال کشاورز باید روش مبارزه با آفات را انتخاب کند که فعلاً رایج‌ترین روش، استفاده از آفت‌کش شیمیایی است و ما و سایر بخش‌های تات موظف هستیم که تبعات منفی و آسیب‌های آن به محیط زیست یا سلامت محصول را به حداقل کاهش دهیم.
وی گفت: آفت‌کش‌های شیمیایی چه در داخل کشور تولید شوند و چه از کشورهای دیگر وارد شوند، باید مورد مطالعه قرار گیرند تا ضمن بالاترین اثر، کمترین آسیب را در پی داشته باشند.
رئیس مؤسسه تحقیقاتی گیاه‌پزشکی تصریح کرد: اساساً دانش‌بنیان کردن کشاورزی یکی از اولویت‌های کشور است و در این زمینه از هوش مصنوعی نیز استفاده می‌شود.
وی شناسایی به موقع آفات را یکی از مؤثرترین عوامل برای مهار آن و استفاده از هوش مصنوعی را در این زمینه ضروری دانست و گفت: به عنوان مثال اطلاع سریع از رشد و تکثیر سوسک سرخرطومی تنها راه مقابله با آن‌ها پیش از آسیب زدن به محصول است و در این زمینه لازم است که از هوش مصنوعی و دیگر تجهیزات شناسایی و تشخیص از راه دور استفاده شود.
نعیمی تصریح کرد: همکاری با بخش خصوصی و شرکت‌های دانش‌بنیان برای بهره گرفتن از هوش مصنوعی و سایر فناوری‌های نوین جهت مقابله با آفات یکی از مهمترین بخش‌های برنامه ۴ ساله ما است.
