روایتی مستند از پزشکان شهید غزه/ «آرامش در آتش» چگونه تصویری شد؟

به گزارش خبرنگار مهر، سال گذشته بعد از عملیات طوفان‌الاقصی، شاهد جنایات بی‌حد و مرز رژیم صهیونیستی در غزه بودیم، صهیونیست تمام قوانین بین‌المللی را زیر پا گذاشت که از جمله این قوانین حمله به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی و به شهادت رساندن پزشکان و کادر درمان و بیماران بود که این خلاف قوانین کنوانسیون ژنو است.

احمد جان‌میرزایی مستندسازی است که در واکنش به این جنایات، مستند «آرامش در آتش» را به کمک خبرنگاران و اهالی رسانه ساکن در نوار غزه تولید کرده است.

جان‌میرزایی درباره روند ساخت این مستند به خبرنگار مهر بیان کرد: بعد از عملیات طوفان‌الاقصی همه شاهد خبرهای ناگواری بودیم که از منطقه غزه به گوش می‌رسید. حملات پی در پی رژیم صهیونیستی موجب اتفاقات دردآوری برای مردم غزه و جوامع اسلامی شد. طبیعتاً واکنش هرکسی متفاوت بود و مردم به اشکال مختلف با آن‌ها همدردی کردند.

وی اضافه کرد: من هم به عنوان یک مستندساز لازم دیدم که در این باره با ساخت مستند واکنش نشان دهم.

چالش‌های به تصویر کشیدن عمق فاجعه انسانی در غزه

یکی از موارد آشکاری که در فجایع غزه اتفاق افتاد، حملات مکرر رژیم صهیونیستی به بیمارستان‌ها بود؛ موضوعی که هم قوانین بین‌الملل را کاملاً نقض می‌کرد و هم اینکه به هیچ قاعده و اصول انسانی پایبند نبود. عمق فاجعه زمانی آشکار شد که می‌دیدیم این اتفاق عامدانه و مکرر صورت می‌گیرد.

این کارگردان با بیان اینکه ایده اولیه مورد تایید و حمایت موسسه بهداری رزمی دفاع مقدس و مقاومت قرار گرفت، گفت: بعد از تایید اولیه اما مشکلات، خودش را نشان داد؛ ما به طور مستقیم به غزه دسترسی نداشتیم و تامین تصاویر و خبرها سخت بود. برای تامین این بخش چندین روش را امتحان کردیم. اولاً سعی کردیم در ایران با مردمی که از غزه و فلسطین بودند، صحبت کنیم اما علیرغم میل باطنی آن‌ها، به دلیل حفظ جان خانواده‌شان در غزه، این همکاری صورت نگرفت. دوم، از طریق افرادی که با غزه در تماس بودند اقدام کردیم اما ارتباط با آن‌ها هم سخت بود.

این مستندساز با اشاره به کمک خبرنگاران بیان کرد: در نهایت توانستیم از طریق خبرنگاران شبکه العالم وصل شویم و تصاویر و مصاحبه‌ها را به آن‌ها سفارش دادیم تا برای ما تهیه کنند. البته این مورد هم به سادگی رقم نخورد. چرا که این افراد در آنجا گرفتار حملات مکرر و نبودن امنیت و مشکلات ارتباطی بودند.

جان‌میرزایی ادامه داد: برای تکمیل کار، پروسه طولانی را برای جمع‌آوری تصاویری که از رسانه‌های مختلف مخابره می‌شد، طی کردیم. این هم مشکلاتی داشت؛ مثلاً ما باید صدای خبرنگار را از روی تصاویر حذف می‌کردیم و آرم و نوشته‌هایی هم روی تصاویر بود که باید حذف می‌شد. همچنین بسیاری از این تصاویر کیفیت مناسبی نداشتند. ما اکثر تصاویر و صداها را به لحاظ کیفیت بازسازی کردیم. مجموع این دلایل باعث شد این فرآیند تا رسیدن به مرحله مونتاژ هفت ماه طول بکشد. مشکل دیگر این بود که جنگ در غزه تمام نشده و اتفاقات تازه‌ای رخ می‌داد و این اتفاقات تازه حجم مطالب را برای کاری که ظرف زمانی محدود داشت، سخت کرد.

مخاطب را دچار فشار روحی و روانی نکردیم

این مستندساز به تکراری بودن برخی تصاویر اشاره و اظهار کرد: ممکن است برخی تصاویر در مستند برای مخاطب تکراری به نظر برسد که اشکالی هم ندارد. زمانی که کار در مونتاژ بود بسیاری از این تصاویر بکر بودند و کمتر دیده شده بودند. اما چون زمان آماده شدن کار تا زمان پخش طولانی شد، طبیعتاً این تصاویر تکراری شدند. در هر صورت هرچقدر کار رسانه‌ای در رابطه با جنایات رژیم صهیونیستی بیشتر انجام شود باز هم کم است.

وی درباره نحوه نمایش تصاویر و مراقبت از آزار مخاطب عنوان کرد: من در مرحله مونتاژ دقت داشتم که تصاویر شهدا و مجروحان را به صورت مستقیم نشان ندهیم تا مخاطب را درگیر فشار روحی و روانی نکنیم. چون برخلاف صهیونیست‌ها که نگاه جلادانه دارند و به دنبال کشتار بیشتر هستند، مخاطب در سراسر دنیا نگاه انسانی به این مسئله دارد. من این سختی را بر خودم تحمیل کردم و تصاویر آزاردهنده و دلخراش را بارها خودم دیدم تا از دل آن، تصاویر قابل ارائه را برای مخاطب پیدا کنم.

جان‌میرزایی اضافه کرد: من سعی کردم مخاطب را متوجه اصل موضوع یعنی نقض قوانین بین‌الملل و انسانی کنم تا برایش مسجل شود که رژیم صهیونیستی عامدانه دست به جنایت می‌زند. سعی کردیم قوانین مربوط به کنوانسیون ژنو را مطرح کنیم؛ قوانینی که غربی‌ها منعقد کرده اند و امروز چشم بر آن بستند و دست اسرائیل را برای جنایات باز گذاشتند. سعی کردیم موارد مدنظر را از شاهدهای عینی مطرح کنیم. از طرف دیگر از مجامع بین‌المللی مثل سازمان بهداشت جهانی که در ساخت بیمارستان الشفاء نقش اساسی داشتند هم استفاده کردیم. صهیونیست‌ها این بیمارستان را در سه مرحله کاملاً ویران کردند.

پزشکی که راوی «آرامش در آتش» شد

کارگردان «آرامش در آتش» در رابطه با انتخاب راوی گفت: وقتی قرار است کاری در حوزه مستند ساخته شود، نیاز به راوی دارد که قطعات پراکنده را به هم مرتبط کند. طبیعتاً ما هم سوژه‌های مختلفی را داشتیم که سازماندهی کردن آن کار ساده‌ای نبود. تقریباً پنج سناریو را برای رسیدن به محوریت واحد طی کردیم اما در نهایت به دکتر محمد اکبری رسیدیم که متخصص جراحی غدد و سرطان است. وی در جوانی در جبهه دفاع مقدس به عنوان پزشک حضور داشته است و علاوه بر این با قوانین مربوط به بیمارستان‌ها هم آشنا است. بنابراین تصمیم گرفتیم روایت کار را به ایشان بسپاریم و بر پایه اطلاعاتی که وی در اختیار ما قرار داد، متن نریشن را نوشتیم و روایت را برعهده گوینده گذاشتیم.

وی افزود: تا زمان مونتاژ این اثر ۵۰۰ نفر از کادر درمانی در غزه به شهادت رسیدند که بعد از آن هم به تعدادش افزوده شد. برخی از این پزشکان پزشک بدون مرز بودند که از کشورهای دیگر حتی اروپا به غزه آمده بودند تا به مردم غزه کمک کنند اما رژیم صهیونیستی به هیچکس رحم نکرد. این رژیم با انسانیت و تمام قواعد انسانی می‌جنگد.

جان‌میرزایی در پایان صحبت هایش بیان کرد: ما مستند را با اشاره به دکتر ابونجیبه پزشکی که در بیمارستان العوده به شهادت رسید شروع کردیم. ایشان پزشکی بود که از انگلستان به غزه آمده بود و در بمباران هوایی بیمارستان العوده به شهادت رسید. در نهایت هم با تصویر او، مستند تمام می‌شود. این پزشک قبل از شهادت بر تابلوی سفید بیمارستان نوشت که «هرکاری از دستمان برآمد انجام دادیم؛ ما را فراموش نکنید» و همین جمله انگیزه شد که فیلم را با یادی از همه زحمات این پزشکان بسازیم.

مستند «آرامش در آتش» که به موضوع بمباران بیمارستان‌ها و مراکز درمانی نوار غزه می‌پردازد با مشارکت موسسه فرهنگی هنری اندیشه آوینی و بهداری رزمی دفاع مقدس و مقاومت و همچنین همکاری شبکه العالم تولید و از شبکه یک سیما پخش شد.