زلزله ویرانگر ترامپ در اقتصاد

به گزارش همشهری آنلاین، شروع فعالیت ترامپ از همان ابتدا به قدری توفانی بود که می‌تواند به‌سرعت فضای اقتصادی دنیا را تحت ‌تأثیر قرار دهد. او در همان روز ده‌ها فرمان اجرایی صادر کرد. اگر از زمان پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا تا آغاز به کارش از اول بهمن پس از مراسم تحلیف به بازارها نگاهی بیندازیم، متوجه می‌شویم که بازارهای سهام آمریکا، طلا و بیت‌کوین رشد مناسبی داشته‌اند و در مقابل، بازار مسکن آمریکا، بازار سهام چین، اروپا و ژاپن از این موضوع استقبال نکرده‌اند. این آمارها احتمالا جهت بازارها در دوران ۴ساله ریاست‌جمهوری ترامپ در آمریکا را نمایان خواهد کرد.

طبق آمارها، سهام شرکت خودروهای برقی تسلا از زمان پیروزی تسلا ۷۵درصد و ارز دیجیتال بیت‌کوین نزدیک به ۴۹درصد رشد کرده است. شاخص دلار و بورس اس‌ اند پی۵۰۰ نیز دست‌کم ۵درصد افزایش یافته‌اند، اما شاخص‌های بازار سهام چین، اروپا و ژاپن بین یک تا ۷درصد نزول کرده‌اند. به ‌نظر می‌رسد گردانندگان بازارهای سهام در اروپا و آسیا خیلی از پیروزی ترامپ خوشحال نیستند و علت آن به سیاست‌های تعرفه‌ای و علیه کشورها بازمی‌گردد.

جهان در آستانه جنگ تعرفه‌ای

به‌طور قطع مهم‌ترین اقدامات اقتصادی ترامپ سیاست‌های تعرفه‌ای اوست.

آن‌گونه که از گفتارها و اقدامات رئیس‌جمهور جدید آمریکا برمی‌آید، دولت جدید آمریکا قرار است با سیاست‌های تجاری جدیدش نوسانات و عدم ‌اطمینان قابل توجهی در تجارت جهانی در سال۲۰۲۵ ایجاد کند.

اقدامات کلیدی آمریکا تاکنون شامل افزایش تعرفه‌ها بر کشورهای مختلف ازجمله متحدان این کشور مانند کانادا و مکزیک و رقبایی مانند چین بوده است. دونالد ترامپ تهدید کرده است تعرفه وارداتی کالاهایی کانادایی و مکزیکی را تا ۲۵درصد و کالاهای چینی را تا ۱۰درصد افزایش خواهد داد.

او همچنین تهدید کرده است بر کالاهای اروپایی تعرفه وضع خواهد کرد. ترامپ در این ‌باره گفت: اتحادیه اروپا با ما بسیار بسیار بد رفتار می‌کند. برای همین آنها باید انتظار تعرفه‌ها را داشته باشند. این تنها راه برای رعایت انصاف است.

افزایش تعرفه‌های تجاری خود یک اعلان جنگ بزرگ در فضای اقتصادی کشورهاست، به نوعی که می‌توان گفت دونالد ترامپ فضای جنگ را از حالت نظامی به حالت اقتصادی تغییر داده است. این اقدامات درواقع می‌تواند منجر به تنش‌های تجاری و اقدامات تلافی‌جویانه شود که خود مستقیما تأثیر مخربی بر فضای تجارت جهانی دارد.

انتظار می‌رود تعرفه‌های پیشنهادی بر کالاهای چینی صادرات چین به ایالات متحده را تا حدود ۸۵درصد کاهش دهد و جریان تجارت جهانی را مختل کند و بر اقتصادهای سراسر جهان ازجمله کشورهای در حال توسعه تأثیر بگذارد. وضع تعرفه‌های سنگین بر این کشورها می‌تواند نفوذ جهانی ایالات متحده را کاهش دهد.

در داخل ایالات متحده نیز افزایش هزینه‌های تعرفه‌ای می‌تواند منجر به افزایش تورم درآمریکا شود و رشد اقتصادی آمریکا را تحت فشار قرار دهد.

مسیر تازه آمریکا در بازار نفت

رئیس‌جمهور آمریکا به محض آغاز به کارش در روز نخست بهمن‌ماه وضع اضطراری انرژی ملی در آمریکا اعلام کرد و محدودیت‌های محیط‌زیستی در زیرساخت‌های انرژی را به‌عنوان بخشی از یک طرح جامع برای به حداکثر رساندن تولید نفت و گاز ایالات متحده لغو کرد.

او همچنین از طرحی برای افزایش گسترده تولید نفت در آمریکا رونمایی کرد و از اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت(اوپک) خواست قیمت نفت خام را کاهش دهند.

یکی از طرح‌های ترامپ افزایش تولید نفت از سوی آمریکاست. او برنامه‌های متنوعی در این زمینه در دست دارد. باید توجه کرد مهم‌ترین شرکت‌هایی که او را در کارزار انتخاباتی‌اش همراهی و منابع مالی او را تأمین کردند شرکت‌های نفتی بودند. در چنین شرایطی به‌ نظر می‌رسد آمریکا در تلاش است صادرات نفتی خود را افزایش دهد، اما باید در نظر گرفت هر گونه محدودیت تجاری جدید پیامدهایی منفی برای رشد اقتصادی جهانی خواهد داشت و به‌طور بالقوه بر چشم‌انداز تقاضای نفت تأثیر می‌گذارد.

تبدیل آمریکا به پایتخت ارزهای دیجیتال

دونالد ترامپ برخلاف دور نخست ریاست‌جمهوری‌اش، این بار در تلاش است سرمایه‌گذاری در بازار رمزارزها را افزایش دهد و به همین دلیل، از روز نخست خود را حامی رمزارزها معرفی کرده و در عین حال، خود و اعضای خانواده‌اش رمزارزهای شخصی خود را راه‌اندازی کرده‌اند. ترامپ در روز اول بهمن‌ماه از ارز دیجیتال شخصی خود رونمایی کرد. او در پروژه رمزارز ورلد لیبرتی فایننشال نیز مشارکت دارد و در تلاش است محدودیت‌های قبلی بازار رمزارزها را برطرف کند. دونالد ترامپ چند روز پیش در مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوئیس گفت: آمریکا پایتخت جهانی ارزهای دیجیتال خواهد بود.

دونالد ترامپ روز گذشته همچنین یک دستور اجرایی برای ایجاد کارگروهی در مورد بازارهای ارز دیجیتال امضا کرده که وظیفه آن پیدا کردن راه‌هایی برای رهبری آمریکا در صنعت ارزهای مجازی است. در این دستور ایجاد یک صندوق ذخیره سرمایه‌های دیجیتال ملی بررسی می‌شود. ترامپ دیوید ساکس، سرمایه‌گذار و مدیر سابق پی‌پال را به‌عنوان وزیر رمزارز و هوش مصنوعی منصوب کرده که رئیس این گروه هم خواهد بود.

افزایش سرمایه‌گذاری در آمریکا

یکی دیگر از برنامه‌های دونالد ترامپ بازگشت صنایع به آمریکاست و به همین دلیل، وعده داده است مالیات تولید را کاهش خواهد داد و اگر کسی محصولات خود را در آمریکا تولید کند، مالیات کمتری پرداخت خواهد کرد.

رئیس‌جمهور آمریکا خطاب به رهبران تجاری دنیا گفت باید محصولات خود را در آمریکا تولید کنند تا مشمول عوارض نشوند و مالیات پایینی بپردازند. دونالد ترامپ گفت: پیام من به کسب‌وکارهای دنیا بسیار ساده است. بیایید محصول خود را در آمریکا بسازید و مشمول پایین‌ترین نرخ مالیات در دنیا شوید.

وی ادامه داد: اگر محصول خود را در آمریکا تولید نکنید و از این مزیت بهره نبرید، خیلی ساده باید عوارض بپردازید. نرخ عوارض متفاوت است، اما مستقیما صدها میلیارد دلار و حتی تریلیون‌ها دلار به خزانه‌داری آمریکا وارد می‌کند تا اقتصاد خود را تقویت کنیم و بدهی‌ها را پایین بیاوریم.

در همین ابتدای کار، او از عربستان و ژاپن خواسته است سطح سرمایه‌گذاری‌های خود را در آمریکا افزایش دهند. عربستان نیز این درخواست ترامپ را اجابت کرده و اعلام کرده تا ۶۰۰میلیارد دلار در آمریکا سرمایه‌گذاری خواهد کرد، اما دونالد ترامپ در پیام خود به اجلاس داووس اعلام کرد که از بن‌سلمان خواسته است یک تریلیون دلار در اقتصاد آمریکا سرمایه‌گذاری کند.

ترامپ همچنین موفق شده است در همین چند روز نخست فقط در بخش هوش مصنوعی با مشارکت اوپن‌ ای‌آی و اوراکل ۵۰۰میلیارد دلار سرمایه‌گذاری از یک هلدینگ ژاپنی برای آمریکا جذب کند که صدها هزار فرصت شغلی ایجاد خواهد کرد.

تأثیرات احتمالی تصمیم‌های ترامپ بر ایران

در شرایط فعلی آثار تصمیمات اقتصادی دونالد ترامپ بر اقتصاد ایران به‌صورت جزئی مشخص نیست، اما در ابعاد کلان می‌توان گفت تصمیم‌های اقتصادی او می‌تواند روی مهم‌ترین منبع درآمدی ایران، یعنی فروش نفت تأثیر بگذارد.

در وهله نخست، چنانچه تصمیم‌های اقتصادی دونالد ترامپ منجر به کاهش رشد اقتصادی چین شود، این موضوع می‌تواند سطح تقاضای نفتی این کشور را تحت ‌تأثیر قرار دهد و منجر به کاهش درآمدهای نفتی ایران شود، چراکه در شرایط فعلی بخش عمده نفت ایران به چین صادر می‌شود. این موضوع صرف‌نظر از اعمال تحریم‌های تازه تحت‌ تأثیر اجرای سیاست فشار حداکثری است.

از طرف دیگر، به ‌نظر می‌رسد دونالد ترامپ در تلاش است زمینه‌های کاهش قیمت نفت را فراهم کند که این موضوع نیز در صورت تحقق می‌تواند منجر به افت درآمدهای نفتی ایران شود و منابع ارزی کشور را با محدودیت مواجه کند. نکته مهم‌تر اما اثر تصمیم‌های ترامپ در ابعاد سیاسی است. چنانچه تحت‌ تأثیر رویدادهای سیاسی میزان تحریم‌های ایران افزایش یابد، این موضوع به‌طور مستقیم درآمدهای نفتی ایران را تحت‌ تأثیر قرار می‌دهد و می‌تواند منابع لازم برای واردات کالاهای اساسی را که اکنون از محل فروش نفت تأمین می‌شود، محدود کند و در عین حال، به‌طور مستقیم بر بازار ارز تأثیر بگذارد.

البته هفته گذشته، رئیس‌کل بانک مرکزی و وزیر اقتصاد به‌طور سربسته خبر دادند که مسئولان اقتصادی کشور با رصد سیاست‌های ترامپ، حتی پیش از شروع به ‌کار وی، تصمیمات مهمی برای کاهش آسیب‌پذیری اقتصاد کشور از فشارهای آمریکا اتخاذ کرده‌اند.