ساخت اولین بیمارستان اعصاب و روان مشهد توسط دکتر موسی حجازی

 سهراب رضازاده بهادران، نتیجه دکتر موسی حجازی، امروز، ۲۳ مهر ماه، در نشستی به مناسبت هفته سلامت و روان در خصوص زندگینامه دکترموسی حجازی، اظهار کرد: دکتر سیدموسی حجازی مقلب به طبیب اعظم متولد سال ۱۲۶۲ شمسی در تهران بود، نام پدرش رضا قلی خان مقلب به مستوفی که به دربار ناصری رفت‌ و آمد داشت و از جمله محارم درباری شاه قاجار محسوب می‌شد.

  رضازاده بهادران ادامه داد: بنا بر متن‌ها و کتاب‌هایی که در زمینه زندگی دکتر نوشته شده است، وی بعد از پایان تحصیلات اولیه و متوسطه وارد دارالفنون می‌شود و در آن دوره اوج تحصیلات دانشگاهی را به نخبگان جوان ارائه می‌دهد. موسی‌خان شاگردی تیزهوش بود که به زبان فرانسه تسلط کافی داشت. او پس از پایان دوره دارالفنون باتوجه به تسلط زبانی و علاقه به علم‌آموزی برای ادامه تحصیلات به کشور فرانسه سفر کرد و پس از بازگشت از فرانسه و اتمام تحصیلات، در تهران مشغول به کار شد که به واسطه انسان دوستی در پایتخت صاحب شهرت می‌شود.

وی افزود: والی وقت خراسان، معیرالملک که آوازه دکتر موسی را شنیده بود، طبیب اعظم را برای انجام خدمات پزشکی به مشهد دعوت می‌کند. در آن زمان امکانات و خدمات پزشکی در مشهد بسیار محدود بود و آنجا بود که صفحات نو و شکوهمند در کارنامه زندگانی دکترحجازی رقم خورد.

دکتر موسی خان حجازی اولین پزشک قانونی مشهد 

رضازاده بهادران خاطرنشان کرد: این دکتر جوان همراه با مادر و دخترش به مشهد می‌آید و در درمانگاه رازی به عنوان رئیس دارالشفای رازی مشغول به کار می‌شود. همچنین، در برخی اسناد از وی به عنوان مسئول بهداری مشهد در زمان کلنل محمدتقی خان پسیان یاد شده که نشان از آزادگی او است. دکتر موسی خان حجازی به عنوان اولین پزشک قانونی مشهد معرفی می‌شود و تا آخر عمر این عنوان را حفظ می‌کند. بعد از فوت دکتر این عنوان به فرزند پزشک او (دکتر نصرالله حجازی) منتقل شد.

وی افزود: دکتر موسی خان حجازی در سال ۱۳۲۸شمسی، بیمارستانی را ویژه بیماران روانی در خیابان سمرقند خواجه ربیع که در حال حاضر مشهور به عبادی است، با همکاری تولیت آستان قدس رضوی تاسیس کرد.

نتیجه دکتر موسی‌خان حجازی اظهار کرد: این بیمارستان زمانی تاسیس می‌شود که شرایط بیماران روانی به شدت ناگوار بوده است. در آن سال‌ها این افراد دچارشده به اختلالات روانی در خیابان‌ها سرگردان بودند و از سوی مردم با رفتارهای ناپسند مواجه می‌شدند. همچنین، برخی از این افراد در مکان‌های نامناسب در مشهد نگهداری می‌شدند که همچنان نام کوچه‌ای به نام دیوانه‌خانه در مشهد برای ساکنان آن حوالی آشنا است.

وی ادامه داد: دکتر موسی خان سعی می‌کند وضعیت نگهداری این بیماران را بهبود بخشد، اما به تجربه درمی‌یابد که باید مرکزی جدیدالاحداث که دارای استانداردهای روز است، مسئولیت نگهداری  این بیماران را برعهده داشته باشد که بیمارستان حجازی در پی این فکر ساخته می‌شود. ریاست این مرکز درمانی و نگهداری از بیماران روانی، سال‌ها بر عهده دکترموسی خان و بعد از فوت او برعهده پسر پزشک او نصرالله حجازی بوده است.

دکتر موسی خان حجازی حامی بیماران  بی‌بضاعت و بی‌سرپرست بود

رضازاده بهادران افزود: دکتر موسی خان برای تأسیس این بیمارستان با مشکلات متعددی از جمله مشکلات مالی در نظام دولتی مواجه بود که بخشی از هزینه‌های بیمارستان را خود تقبل می‌کرد. او علاوه بر بخش مالی تاکید داشت بیمارستان باید با اسلوب مدرن و بر اساس استانداردهای پزشکی در دوره خود تأسیس شود که نظارت دائمی او در زمان بهره‌برداری برای همین موضوع به صورت مستمر وجود داشته است. گفته می‌شود که دکترموسی خان در دوره بهره‌برداری هم کمک‌های مالی متعددی برای بیمارستان روانی داشته و هزینه نگهداری و درمان بیماران بی سرپرست را گاهی می‌پرداخته است.

وی ادامه داد: کمک‌های خیراندیشی دکترموسی تنها برای بیماران روانی نبوده است، بلکه او به بخشی دیگر از بیماران که آن سال‌ها نام بیماری سل برای مردم ترس آور بوده هزینه می‌پردازد و بیمارستانی ویژه  مسلولان در حوالی شهر مشهد در نقطه‌ای خوش آب وهوا، ابتدای سه‌راه طرقبه و شاندیز راه‌اندازی می‌کند.

نتیجه دکتر موسی‌خان حجازی تصریح کرد: بنا به روایت دکتر حمید طوفانی در تنها نوشتاری که درباره تاریخچه زندگی دکتر حجازی باقی مانده است، سرانجام با زحمات بسیار ساخت این بیمارستان به پایان می‌رسد.

وی ادامه داد:  دکترموسی عادت براین داشت که خود به روال امور نظارت داشته باشد؛ جاده مواصلاتی شهر تا نوچاه چندان مناسب نبود و دکتر به دلیل کمبود در آن زمان گاهی با کالسکه این مسیر را در سرما و گرما طی می‌کرد که طی این مسیر دچار سرماخوردگی شدید شده و با طولانی شدن این بیماری دچار سکته مغزی می‌شود؛ بعد از ۲ سال تحمل رنج و مشقت بیماری و بعد از عمری کوشش و تلاش برای خدمت به فرودست‌ترین بیماران، سال ۱۳۳۲ شمسی در سن ۷۶ سالگی دار فانی را وداع گفت.

 رضازاده بهادران افزود: طبق وصیت دکترموسی، پیکرش در بیمارستان مسلولان حجازی(بیمارستان دکتر شریعتی فعلی) به خاک سپرده می‌شود که به تدریج این بیمارستان به عنوان کانونی برای نگهداری افراد مبتلا به اختلالات روانی در استان خراسان تبدیل شده است.

 وی تأکید کرد: دکتر موسی خان فردی فوق العاده فعال بود و در کنار انواع خدمات پزشکی چه در پزشکی قانونی و چه ساخت و مدیریت بیمارستان‌های بیماران روانی و مسلولان ۳ مطب را هم اداره می‌کرد؛ همچنین، منزل مسکونی او در خیابان سناباد ۱۵ (کوچه دکترموسی حجازی) هم گه‌گاهی مرکزی برای رسیدگی به بیماران بوده است.

نتیجه دکتر موسی‌خان حجازی خاطرنشان کرد: خاندان دکترموسی پس از فوت او، اقداماتی برای حفظ یاد و نام ایشان از جمله بازسازی مقبره‌اش و چاپ کتاب‌هایی درباره زندگی و خدمات او انجام دادند. همچنین، خیابانی به نام دکترموسی در مشهد نام‌گذاری شد.

در ادامه این نشست سهراب رضازاده بهادران به فعالیت‌های دکتر حجازی در بیمارستان و تأثیر او بر آموزش و پرورش اشاره کرد و به یادگاری‌های خانوادگی و تاریخی او پرداخته شد که نشان‌دهنده ارتباطات عمیق خانوادگی و تأثیرات آن‌ها بر جامعه است؛ در پایان این نشست  نیز با حضور مسئولان و نتیجه دکترحجازی از مقبره دکتر موسی حجازی  بازدید شد.

این نشست به مناسبت هفته سلامت و روان و بازخوانی زندگینامه و بازدید از مقبره دکتر سیدموسی حجازی با حضور محسن اصغری نکاح،رئیس؛ هاشم دهقان پورفراشاه،دبیر و محمد ثوابی، عضو سازمان نظام روانشناسی مشاوره خراسان‌رضوی و همچنین سهراب رضازاده بهادران، نتیجه دکتر موسی‌خان حجازی در بیمارستان دکتر علی شریعتی مشهد برگزار شد.

انتهای پیام