سوزاندن کارت منطقه‌ای ایران؛ هدف اصلی از ناامن‌سازی سوریه + صوت

کیومرث یزدان‌پناه، استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران، در گفت‌وگو با ایکنا درباره تحولات اخیر سوریه پس از آتش‌بس لبنان، گفت: به نظر می‌آید آنچه در سوریه رخ داده و در حال استمرار است برآمده از مسائل متعدد و مختلفی است که مهمترین آن نقش بیگانگان و نیروهای مداخله‌گر خارجی در سوریه است. 

وی ادامه داد: با توجه به اینکه سرویس‌های امنیتی ـ اطلاعاتی منطقه از جمله ایران، هشدارهای لازم را طی دو سه هفته اخیر به دولت و ارتش سوریه داده بودند اما اقدام ناگهانی و برق‌آسای گروه‌های ضد نظام سوریه با محوریت تحریرالشام برآمده از برنامه‌ریزی از پیش طراحی شده‌ای بود که با چند هدف در سوریه اتفاق افتاد.  

بیشتر بخوانید: 

تکرار جریان افغانستان در سوریه

یزدان‌پناه به اهداف اقدامات گروه تروریستی تحریرالشام در سوریه اشاره کرد و افزود: اسرائیل از زمان حمله به حلب اطلاع داشت. این نشان‌دهنده نوعی هماهنگی میان نیروهای خارجی برای ناامن کردن فضای داخلی سوریه بود. به نظر می‌آید اراده‌ای تا پیش از بر سرکار آمدن دولت جدید ترامپ در آمریکاست تا کار بشار اسد را تمام کند و سوریه را به شکلی دچار تغییرات بنیادین و اساسی کند؛ مشابه الگویی که در سال 1400 در افغانستان اتفاق افتاد و به یکباره طالبان که مدت‌های مدیدی به کما رفته بود خود را بازیابی کرد و قدرت را در دست گرفت. طالبان نیز با حمایت‌های پشت صحنه، خیلی سریع‌تر و برق‌آساتر از آنچه تصور می‌شد کل افغانستان را اشغال کرد و بدست گرفت. بنابراین به نظر می‌آید آن جریان در سوریه نیز در حال تکرار است. 

استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران گفت: نکته‌ حائز اهمیت، نقش نیروهای خارجی در سوریه است؛ اینکه آنها مصمم و با اراده برای برهم زدن نظم داخلی سوریه هستند. نکته دوم مسائل داخلی سوریه است که انتظار می‌رفت پس از پایان جنگ‌های تروریستی در این کشور، سوریه بتواند در این فرصت سر و سامانی به اوضاع داخلی خود از جهات مختلف مخصوصاً از لحاظ امنیتی، اقتصادی و معیشتی و از همه مهم‌تر بازگشت آوارگان به کشور انجام دهد؛ اتفاقی که به نظر می‌رسد بنا به دلایل مختلف انجام نشد. 

رواج خشونت مالکانه در غرب آسیا

یزدان‌پناه اظهار کرد: نکته دیگر تمرکز نیروهای خارجی در کشور سوریه با محوریت سه کشور آمریکا، ترکیه و اسرائیل است این امر بیانگر این است که همه اراده‌ها جمع شده تا محور مقاومت را به طور کامل از کار بیندازد. کاملا واضح است کار کشورهایی چون ترکیه، مداخله مستقیم در امور داخلی کشور سوریه و نقض حاکمیت ملی این کشور است و حتی این اقدام برای کل منطقه خطرناک است چون یک آنارشی و هرج و مرج لجام گسیخته‌ای را به منطقه تحمیل می‌کند و در این رابطه تجربه بسیار بدی را در دو دهه اخیر در منطقه در کشورهایی چون عراق، لیبی و حتی مصر، سرزمین‌های اشغالی، سوریه و سایر موارد داشتیم که نشان می‌دهد سناریوی پیچید‌ه‌ای بالای سرمنطقه قرار داد که اجازه نمی‌دهد منطقه آرام شود. 

وی گفت: اگر روند اینگونه ادامه پیدا کند خشونت مالکانه در غرب آسیا رواج پیدا می‌کند و کشورهای منطقه را با طیف وسیعی از خطرات تروریستی روبه رشد مواجه می‌کند. چشم‌انداز پیش روی منطقه بسیار خطرناک و دائماً نیز درحال تغییر است و منطقه برای یک جنگ بسیار گسترده بی‌قراری می‌کند. 

یزدان‌پناه بیان کرد: اصلی‌ترین هدف از ناامن‌‌سازی سوریه، سوزاندن کارت ایران در منطقه و فلج کردن مقاومت است. اگر این اتفاق بیفتد سرمایه‌گذاری سالیان سال ایران ممکن است در منطقه به طور کامل از بین برود و این مسئله شرایط را برای ایران بسیار سخت‌تر از گذشته خواهد کرد. 

ناامن‌سازی ایران، پس پرده تمام این مسائل

وی تصریح کرد: نکته‌ای که نمی‌توان از آن غافل بود، این است که پس پرده تمام تحولات اخیر منطقه ناامن‌سازی ایران است که از سوی قدرت‌های فرامنطقه‌ای و بخشی از کشورهای منطقه به عنوان سناریوی فعال در نظر گرفته شده است که آن نیز می‌تواند عواقب و پیامدهای خود را داشته باشد. به نظر می‌رسد ما زمستان بسیار سخت و پر تحولی را در منطقه شاهد هستیم که شاید نسبت به برخی از تحولات چهار دهه اخیر جزء بی‌سابقه‌ترین تحولات سیاسی، امنیتی و حتی جغرافیایی در منطقه است. 

استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران درباره پیام و اهداف سفر وزیر امورخارجه کشورمان به دمشق و آنکارا، افزود: برای ایران حمایت از کشور سوریه تا آخرین لحظه یک مسیر اجتناب‌ناپذیر است. ایران در دوره جدید تنش‌ها و جنگ‌های منطقه‌ای نمی‌تواند متحدان پایه‌ای خود همچون سوریه را که ارزش ژئواستراتژیک دارند، نادیده بگیرد و لو به هر قیمتی تمام شود. 

وی عنوان کرد: اگر ایران اکنون در بالاترین سطح ممکن از سوریه حمایت نکند دو اتفاق را شاهد خواهیم بود؛ محور مقاومت واقعا به کما می‌رود و برای ایران در نظم جدید منطقه‌ای بسیار سنگین تمام خواهد شد. دیگر اینکه ممکن است اگر ایران در این شرایط و بدون فوت وقت، مسئله سوریه را در نیابد، تروریست‌ها تا زمستان به مرزهای ایران برسند.

یزدان‌پناه در پایان اظهار کرد: ایران در یک جبر ژئوپلیتیکی کاملاً مجبور است با تمام قدرت و توان خود علی‌رغم اینکه ممکن است شرایط برای او سخت باشد از کشور سوریه و دولت قانونی این کشور حمایت کند و اجازه ندهد به این راحتی ساختار سیاسی، امنیتی و جغرافیایی سوریه دچار دگرگونی شود. 

گفت‌وگو از سمیرا انصاری

انتهای پیام