صرافی‌های ارز دیجیتال؛ ناجی سرمایه یا عامل خروج آن؟

چند سال پیش، یکی از آشنایان برای سرمایه‌گذاری تصمیم گرفت وارد بازار ارز دیجیتال شود. با هزار امید و آرزو وامی گرفت، دارایی‌هایش را جمع کرد و همه چیز را به یک صرافی خارجی سپرد. در ابتدا همه چیز خوب بود؛ بازار صعودی بود و سود خوبی نصیبش می‌شد. اما یک روز خبر آمد که حساب‌های ایرانی‌ها در این صرافی‌ خارجی مسدود شده است. او که نمی‌دانست چه باید بکند، ماه‌ها تلاش کرد تا دارایی‌اش را بازگرداند.

متأسفانه، تحریم‌ها و سیاست‌های سخت‌گیرانه صرافی های خارجی باعث شد تمام تلاش‌هایش بی‌نتیجه بماند. او سرمایه‌اش را از دست داد، اما چیزی مهم‌تر از پول را هم از دست داد: اعتماد به سرمایه‌گذاری امن.

این داستان، تنها روایت یک نفر نیست. صدها هزار کاربر ایرانی که به امید سود بیشتر از طریق صرافی‌های بین‌المللی اقدام کردند، همیشه در معرض ریسک‌های بزرگ تحریم، مسدودسازی و کلاهبرداری قرار دارند. همین اتفاق‌ها نشان می‌دهد که صرافی‌های داخلی ارز دیجیتال چقدر می‌توانند مهم و حیاتی باشند. اما چرا هنوز برخی تصور می‌کنند این صرافی‌ها باعث خروج سرمایه از کشور می‌شوند؟

وقتی صحبت از ارز دیجیتال می‌شود، ذهن بسیاری از افراد به سمت خروج سرمایه از کشور می‌رود. اما این موضوع بیشتر از آنکه بر اساس واقعیت باشد به دلیل عدم شناخت و نداشتن اطلاعات کافی از آمار و ارقام پلتفرم‌های معاملاتی ایرانی ارز دیجیتال است برای مثال در آخرین گزارش‌های ارائه شده توسط این پلتفرم‌ها تنها ۴ درصد کاربران به قصد انتقال، ارز دیجیتال خریداری می‌کنند که بخش بزرگی از این افراد نیز به قصد ورود ارز به کشور ارز دیجیتال انتقال می‌دهند. علت اصلی این مسئله سخت بودن نقد کردن ارز دیجیتال در کشورهای خارجی به دلیل احراز هویت پیچیده، کاری سخت و تقریبا غیر ممکن است.

برای اینکه درک درستی از این ماجرا داشته باشیم، بهتر است نگاهی به چالش‌ اصلی کاربران ایرانی در نقد کردن ارز دیجیتال در خارج از کشور بیندازیم:

تحریم‌های مالی و بانکی: تقریباً تمامی صرافی‌های بزرگ بین‌المللی مانند بایننس، کوین‌بیس و کراکن به دلیل تحریم‌ها، از ارائه خدمات به کاربران ایرانی خودداری می‌کنند. اگر کاربری شناسایی شود، نه تنها حسابش مسدود می‌شود، بلکه سرمایه‌اش نیز از دست می‌رود.

این چالش‌ در کنار نیاز به پشتیبانی به زبان مادری و ارائه خدمات سفارشی سازی شده باعث شده که بسیاری از سرمایه‌گذاران ایرانی به صرافی‌های داخلی روی بیاورند.

 چرا صرافی‌های داخلی به نفع اقتصاد کشور هستند؟ 

صرافی‌های داخلی نه‌ تنها باعث خروج سرمایه نمی‌شوند، بلکه به مدیریت بهتر نقدینگی در کشور کمک می‌کنند. گواه اصلی این سخن آسانی معامله در بازار ارز دیجیتال و نقد کردن آن برای بازگشت به چرخه سرمایه و اقتصاد کشور در مقابل با فروش فیزیکی دلار است. صرافی‌های ارز دیجیتال با ارائه خدمات شفاف و امن، بستری را فراهم می‌کنند که سرمایه‌گذاران می‌توانند با خیال راحت و در زمان مورد نظر، سرمایه خود را به اقتصاد کشور تزریق کنند. اما در هنگامی که فرد پول خود را تبدیل به دلار نقدی کرده است، احتمال کمتری دارد که سرمایه خود را به چرخه اقتصاد کشور برگرداند.

صرافی‌های داخلی به کمک فرآیندهایی مانند احراز هویت و استفاده از سامانه‌هایی مثل شاهکار و ثبت احوال، به ایجاد شفافیت مالی کمک می‌کنند. این شفافیت باعث می‌شود که دولت بتواند جریان نقدینگی و معاملات مالی را رصد کند و مانع از فعالیت‌های غیرقانونی و زیرزمینی شود.

هرگاه محدودیت‌های بیش از حد بر صرافی‌های داخلی اعمال شود، سرمایه‌ها به سمت بازارهای غیررسمی و زیرزمینی یا صرافی های خارجی هدایت می‌شوند. این بازارها که نظارتی بر آن‌ها وجود ندارد، به محلی برای کلاهبرداری و فعالیت‌های غیرقانونی تبدیل می‌شوند. در مقابل، صرافی‌های داخلی با ایجاد محیطی امن و شفاف، از رشد بازارهای زیرزمینی جلوگیری می‌کنند و نقدینگی را در چرخه اقتصاد کشور نگه می‌دارند. 

برخلاف تصورات غلط، ارزهای دیجیتال بیشتر به‌عنوان ابزاری برای سرمایه‌گذاری استفاده می‌شوند و تهدیدی برای پول ملی محسوب نمی‌شوند. با سیاست‌گذاری صحیح، می‌توان از این سرمایه‌ها برای تقویت اقتصاد داخلی استفاده کرد. به‌عنوان مثال، صرافی‌های ایرانی با ارائه امکانات نوینی مشابه صرافی‌های بزرگ بین‌المللی می‌توانند بستری برای سرمایه‌گذاری امن و بازگشت سرمایه به اقتصاد داخلی باشند.

تجربه نشان داده که هرگاه دولت‌ها اقدام به اعمال محدودیت‌های افراطی بر بازارهای مالی کرده‌اند، نتیجه معکوس گرفته‌اند. برای مثال:

در چین، پس از اعمال ممنوعیت بر معاملات ارز دیجیتال، بازارهای زیرزمینی و غیرشفاف رشد کردند و سرمایه‌ها به صرافی‌های خارجی منتقل شدند.

در هند نیز، سیاست‌های محدودکننده باعث شد کاربران به استفاده از پلتفرم‌های غیرمتمرکز و کیف‌پول‌های خارجی روی بیاورند که خارج از نظارت دولت بود.

این تجربیات جهانی نشان می‌دهد که محدودیت‌های غیرمنطقی نه‌تنها باعث خروج سرمایه می‌شوند، بلکه نظارت دولت بر بازار را نیز از بین می‌برند.

برای جلوگیری از خروج سرمایه و استفاده بهینه از فرصت‌های بازار ارز دیجیتال، لازم است که به‌جای سیاست‌های محدودکننده، رویکردهای حمایتی و تشویقی اتخاذ شود:

ایجاد زیرساخت‌های مالی مناسب برای تسهیل معاملات داخلی ارز دیجیتال.

تدوین قوانین شفاف و منطقی برای صرافی‌ها و فعالان بازار رمزارزها.

حمایت از صرافی‌های معتبر داخلی که با ارائه خدمات حرفه‌ای و شفاف، بستری امن برای کاربران فراهم می‌کنند.

بازار ارز دیجیتال یک فرصت بی‌نظیر برای تقویت اقتصاد داخلی و مدیریت بهتر سرمایه است. صرافی‌های داخلی با ایجاد شفافیت مالی، ارائه خدمات امن و جلوگیری از رشد بازارهای غیررسمی، به‌عنوان پلی مطمئن میان کاربران و بازار ارز دیجیتال عمل می‌کنند.

اعمال محدودیت‌های غیرمنطقی تنها باعث رشد بازارهای زیرزمینی و خروج سرمایه از کشور خواهد شد. در مقابل، حمایت از صرافی‌های داخلی می‌تواند اعتماد سرمایه‌گذاران را جلب کند و سرمایه‌های سرگردان را به چرخه اقتصاد بازگرداند.

آینده اقتصادی ایران در گرو مدیریت صحیح این فرصت‌هاست؛ فرصتی که نباید با سیاست‌های نادرست از دست برود.