مشارکت دادن مردم در اقتصاد؛ راهکار رفع کسری بودجه و ناترازی‌ها

رضا وفایی‌یگانه، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با ایکنا، درباره راهکارهای رفع کسری بودجه گفت: یکی از عوامل مؤثر در کسری بودجه مربوط به حضور دولت در حوزه‌هایی است که واقعاً نیازی به آن نیست؛ تصدی‌گری دولت در چنین حوزه‌هایی نتیجه‌ای جز زیان به همراه نداشته و لذا ضروری است از این حوزه‌ها خارج شود. واگذاری شرکت‌ها زیان‌دیده و نظارت دولت به جای تصدی‌گری منجر به تقویت عملکرد این شرکت‌ها خواهد شد.

وی ادامه داد: یکی دیگر از راهکارهای رفع کسری بودجه ریشه در رفع موانع تجارت دارد؛ تجارت در ایران خیلی ساده نیست و اگر این مشکل برطرف شود قطعاً درآمدهای دولت افزایش یافته و یک گام مثبت در مسیر رفع کسری بودجه محسوب می‌شود.

این کارشناس اقتصادی، رشد اقتصادی را از دیگر عوامل مؤثر در رفع کسری بودجه دانست و گفت: وقتی رشد اقتصادی رقم بخورد طبیعتاً درآمدها مالیاتی دولت افزایش می‌یابد. برخی هزینه‌ها ضروری هستند و دولت نمی‌تواند بی‌‎تفاوت باشد ولی متأسفانه به دلیل عدم تحقق رشد اقتصادی پایدار، درآمدهای دولت کاهش داشته و همین مسئله سبب کسری بودجه و تحت تأثیر قرار دادن هزینه‌های ضروری شده است.

ضرورت مشارکت مردم در اقتصاد 

وفایی‌یگانه با ضروری دانستن مشارکت اقتصادی مردم اظهار کرد: اگر مسئولان به مشارکت اقتصادی مردم کمی توجه کنند قطعاً خیلی از ناترازی‌ها و مشکلات را می‌توان حل کرد؛ مثلاً مسئله ناترازی انرژی با مشارکت مردم قابل رفع است یا اینکه از این طریق صنایع به رشد خوبی دست پیدا خواهند کرد و لذا فقط لازم است دولت به بخش خصوصی میدان دهد. مشارکت مردم در اقتصاد مطالبه جدی مقام معظم رهبری بوده و ضرورت دارد به این مطالبه جامه عمل پوشانده شود.

وی با نفی لیبرال بودن اقتصاد ایران و ارتباط این موضوع با کسری بودجه گفت: برخی معتقدند کسری بودجه ناشی از نگاه‌های لیبرالی به اقتصاد است؛ درصورتی‌ که اقتصاد ایران اصلاً لیبرال نیست و با نگاه به حجم انبوهی از یارانه و دستوری بودن اقتصاد متوجه این موضوع خواهیم شد. در اقتصادهای لیبرال موضوعاتی مانند یارانه یا قیمت‌گذاری دستوری معنا ندارد و همه چیز به بازار سپرده می‌شود.

این کارشناس اقتصادی ادامه داد: تحریم‌ها و مشکلات موجود در نظام بانکی و نوع حکمرانی اقتصادی در تشدید کسری بودجه اثرگذار بوده‌ و اجازه تحقق رشد هشت درصدی اقتصاد را نداده‌اند. هیچ کشوری در دنیا به اندازه اقتصاد ایران یارانه‌پذیر نیست اما این حجم از تزریق یارانه نه به بهبود ضریب جینی منجر شده و نه فاصله میان دهک‌های درآمدی را کاهش داده است.

وفایی‌یگانه درباره تأثیر آزادسازی قیمت‌ها بر کاهش کسری بودجه گفت: آزادسازی قیمت‌ها زمانی مفید و مؤثر خواهد بود که دولت از وضعیت درآمدی و معیشتی اقشار ضعیف و متوسط غافل نشود. اگر قرار باشد آزادسازی قیمت‌ها قدرت خرید مردم را کاهش دهد به هیچ‌وجه نباید آن را انجام داد. طبیعتاً کارآمدی بازار به بهبود وضعیت کمک کرده اما باید شرایط اقتصادی مردم در نظر گرفته شود.

وی به تبعات قیمت‌گذاری دستوری و تأثیر آن بر کسری بودجه پرداخت و اظهار کرد: سرکوب قیمت‌ها فساد و رانت را برای اقتصاد به ارمغان آورده است؛ زمانی ایران در حوزه صادرات مرغ مقام و جایگاهی داشت اما قیمت‌گذاری دستوری سبب شد تا تولیدکننده بی‌انگیزه شود و به سمت واردات مرغ روی بیاورد. 

باید به بازار احترام گذاشت

این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: با آزادسازی اصولی قیمت‌ها درآمدهای دولت هم افزایش پیدا کرده و با تزریق آن به پایه حقوقی کارمندان و کارگران قدرت خرید تقویت می‌شود. از سوی دیگر آزادسازی قیمت‌ها مصرف انرژی و کالاهای ضروری را هم متعادل می‌سازد. همانطورکه گفتم همه اینها همانند بسته‌ای هستند که باید با هم دیده شوند و نمی‌توان یکی را اجرا و دیگری را به حال خود رها کرد. 

وی در پایان گفت: در اسلام تأکید شده که باید به بازار احترام گذاشت و در روایت‌ها و رفتار ائمه(ع) هیچگاه دخالت در بازار وجود نداشته ولی بر بازار شفاف و به دور از احتکار تأکید شده است.

گفت‌وگو از سعید امینی

انتهای پیام