مشکل عدم واردات گاز از ترکمنستان چیست؟ پول یا دیپلماسی انرژی

به گزارش خبرنگار مهر، روز گذشته مسعود پزشکیان در همایشی اعلام کرده است «ترکمنستان حاضر نیست با دولت ما قرارداد گازی ببندد.» رئیس جمهور علت این موضوع را عدم پرداخت به موقع مطالبات عنوان کرد. صحبتها رئیس جمهور این موضوع را در رسانه‌ها مطرح کرد که آیا ایران بعد از گذشت سال‌ها هنوز پول واردات گاز از ترکمنستان را نپرداخته است؟

بعد از آنکه ترکمنستان در دولت یازدهم و دوازدهم بارها گاز را در زمستان بر روی ایران به دلیل نپرداختن بدهی قبلی بست با تغییر دولت و رویکرد دیپلماسی انرژی که در دولت سیزدهم وجود داشت مذاکرات گازی با ترکمنستان منعقد شد. جواد اوجی وزیر نفت دولت سیزدهم در گفتگویی خبری اعلام کرد از شروع کارمان در دولت یکی از مسائلی که در دستور کار قرار داشت، تسویه بدهی قبلی واردات گاز از ترکمنستان بود که با تدابیر خوبی که اندیشیده شد ظرف مدت ۲۰ ماه در سه قسط کاملاً مطالباتمان به طرف ترکمنستان تصفیه شد.

بعد از تصفیه بدهی گازی وزیر نفت دولت سیزدهم عنوان کرد: از ابتدای دولت سیزدهم با طرف ترکمنستانی مذاکرات داشتیم و سوآپ گاز را در سال ۱۴۰۰ و در نخستین سفر خارجی به این کشور پیگیری کردیم و در نتیجه عملیات سوآپ گاز با این کشور انجام شد و مقرر شد در کنار سواپ موضوع ترانزیت گاز و واردات گاز نیز با این کشور پیگیری شود.

آنچه از گفته‌های وزیر سابق نفت برمی آید این است که اولاً پرداخت مطالبات ترکمنستان به طور کامل انجام شده است و درثانی مذاکرات برای واردات گاز از این کشور نیز در حال انجام بوده است.

با تغییر ناگهانی دولت به دلیل شهادت آیت الله رئیسی ظاهراً دیپلماسی انرژی ایران نیز دچار تغییر شده است هرچند خبرهای دقیقی از مذاکرات گازی ایران و ترکمنستان با ورود دولت چهاردهم وجود ندارد اما سعید توکلی مدیر عامل شرکت ملی گاز ایران در رابطه با چگونگی وضعیت واردات و سوآپ گاز با کشورهای همسایه به خبرنگار مهر گفته است مذاکرات جدی بین ایران و روسیه در خصوص تجارت گازی دو کشور در حال انجام است و هنوز جزئیات میزان واردات گاز از روسیه و نحوه انتقال و تحویل آن نهایی نشده است، اما با توجه به تاکید برنامه هفتم و اسناد بالادستی، برای تبدیل ایران به هاب ترانزیت و تجارت گاز منطقه، توسعه تجارت گازی با روسیه در دستور کار است و دو طرف نیز در این زمینه عزم و اراده دارند.

وی افزود: برای زمستان امسال حتماً یکی از مباحثی که دنبال می‌کنیم بحث واردات گاز است که در مرحله نهایی شدن یک قرارداد در این زمینه هستیم که البته حجم بالایی ندارد. اما در حال حاضر هیچ واردات یا سوآپ گازی نداریم و تنها قراردادی در دست پیگیری داریم که بخشی از آن سوآپ و بخشی واردات است که بعید است به زمستان امسال برسد.

آنچه که سعید توکلی از آن دم می‌زند موضوع واردات واردات ۳۰۰ میلیون متر مکعبی گاز از روسیه است که در دولت سیزدهم پیگیری و نهایی شد.

در دولت گذشته توافقاتی برای واردات گاز از روسیه انجام گرفت و جواد اوجی وزیر وقت در رابطه با جزئیات آن گفت: با اجرای این طرح روزانه ۳۰۰ میلیون مترمکعب گاز از روسیه وارد کشور می‌شود، هزینه احداث این خط لوله را هم روسیه متقبل شده است که در زمینه احداث خطوط لوله در کف دریا صاحب فناوری هستند.

به گفته وی احداث خط ترانزیت گاز از شمال به جنوب از مسیر ایران اتفاقی بسیار بزرگ به شمار می‌آید که در تاریخ ایران سابقه نداشته است و سالانه ۱۰ تا ۱۲ میلیارد دلار تبادلات مالی خواهد داشت. ضمن آنکه به ثمر رسیدن این قرارداد ۳۰ ساله افزون بر رفع ناترازی‌های داخلی، ایران را به قطب تأمین گاز منطقه بدل می‌کند و به افزایش قابل توجه مراودات و مبادلات تجاری و امنیت اقتصادی و سیاسی کشور می‌انجامد.

چندی پیش هم مالک شریعتی نماینده مجلس شورای اسلامی گفت: قرار است ایران روزانه ۳۰۰ میلیون مترمکعب گاز از روسیه وارد کند که تبدیل این توافق به قرارداد و اجرایی شدن آن شاید چند سالی زمان نیاز داشته باشد و دو طرف در حال مذاکره هستند.