نبود فناوری روز در صنایع، عامل مهم آلودگی هوای خوزستان است/ ضرورت جا به جایی شرکت‌های آلاینده از محدوده اهواز

آلودگی هوای خوزستان به ویژه‌ در شهرهایی چون اهواز، آبادان و هندیجان، چالش جدیدی نیست. اخیرا، شینا انصاری، رئیس سازمان محیط زیست کشور، در سفری که این استان داشت، به مشکلات محیط زیستی متعددی که در خوزستان وجود دارد، از جمله آلودگی هوا، آب و خاک، اشاره کرد. به گفته او، این چالش‌ها سال‌هاست که به حال خود رها شده‌اند. 

انصاری، استقرار صنایع بزرگ در استان را عامل افزایش میزان آلایندگی‌ها دانست و تاکید کرد که موضوع گرد و غبار و فلرهای نفتی، دو عامل اصلی در آلودگی‌های اهواز هستند.

رئیس سازمان محیط زیست کشور همچنین، وعده داد که شرکت کربن بلک، به عنوان یکی از عوامل آلودگی هوای اهواز، ظرف سه سال از این شهر خارج و به مکان مناسبی منتل می‌شود.

انصاری همچنین تاکید کرد که سازمان متبوع او پیگیر فعالیت وزارت نفت در هورالعظیم است و این وزارتخانه باید در  چارچوب محیط زیست فعالیت کند (ایرنا).

این وعده‌ها البته سال‌هاست که مطرح می‌شود. کارشناسان معتقدند فعل‌ها و ترک فعل‌های دستگاه‌های دولتی در تداوم آلودگی هوای خوزستان و مرکز آن اهواز موثر است و باید اراده‌ای جدی برای حل معضل وجود داشته باشد.

مراجعه 700 نفر به بیمارستان به دلیل مشکلات تنفسی

در همین رابطه، علی طهماسبی، کنشگر محیط زیست خوزستان، در گفتگو با تجارت‌نیوز، از چالش‌های آلودگی هوا برای مردم خوزستان به ویژه در پاییز و زمستان می‌گوید؛ برای مثال سال گذشته بیش از ۲۵۰۰ نفر از اهالی این استان‌ به دلیل مشکلات تنفسی ناشی از آلودگی، به بیمارستان مراجعه کردند؛ آن هم تنها در چهار روز. امسال نیز در یک روز، ۷۰۰ مراجعه به مراکز درمانی گزارش شده است. 

اشاره او به خبری است که روز گذشته منتشر شد. دکتر میثم معزی، معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز اعلام کرده بود که پس از افزایش آلودگی هوا و در طول 24 ساعت، حدود ۷۰۰ بیمار با علائم تنفسی و قلبی به بیمارستان‌های تابعه این دانشگاه مراجعه کردند.

در چنین شرایطی، طهماسبی عامل را مهم‌ترین منابع آلودگی هوای خوزستان می‌داند: فلرهای نفتی یا سوزاندن گازهای همراه نفت، فعالیت صنایع سنگین، آتش‌سوزی‌های مزارع نیشکر، تردد خودروهای فرسوده و فعالیت شرکت فولاد خوزستان.

نقش پررنگ صنایع و خودروهای فرسوده در آلودگی هوای خوزستان

به گفته این کنشگر محیط زیست، نقش فلرهای نفتی در آلودگی اهواز و خوزستان بسیار پررنگ است؛ به گونه‌ای که گازهای همراه نفت، بدون تصفیه در مشعل‌ها می‌سوزند و موجب تولید آلاینده‌های سمی می‌شوند.

طهماسبی تاکید می‌کند: «تحریم‌ها تیز تأثیر مخربی بر صنعت کشور گذاشته‌اند و یکی از دلایل اصلی آلایندگی‌ها و فرسودگی سیستم‌های صنعتی هستند. متاسفانه تاکنون بخش دولتی و خصوصی داخلی نتوانسته‌اند، راه‌حل‌های موثری برای این مشکلات پیدا کنند.»

او ادامه می‌دهد: «کارخانه فولاد خوزستان در اهواز نیز آلایندگی‌های متنوعی را ایجاد می‌کند؛ از جمله ذرات معلق ناشی از فعالیت‌های تولیدی و جابه‌جایی مواد. همچنین، گازهای آلاینده‌ای مانند دی‌اکسید گوگرد و اکسیدهای نیتروژن که از کوره‌ها و سوخت‌های مصرفی منتشر می‌شوند، بر آلودگی هوا اثر می‌گذارند. علاوه بر این، فلزات سنگین در پسماندها و گازهای خروجی به زمین های اطراف و محیط‌زیست آسیب های جدی وارد می‌کنند.»

آلایندگی خودروهای فرسوده 

این فعال اجتماعی، همچنین سهم خودروهای فرسوده را در آلودگی هوای خوزستان بالا می‌داند.

او توضیح می‌دهد: «فرسودگی و کمبود ناوگان حمل‌ونقل عمومی باعث شده است که خودروهای شخصی با مصرف سوخت فسیلی، بیشتر به آلودگی دامن بزنند. در ضعف این سیستم همین بس که متروی اهواز از سال ۱۳۸۰ استارت خورده است و در سال ۱۴۰۳، تکلیف آن هنوز مشخص نیست.»

ضرورت جابه‌جایی کارخانه کربن بلک برای کاهش آلودگی هوای اهواز

طهماسبی، برنامه‌ریزی بلندمدت را برای کاهش آلودگی هوای خوزستان و اهواز ضروری می‌داند و معتقد است که راهکارهایی چون بهبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل عمومی، کنترل صنایع آلاینده و استفاده از تکنولوژی‌های پاک، می‌توانند کمک‌کننده باشند.

در عین حال، این کنشکر محیط زیست می‌افزاید: «برای کاهش آلودگی هوای خوزستان، اقداماتی چون انتقال کارخانه کربن بلک از سطح شهر اهواز به شهرک‌های صنعتی اطراف یا رسیدگی به مسائل مربوط به آلودگی‌های ناشی از صنعت نیشکر، از جمله فاضلاب، پسماند، آلودگی هوا و کشت سیاه، باید به‌طور جدی مورد توجه قرار گیرد.»

با وجود تحریم، جابه‌جای صنایع کافی نیست

او البته تاکید می‌کند که تحریم‌ها، ایران و به ویژه صنایع فعال در خوزستان را از تکنولوژی‌ و دانش روز محروم کرده‌اند و چشم‌انداز روشنی برای بهبود این وضعیت دیده نمی‌شود.

به گفته طهماسبی، اکنون بخشی از چالش‌های محیط‌زیستی که به فعالیت‌های صنعتی و نفتی و همچنین برداشت نیشکر مربوط می‌شود،  ناشی از نبود فناوری‌های به روز است.

او معتقد است: «فلرهای نفتی یا فعالیت کارخانه کربن، به‌عنوان دو منابع مهم آلودگی هوای اهواز، باید مدیریت و از مناطق شهری دور شوند. با این حال، تا زمانی که دانش و تکنولوژی این صنایع به‌روز نشود، چالش آلودگی ادامه می‌یابد و به صرف جابه‌جایی، مشکل حل نمی‌شود.»

چالش‌های محیط زیستی ناشی از فعالیت صنایع

طهماسبی پیش از این در گفتگو با تجارت‌نیوز، ایجاد کانون‌های گرد و غبار در استان را یکی از دلایل آلودگی هوای خوزستان دانسته بود. به گفته او، تبدیل تالاب هورالعظیم به حوضچه‌های متعدد و خشک شدن برخی از آنها، یکی از کانون‌هایی است که می‌تواند به منشا گرد و غبار به ویژه برای شهرستان اهواز تبدیل شود؛ اتفاقی که بر اثر اقدامات وزارت نفت رخ داده است.

این کنشگر محیط زیست همچنین به آتش زدن بقایای کاه و کلش یا پسماند کشاورزی؛ به ویژه در مزارع نیشکر اشاره کرده و عامل این موضوع را نیز نبود فناوری‌های روز برای برداشت سبز محصولات دانسته بود.

اقدامات شرکت‌ها، چالش آبگرفتگی معابر اهواز را تشدید می‌کند

جانمایی اشتباه و برخی فعالیت‌های صنایع، علاوه بر آلودگی هوای اهواز، در آبگرفتگی خیابان‌های این شهر نیز که پس از هر بارندگی به چالشی برای شهروندان تبدیل می‌شود، موثر است.

چندی پیش، علی شمسی، معاون محیط زیست و خدمات شهری شهرداری اهواز گفته بود که برخی از شرکت‌ها و صنایع از جمله شرکت نفت و صنایع فولاد، با ساخت‌وسازهایی جلوی خروجی آب باران و آب‌های سطحی را گرفته‌اند. او خواهان همکاری این شرکت‌ها برای حل چالش‌های موجود شده بود (تسنیم).

وعده‌هایی که تکرار می‌شوند

در عین حال مسئولان در بازه‌هایی که آلودگی هوای اهواز و خوزستان افزایش می‌یابد یا بارندگی، رفت و آمد در خیابان‌ها را سخت می‌کند، از گشت‌زنی و برخورد با صنایع آلاینده و همچنین جلوگیری از اقداماتی چون آتش‌ زدن مزارع می‌گویند.  

همین امروز داود میرشکار، مدیر کل حفاظت محیط زیست خوزستان، از برخورد قانونی با هر عاملی گفته است که آلاینده‌ها را در این استان افزایش دهد. 

او با اشاره به پیش‌بینی سازمان هواشناسی از تداوم آلودگی هوای خوزستان در روزهای آینده تاکید کرده است؛ صنایع، کارخانجات و شرکت‌ها، باید از هر گونه اقدامی که منجر به افزایش آلاینده‌ها شود، خودداری کنند.

میرشکار همچنین مدعی شده است که با تصویب کارگروه اضطراری آلودگی هوا، شرکت‌های نیشکر باید برداشت سبز داشته باشند و شرکت‌های نفتی نیز باید سوزاندن فلر‌های نفتی را کاهش دهند.

البته هیچکدام از این وعده‌ها و مصوبات جدید نیست اما چالش آلودگی هوای خوزستان به معضلی قدیمی تبدیل شده است که همچنان ادامه دارد.

برای اطلاعات بیشتر، مطالعه دو گزارش عوامل آلودگی هوای خوزستان همچنان پا برجاست و داستان پر آب چشم آلودگی هوا در خوزستان پیشنهاد می‌شود.