نقش رودخانه های مرزی در تقویت روابط با کشور های همسایه

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از وزارت نیرو، محمد جوان‌بخت معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا و مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران در آئین نکوداشت ۴۰ سال فعالیت کمیته هماهنگی رودخانه‌های مرزی با گرامیداشت یاد پیشکسوتان و بنیانگذاران این کمیته اظهار داشت: حدود ۲ هزار کیلومتر رودخانه مرزی در کشور داریم که مدیریت و راهبری آن از موضوعات مهم کشور است.

وی افزود: این مسئله هم از جنبه داخلی و هم در تعامل با همسایگان، حساسیت و اهمیت ویژه‌ای دارد. حفاظت از خاک کشور، تمامیت ارضی، بهره‌برداری از منابع آبی، تأثیر بر محیط‌زیست، معیشت و اقتصاد مردم ساکن در حاشیه این رودخانه‌ها، همگی از ابعاد مهم این مدیریت هستند. همچنین، نحوه توسعه و اثرگذاری آن‌ها بر روابط با کشورهای همسایه بسیار قابل‌توجه است.

معاون وزیر نیرو با تأکید بر اینکه مدیریت رودخانه‌های مرزی تنها بر عهده یک دستگاه نیست و نیازمند همکاری و هماهنگی چندین نهاد است، خاطرنشان کرد: خوشبختانه، در سال ۱۳۶۲ قانون حفظ و تثبیت کناره‌ها و بستر رودخانه‌های مرزی در مجلس شورای اسلامی تصویب و متعاقب آن، کمیته هماهنگی رودخانه‌های مرزی با مشارکت وزارت امور خارجه، وزارت نیرو، وزارت دفاع، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان برنامه‌وبودجه، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ستاد کل نیروهای مسلح و مرزبانی کشور تشکیل شد. این کمیته با فعالیت ۴۰ ساله خود، نقش مهمی در نظارت و راهبری مدیریت رودخانه‌های مرزی ایفا کرده است.

وی گفت: در این مدت، بیش از ۵۰۰ جلسه برگزار و بیش از ۲ هزار مصوبه تصویب شده است. این اقدامات در بخش‌های مختلف مانند احداث سازه‌ها، تثبیت دیواره‌های رودخانه‌ای و جلوگیری از تغییر مسیر رودخانه‌ها صورت گرفته است. حفظ خاک کشور، اراضی کشاورزی و اقتصاد مردم از اهداف اصلی این فعالیت‌ها بوده است.

تاکنون ۳۳۰ کیلومتر از کناره‌های رودخانه‌ها ساماندهی شده است

جوان‌بخت یادآور شد: تاکنون ۳۳۰ کیلومتر از کناره‌های رودخانه‌ها ساماندهی شده است. همچنین، سدهای مشترکی مانند سد دوستی که در تأمین آب شرب مشهد تأثیر بسزایی دارد، احداث شده‌اند. سدهای دیگری مانند ارس، خداآفرین و قیزقلعه‌سی نیز در چارچوب این کمیته ایجاد شده‌اند که علاوه بر مزایای اقتصادی، موجب تقویت روابط بین کشورهای همسایه شده است.

وی این تعاملات را نه‌تنها از نظر فنی، بلکه از منظر حقوقی، سیاسی و امنیتی نیز حائز اهمیت دانست و افزود: هماهنگی در این زمینه بسیار دشوار است و اقدامات انجام‌شده نتیجه تلاش‌های هماهنگ کمیته بوده است.
مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران با بیان اینکه در کشور ما هماهنگی میان دستگاه‌ها کار ساده‌ای نیست، گفت: با این حال، کمیته هماهنگی رودخانه‌های مرزی توانسته است طی ۴۰ سال گذشته، تأثیرگذاری خوبی داشته باشد و امیدوارم این روند در آینده نیز ادامه یابد و حتی بهتر از گذشته شود.

تأمین آب از رودخانه‌های مرزی راهکاری منطقی‌تر است

‌جوان‌بخت بیان داشت: رودخانه‌های مرزی به‌عنوان منابع آبی حیاتی هستند و تغییرات اقلیمی و خشکسالی تأثیر زیادی بر وضعیت آن‌ها داشته است. این موضوع نه‌تنها در ایران، بلکه در کشورهای همسایه نیز وجود دارد. تأمین منابع آبی از این رودخانه‌ها، به‌ویژه در بخش کشاورزی، اهمیت زیادی دارد.

وی اظهار کرد: در برخی مناطق، مانند سیستان و بلوچستان، این منابع جایگزین ندارند و نبود آن‌ها ممکن است تمدن این مناطق را تهدید کند. انتقال آب از دریا هزینه بالایی دارد و تأمین آب از رودخانه‌های مرزی راهکاری منطقی‌تر است.
معاون وزیر نیرو با اشاره به نقش رودخانه‌های مرزی بر روابط بین‌المللی نیز بیان داشت: سیاست دولت همواره بر گسترش روابط با همسایگان تأکید دارد و مدیریت منابع آبی، نقش کلیدی در این امر دارد. این مسئله بسیار حساس است و لازم است هماهنگی‌ها و همکاری‌ها بیش از گذشته تقویت شود.

وی خاطرنشان کرد: وزارت نیرو تنها بخشی از مدیریت آب کشور را بر عهده دارد و این موضوع نیازمند همکاری تمامی دستگاه‌ها است. حدود ۸ تا ۹ درصد از منابع آبی کشور از رودخانه‌های مرزی و خارج از کشور تأمین می‌شود. این رقم بسیار مهم است و در برخی مناطق جایگزینی برای آن وجود ندارد. نبود این منابع می‌تواند مشکلات زیادی برای کشور و مردم ایجاد کند که در وزارت نیرو تلاش‌های زیادی برای مدیریت منابع آبی انجام شده است.

مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران بیان داشت: من از تمامی اعضای کمیته‌های مرزی و همکاران این حوزه تشکر می‌کنم. هماهنگی‌ها در گذشته بسیار خوب بوده، اما می‌توان آن‌ها را کامل‌تر و بهینه‌تر کرد. مرور دستاوردها و تجربیات ۴۰ سال گذشته بسیار ارزشمند است و از تمامی دست‌اندرکاران که در این مسیر تلاش کرده‌اند، قدردانی می‌کنم.