نقش نقدینگی در ایجاد تورم چیست؟

بررسی‌ها نشان می‌دهد نرخ رشد 8 ماهه نقدینگی در سال جاری به نزدیک 20 درصد رسیده و بعد از دو سال که روند اصلی‌ترین متغیر تورم‌ساز نزولی بوده مجددا افزایشی شده است. آیا این اتفاق می‌تواند به افزایش قیمت‌ها در روزها و ماه‌های آتی منجر شود؟

آمارها حاکی از آن است شوک‌های سیاسی و اقتصادی مثبت موجب کاهش نرخ رشد نقدینگی و شوک‌های منفی منجر به روند افزایشی نرخ رشد نقدینگی شده است. همچنین آمارها حاکی از آن است سیاست‌های انقباضی بانک مرکزی به کاهش سرعت رشد متغیر تورم‌ساز منجر شده است.

وقتی نرخ تغییرات حجم نقدینگی در آبان‌ماه نسبت به ابتدای سال محاسبه شود، نرخ رشد 8 ماهه نقدینگی به دست می‌آید.

نقش نقدینگی در ایجاد تورم چیست؟

براساس نظر برخی از کارشناسان اقتصادی، نقدینگی مهم‌ترین متغیر تورم‌ساز و اصلی‌ترین عامل در ایجاد تورم است. مطابق با مبانی علم اقتصاد رشد مستمر و پایدار نقدینگی در طول زمان تنها عامل ایجاد تورم در بلندمدت است. یعنی افزایش نقدینگی موجب می‌شود تا سطح قیمت‌ها در طول زمان صعودی شود. متغیر نقدینگی از مجموع پول و شبه پول به دست می‌آید. اعتباردهی بانک‌ها و همچنین کسری بودجه دولتی نقش زیادی در افزایش نقدینگی ایفا می‌کنند و از همین‌رو نظارت بر شبکه بانکی و هزینه‌های دولت‌ می‌تواند موجب کنترل رشد نقدینگی شود.

اثر بود و نبود برجام بر نرخ رشد نقدینگی

اعداد و ارقام حاکی از آن است که بعد از وقوع توافق هسته‌ای بین ایران و قدرت‌های جهانی و شکل‌گیری یک چشم‌انداز مثبت برای اقتصاد ایران، نرخ رشد نقدینگی کاهش یافته است. در واقع پس از لغو تحریم‌های آمریکا، اروپا و سازمان ملل نرخ رشد 8 ماهه نقدینگی که در سال 94 معادل 16 درصد برآورد شده در سال 97 به 12.8 درصد کاهش یافته است. در واقع حجم نقدینگی که در آبان سال 97 برابر با 1725 هزار میلیارد تومان بوده در مقایسه با اسفند سال 96 که حجم این متغیر 1424 هزار میلیارد تومان ثبت شده، 12.8 درصد رشد داشته است. در نتیجه این روند کاهشی در نرخ رشد نقدینگی، سرعت افزایش قیمت‌ها یا تورم نیز پایین آمد.

با این‌حال پس از خروج ترامپ از برجام این روند کاهشی ادامه نیافت. در واقع بعد از این اتفاق و شوک وارده به اقتصاد ایران و نااطمینانی‌های فزاینده موجب شد نرخ رشد نقدینگی از 12.8 درصد به 24.2 درصد در سال 1400 برسد. در این سال حجم نقدینگی در آبان‌ماه به 4315 هزار میلیارد تومان رسیده است.

روند 8 ماهه نرخ رشد نقدینگی در چند سال اخیر

نرخ رشد 8 ماهه نقدینگی بعد از اینکه در سال 1400 به بالاترین مقدار خود در دهه اخیر رسید ، روندی نزولی به خود گرفت. البته باید گفت این اتفاق همزمان با اتخاذ سیاست‌های انقباضی بانک مرکزی مانند سقف ترازنامه و همچنین ورود بایدن به کاخ سفید که منجر به کاهش تنش‌های سیاسی و اقتصادی میان ایران و قدرت‎‌های جهانی شد، رخ داد. در این مدت نرخ رشد 8 ماهه نقدینگی از 24.2 درصد در سال 1400 به 15.6 درصد در سال گذشته رسید.

البته نرخ رشد نقدینگی در آبان سال جاری نسبت به اسفندماه دوباره در مقایسه با سال‌های گذشته افزایش یافته و روند صعودی به خود گرفته است. در این مدت نرخ رشد نقدینگی از 15.6 درصد به 19.2 درصد رسیده که افزایش قابل توجهی محسوب می‌شود. حجم نقدینگی در اسفند سال گذشته برابر با 7877 هزار میلیارد تومان بوده که در آبان ماه به 9392 هزار میلیارد تومان افزایش یافته است. بنابراین می‌توان انتظار داشت که در ماه‌های آتی افزایش قیمت‌ها در راه خواهد بود.

منبع :


ایرنا