هزینه و فرصت های نصب پنل خورشیدی در آپارتمان ها برای جلوگیری از ناترازی

به گزارش خبرنگار مهر در روزهای گذشته اخباری مبنی بر الزام نصب پنل‌های خورشیدی توسط در ساختمان‌های بالای چهار طبقه منتشر شد. موضوعی که با توجه به فراگیری مخاطبان آن، اعم از صاحبان خانه و فعالین حوزه ساختمان، به شدت مورد توجه قرار گرفت و در این زمینه سوالاتی نیز ایجاد شد. سوالاتی از قبیل آنکه به چه اندازه نصب پنل در خانه‌ها اجبار شده است و نصب پنل چه مقدار هزینه دارد و هزینه تمام شده هر متر مسکن را چه اندازه بالا می‌برد.

ماجرا به تفاهم‌نامه ای که مرداد ماه امسال میان سازمان نظام مهندسی کشور و توانیر امضا شد برمی‌گردد. در این تفاهم نامه ظرفیت‌سازی و ارائه ایده‌های نو و بهره‌مندی از توانمندی‌های مهندسین مجرب سازمان‌های نظام مهندسی سراسر کشور باهدف به‌کارگیری الزامی پنل‌های فتوولتاییک بر روی پشت‌بام محوطه و پارکینگ ساختمان‌های مسکونی بیش از چهار طبقه مورد تاکید قرار گرفت.

تفاهم نامه فوق با گذشت چندین ماه و تغییرات درون دولت مسکوت مانده بود تا روزهای اخیر که با گسترده شدن دغدغه انرژی خورشیدی میان دولتمردان، این موضوع نیز مجدداً بر سر زبان افتاد و سازمان نظام مهندسی اعلام کرد الزام نصب پنل‌های خورشیدی برای آپارتمان‌های بالای چهارطبقه به سازمان‌های تابعه و استانی نظام مهندسی ابلاغ شده است.

بنا به اعلام وزارت راه و شهرسازی تفاهم نامه فوق لازم الاجرا نیست، زیرا که مراحل قانونی آن طی نشده است و تصویب آئین نامه‌های جدید نیازمند تأیید دفتر کنترل مقررات این وزارتخانه است.

حامد مانی‌فر مدیرکل دفتر مقررات ملی و کنترل ساختمان وزارت راه و شهرسازی اعلام کرد که فعلاً این مصوبه فاقد وجاهت قانونی است و صدور چنین الزامی برای ساختمان‌ها باید از طریق وزارت راه و شهرسازی انجام شود. بنابراین فعلاً الزامی مبنی بر نصب سامانه‌های خورشیدی بامی در ساختمان‌های ۴ طبقه و بالاتر وجود ندارد.

وی ادامه داد: دفتر مقررات ملی و کنترل ساختمان وزارت راه و شهرسازی نیز به اهمیت بهسازی ساختمان‌ها در حوزه انرژی و تجهیز با پنل‌های خورشیدی آگاهی دارد و در ویرایش مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان این موضوع را مدنظر داشته به نحوی که در پیش‌نویس مبحث ۱۹ تجهیز بخشی ساختمان‌ها به پنل خورشیدی در نظر گرفته شده است. با وجود این، این امر که این موضوع برای چه ساختمان‌هایی قابلیت اجرایی شدن دارد در دست بررسی است.

همچنین فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی ماه گذشته در نامه‌ای به وزیر نیرو موافقت خود را با این ایده مطرح کرده و گفته بود موضوع پنل‌های خورشیدی در پیش نویس ویرایش جدید مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان آمده است و پس از تأیید و تصویب نهایی در آن لازم الاجرا خواهد بود.

بنابراین هرچند هنوز نصب پنل‌های خورشیدی بر روی خانه‌ها الزامی نمی‌باشد، ولی الزامی شدن آن در آینده‌ای نزدیک دور از ذهن نمی‌باشد.

اما نصب پنل چقدر هزینه به خانه‌های جدید اضافه می‌کند؟ طبق جدول اولیه و پیشنهادی کمیته مشترک توانیر و سازمان نظام مهندسی (که تأکید می‌شود این تفاهمنامه رسمی نیست و پیشنهادی است) میزان ظرفیت قابل انتظار برای نصب بر روی ساختمان‌ها به شرح ذیل است؛

طبق بررسی‌های انجام گرفته در حال حاضر هزینه نصب هر کیلووات پنل کوچک مقیاس حدود ۲۵ میلیون تومان برآورد می‌شود.

برای فهم بهتر و بیشتر سهم هزینه نصب پنل خورشیدی در یک آپارتمان معمولی بایستی یک آپارتمان متوسط را در نظر گرفته و هزینه نصب آن را حساب کرد؛

بنابر رقم گفته شده و جدول بالا، چنانچه متوسط زیربنای آپارتمان‌های در حال ساخت ۱۰۰ تا ۲۰۰ مترمربع در نظر گرفته شود (۴ تا ۵ طبقه و هر طبقه دارای ۲ واحد ۸۰ تا ۹۰ مترمربعی) نیاز به ۱۰ کیلووات ظرفیت پنل خورشیدی می‌باشد که معادل ۲۵۰ میلیون تومان سرمایه اولیه می‌باشد.

با توجه به مثال فوق می‌توان گفت نصب پنل خورشیدی در این آپارتمان نمونه بین ۳ تا ۴ درصد هزینه ساخت را در مترمربع افزایش می‌دهد. البته لازم به ذکر مؤکد است با توجه به اینکه تراکم در شهرهای مختلف و حتی نقاط مختلف شهر فرق می‌کند، نسبت سهم هزینه پنل خورشیدی نیز فرق می‌کند. بنابراین هرچه تراکم بالاتر رود و تعداد طبقات بیشتر شود سهم هر مترمربع از افزایش قیمت ناشی از نصب پنل خورشیدی کاهش پیدا می‌کند و این سهم در برج‌های بلندمرتبه احتمالاً به زیر ۲ درصد می‌رسد.

همچنین با بالا رفتن مساحت زیربنا و افزایش ظرفیت قابل نصب سرانه سرمایه مورد نیاز به ازای هر کیلووات نیز به علت ثابت ماندن برخی هزینه‌ها از جمله اینورتر کاهش پیدا می‌کند.

با توجه به آمار سال‌های گذشته می‌توان به صورت برآوردی گفت در حال حاضر سالیانه حدود ۱۰۰ هزار ساختمان جدید پروانه ساخت می‌گیرند و چنانچه بر اساس متوسط جدول ظرفیت قابل نصب در این ساختمان‌ها نصب شود، در طی سال می‌توان انتظار افزایش ظرفیت هزار مگاواتی ازین محل را داشت که در صورت استمرار می‌تواند بار قابل توجهی از ناترازی فعلی صنعت برق را بردارد.

پنل‌های ۱۰ کیلوواتی چنانچه به صورت متعارف به صورت آنگرید و متصل به شبکه وصل شوند با نرخ فعلی خرید تضمینی سالیانه ۵۰ تا ۶۰ میلیون تومان درآمد برای ساختمان به همراه دارد که این درَآمد می‌تواند برخی هزینه‌های جاری ساختمان‌ها را پوشش دهد.

ضمن آنکه با توجه به نسل جدید اینورتر های هیبریدی انرژی‌های پنل‌های خورشیدی فقط به شبکه داده نمی‌شود و در صورت قطع برق خانگی می‌توانند انرژی اضطراری منازل و آپارتمان‌ها را تأمین کنند که این می‌تواند تبدیل به یک مزیت دیگر برای خانه‌های پنل دار شود.

بر اساس این گزارش با توجه به افزایش ناترازی انرژی در بخش‌های گاز و برق، به کارگیری طرح‌های تشویقی و حتی تنبیهی به منظور توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر لازم و ضروری به نظر می‌رسد. با این حال این الزام نبایست به گونه‌ای باشد که موجب افزایش قابل توجه سبد هزینه خانوار، از جمله هزینه تمام شده مسکن شود. علاوه بر آن قانون الزام به نصب پنل خورشیدی هر چند شاید نتواند حجم قابل توجهی از ناترازی ۱۸ هزار مگاواتی حال حاضر صنعت برق را در کوتاه مدت رفع کند، اما اولاً برای تأمین برق اضطراری ساختمان‌ها و کاهش فشار ناشی از قطعی برق مفید باشد، ثانیاً در صورت استمرار طی چند سال به حجم قابل توجهی می‌رسد و ثالثاً در راستای فرهنگسازی و ترویج این حوزه بسیار مفید می‌باشد. چنانچه طرح مذکور تصویب و الزامی شود باید نهادهای متولی توجه کافی را برای اجرای کامل َآن داشته باشند. چرا که سالهاست مفادی از ماده ۱۹ مقررات ملی ساختمان که مربوط به عایق بندی و بهینه سازی مصرف است، توسط سازندگان رعایت نمی‌شود و این مساله باید به صورت ویژه مورد توجه قرار بگیرد.