چالش‌های صنعت فولاد ایران؛ موانع و راهکارها چیست؟

اخبار فولاد/ صنعت فولاد ایران به‌عنوان یکی از صنایع راهبردی کشور، با چالش‌های متعددی مواجه است که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به محدودیت‌های تأمین انرژی، مشکلات زیرساختی، تحریم‌ها، نوسانات نرخ ارز و کمبود مواد اولیه اشاره کرد.

به گزارش تجارت‌نیوز و به نقل از فولادنیوز، این چالش‌ها نه‌تنها بر تولید و صادرات فولاد تأثیرگذار بوده، بلکه موجب افزایش هزینه‌ها و کاهش رقابت‌پذیری این صنعت در بازارهای جهانی شده‌اند.

مهم‌ترین چالش‌های صنعت فولاد ایران

۱. محدودیت‌های انرژی (برق و گاز)

یکی از اساسی‌ترین مشکلات صنعت فولاد، قطعی‌های مکرر برق و گاز است که در فصل‌های گرم و سرد سال، تولید را با اختلال مواجه می‌کند. افزایش مصرف داخلی انرژی و کمبود سرمایه‌گذاری در توسعه زیرساخت‌های تولید و توزیع، این مشکل را تشدید کرده است.

۲. تحریم‌ها و مشکلات صادراتی

تحریم‌های بین‌المللی، محدودیت‌های شدیدی بر صادرات فولاد ایران اعمال کرده و دسترسی به بازارهای جهانی را کاهش داده است. همچنین، نقل و انتقالات مالی و تأمین تجهیزات و فناوری‌های به‌روز، تحت تأثیر این محدودیت‌ها قرار دارد.

۳. نوسانات نرخ ارز و هزینه‌های تولید

وابستگی به واردات برخی مواد اولیه و تجهیزات، صنعت فولاد را در برابر نوسانات نرخ ارز آسیب‌پذیر کرده است. افزایش قیمت ارز، موجب بالا رفتن هزینه‌های تولید و کاهش سودآوری تولیدکنندگان شده است.

۴. کمبود مواد اولیه و مشکلات زنجیره تأمین

هرچند ایران دارای ذخایر غنی سنگ‌آهن است، اما برخی محدودیت‌ها در استخراج، فرآوری و حمل‌ونقل، تأمین پایدار مواد اولیه را دشوار کرده است. علاوه بر این، سیاست‌های صادراتی در بخش مواد معدنی نیز بر دسترسی فولادسازان به مواد اولیه تأثیرگذار بوده است.

۵. مشکلات زیرساختی و حمل‌ونقل

ناکارآمدی زیرساخت‌های ریلی و جاده‌ای، هزینه‌های حمل‌ونقل را افزایش داده و رقابت‌پذیری فولاد ایران را در بازارهای داخلی و خارجی کاهش داده است.

راهکارهای پیشنهادی

۱.سرمایه‌گذاری در بهینه‌سازی مصرف انرژی و توسعه نیروگاه‌های اختصاصی برای فولادسازان

۲.توسعه فناوری و استفاده از انرژی‌های جایگزین مانند انرژی خورشیدی و هیدروژن سبز

۳.تقویت روابط تجاری با کشورهای همسایه و بازارهای جدید برای کاهش تأثیر تحریم‌ها

۴.توسعه زیرساخت‌های ریلی و بندری برای کاهش هزینه‌های لجستیکی

۵.افزایش تولید داخلی مواد اولیه و جلوگیری از خام‌فروشی برای حمایت از زنجیره ارزش داخلی

بسته حمایتی دولت برای فولادسازان؛ راهکاری برای توسعه پایدار

برای حمایت از صنعت فولاد و افزایش رقابت‌پذیری آن در بازارهای داخلی و بین‌المللی، دولت باید یک بسته حمایتی جامع ارائه دهد که شامل موارد زیر باشد:

۱. تأمین پایدار انرژی (برق و گاز)

اختصاص سهمیه ویژه انرژی به فولادسازان برای جلوگیری از قطعی‌های مکرر

توسعه نیروگاه‌های اختصاصی برای صنایع فولاد با حمایت مالی و تسهیلات دولتی

ارائه مشوق‌های مالی برای سرمایه‌گذاری در بهینه‌سازی مصرف انرژی و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر

۲. تسهیل در تأمین مواد اولیه

کنترل و مدیریت صادرات سنگ‌آهن و گندله برای تأمین نیاز داخلی

حمایت از معادن داخلی و افزایش ظرفیت استخراج و فرآوری مواد اولیه

کاهش تعرفه‌های واردات تجهیزات و فناوری‌های مرتبط با فرآوری مواد معدنی

۳. حمایت مالی و تسهیلات بانکی

اعطای وام‌های کم‌بهره به فولادسازان برای توسعه خطوط تولید و نوسازی تجهیزات

ارائه معافیت‌های مالیاتی برای پروژه‌های توسعه‌ای در صنعت فولاد

حمایت از سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین برای کاهش هزینه‌های تولید

۴. رفع موانع صادراتی و توسعه بازارهای بین‌المللی

رایزنی و انعقاد توافق‌های تجاری با کشورهای هدف برای تسهیل صادرات

ایجاد مشوق‌های صادراتی و کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل برای صادرکنندگان فولاد

حمایت دیپلماتیک برای کاهش اثرات تحریم‌ها بر نقل و انتقالات مالی فولادسازان

۵. بهبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل و لجستیک

توسعه شبکه ریلی و جاده‌ای برای کاهش هزینه‌های حمل مواد اولیه و محصولات فولادی

سرمایه‌گذاری در بنادر و افزایش ظرفیت صادراتی برای تسهیل ارسال محصولات فولادی به بازارهای بین‌المللی

حمایت از راه‌اندازی پایانه‌های اختصاصی صادراتی برای فولادسازان

۶. حمایت از تحقیق و توسعه (R&D) و فناوری‌های نوین

تخصیص بودجه دولتی برای تحقیقات در حوزه فولادهای پیشرفته و تولید کم‌کربن

ارائه مشوق‌های مالیاتی به شرکت‌هایی که در فناوری‌های نوین سرمایه‌گذاری می‌کنند

حمایت از بومی‌سازی تجهیزات و کاهش وابستگی به واردات فناوری

۷. ثبات در سیاست‌گذاری و مقررات‌زدایی

جلوگیری از تصمیمات ناگهانی و نوسانات در تعرفه‌های صادرات و واردات

ایجاد یک نظام شفاف و قابل پیش‌بینی برای قیمت‌گذاری انرژی و مواد اولیه

کاهش بروکراسی در صدور مجوزهای توسعه‌ای و تسریع روند اجرایی پروژه‌ها

اجرای این بسته حمایتی می‌تواند موجب رشد پایدار صنعت فولاد، افزایش تولید، کاهش هزینه‌ها و بهبود جایگاه رقابتی فولاد ایران در سطح جهانی شود.