چرا بورس دچار سرگیجه شده است؟

 بورس تهران در معاملات روز گذشته تغییر فاز داد و شاخص‌‌‌های سهامی نوسانات چشمگیری را تجربه کردند. پس از مخابره سیگنال‌‌‌های مثبت پیرامون امکان برگزاری گفت‌وگوهای جدید در خصوص مذاکرات هسته‌‌‌ای ایران، بازار سهام با موجی از تقاضا روبه‌رو شد. چراغ سبز بورس به برگزاری مذاکرات از این حیث حائز اهمیت است که خروجی گفت‌وگوها اثرات قابل‌توجهی بر عملکرد بازار سهام و بنگاه‌‌های اقتصادی برجای می‌‌‌گذارد.

 اما چرا به فاصله ۲۴ساعت، بورس در معاملات روز گذشته تغییر مسیر داد و مجموعه‌‌‌ای از اخبار مثبت تنها یک‌روز بر ورود پول و سبزپوشی شاخص‌‌‌های سهامی موثر عمل کرد؟ در این خصوص باید به این نکته مهم اشاره کرد که بازار سهام به دلیل عدم‌قطعیت‌‌‌‌‌‌های حاکم بر وضعیت سیاست خارجی کشور ممکن است در رویارویی با اخبار مثبت واکنش کوتاه‌مدت نشان دهد. همان‌طور که در روز گذشته نیز مشاهده کردیم، تاثیر اخبار مثبت بر بازار سهام تنها یک‌روز دوام داشت و مجددا سهامداران در صف خروج ایستادند. در سال‌های اخیر یکی از عواملی که رکود فرسایشی در بازار مذکور را فراهم آورد، موضوعات مرتبط با عدم‌قطعیت‌‌‌ها در بخش‌‌‌های اقتصادی و سیاسی بوده است.

در واقع پیش‌بینی‌‌‌ناپذیر بودن وضعیت بازار سهام سبب شده است تا طی این سال‌ها سرمایه‌گذاران با اکراه بازار سهام را به‌عنوان پناهگاه امن برای پول خود انتخاب کنند. روز گذشته نیز روند معاملات بازار سهام سمت و سوی دیگری داشت و در این روز از سرازیر شدن جریان قدرتمند تقاضا به سمت بورس و فرابورس خبری نبود. به موجب این امر دوسوم نمادهای بازار سرخ‌‌‌پوش شدند. این در حالی است که تا همین روزهای اخیر نه‌تنها تقاضای موثری که بتواند موجب تغییر محسوس قیمت‌ها در بازار شود وجود داشت، بلکه حتی انتظار می‌رفت افزایش بیشتر قیمت‌ها در نهایت شاخص کل را به سمت کانال ۳میلیون واحدی ببرد. رصد تحرکات شاخص‌‌‌های سهامی و سرمایه‌گذاران در روزهای اخیر از حاکم‌‌‌شدن ابهام بر جریان معاملات بورس تهران حکایت دارد.

بازار این روزها رفتارهای ضد و نقیضی را از خود به نمایش می‌‌‌گذارد. بررسی اظهارات کارشناسی نشان می‌دهد که این موضوع به دلیل مبهم بودن فضای مذاکرات و سیاست خارجی کشور رخ داده و عدم‌شفافیت وضعیت مذاکرات و نامعلوم بودن آینده، ابهام را به بستر بازار سهام تزریق کرده و این موضوع بر رفتارهای اهالی بازار سهام نیز تاثیرگذار بوده است. حال در چنین شرایطی به نظر می‌رسد، در روزهای آینده نیز شاهد رفتار نوسانی شاخص‌‌‌ها باشیم، این در حالی است که از منظر بنیادی همه عوامل به نفع بازار سهام است. البته باید این موضوع را مدنظر قرار داد که مهم‌ترین امتیاز بورس تهران ارزندگی آن است.

اما ارزندگی بازار سهام تحت‌تاثیر ریسک‌‌‌های متفاوت می‌‌‌‌‌‌تواند تحت‌الشعاع قرار گیرد. تنش‌‌‌های سیاسی، در کنار غیرواقعی بودن نرخ ارز که معیار آن، افزایش فاصله قیمتی دلار توافقی با بازار آزاد است و نرخ بهره بالا، می‌تواند صدماتی را به ارزش بورس تهران وارد آورد. افزون بر آن چند متغیر آماری در بازار سهام از ارزندگی حکایت دارند.

اول آنکه همچنان ارزش دلاری بازار سهام به‌‌‌رغم رشد قیمت ارز، حوالی ۱۲۵میلیارد دلار است. همچنین انتشار گزارش‌‌‌های ۹ماهه نشان می‌دهد، برخلاف ۶ماه اول سال که سیاست‌‌‌های ضد تولید سبب افت شدید حاشیه سود شده است، در سومین فصل سال، رشد خوب حاشیه سود شرکت‌ها از بهبود اوضاع صنایع در کوتاه‌‌‌مدت حکایت دارد. رشد سودآوری صنایع در پاییز نسبت به پاییز سال گذشته موجب رشد عدد EPS TTM یا سود هر سهم در ۴فصل اخیر صنایع شده و همزمان با اصلاح قیمت سهام، P/E بازار را به‌شدت کاهش داده است.

این نسبت اکنون در محدوده ۷.۴واحد قرار دارد. این رقم کمترین مقدار از ۲۶آذر سال‌جاری است. همچنین حمایت‌‌‌های لفظی سیاستگذار اقتصادی از بازار سهام بر اقبال عمومی از بازار سهام افزوده است. با این حال، همچنان میانگین بالای نرخ بهره اوراق، اهالی بازار را مردد کرده است. نرخ بهره بدون ریسک در روزهای اخیر به حدود ۳۳درصد رسیده که بیشترین مقدار از خرداد سال‌جاری است. همزمانی رشد سودآوری شرکت‌ها با افزایش قیمت ارز در کنار رشد نرخ بهره اوراق، سبب شده است تا P/E بازار برای عبور از مرز حساس ۸واحد و تثبیت بالای آن، اطمینان کافی نداشته باشد.

منبع :


دنیای‌اقتصاد