چرا تسلا و ماسک در بحرانند؟ – اخبار روز کشور

همشهری آنلاین – گروه سیاسی: طی روزهای اخیر گزارش‌های متعددی از تخریب خودروهای تسلا در اعتراض به ایلان ماسک منتشر شده است. کارزار نخریدن خودروهای نوی تسلا و فروش زیر قیمت کارکرده‌ها، ارزش سهام این شرکت و به‌طور کلی شرکت‌های ایلان ماسک را کاهش داده است. برخی چهره‌های سیاسی نیز در آمریکا به‌تدریج به این کارزار مخالفت اضافه شده‌اند. مارک کلی، سناتور دموکرات ایالت آریزونا، در ویدیویی که اخیرا در روز جمعه در شبکه اجتماعی ایکس منتشر کرد، درباره تصمیم خود برای کنار گذاشتن خودروی تسلا صحبت کرد و گفت «من اینجا در واشنگتن هستم و برای آخرین بار با تسلا به محل کار می‌روم. وقتی این ماشین را خریدم، فکر نمی‌کردم قرار است تبدیل به یه موضوع سیاسی شود. هر بار که در ۶۰ روز گذشته سوار این ماشین شدم، من را یاد این می‌اندازد که ایلان ماسک و دونالد ترامپ چقدر به کشورمان آسیب می‌زنند. آنها درباره کاهش بودجه تامین اجتماعی حرف می‌زنن، مزایای مراقبت‌های بهداشتی برای افراد فقیر و سالمندان را قطع می‌کنند، هر روز یه چیز بد جدید داریم. [ماسک] کهنه‌سربازها را اخراج می‌کند. من خود یه کهنه‌سرباز هستم، پس واقعا برایم سخت است که با این ماشین بچرخم. فکر می‌کنم وقت آن است که ارتقایش دهم. این آخرین سفرم با این ماشین است، چیزهایی در آن بود که واقعا دوست داشتم، چیزایی هم بود که دوست نداشتم، ولی این مهم نیست. چیزی که مهم است این است که کار درست را انجام دهم. فکر می‌کنم وقت آن رسیده که از شرش خلاص شوم. ایلان ماسک یک‌جورهایی نشان که آدم غیرقابل تحملی است و من نمی‌خواهم خودرویی را برانم که یک آدم غیرقابل تحمل طراحی و ساخته است، پس منتظر سواری جدید خودم هستم.»

او همچنین در کپشن پست خود نوشت «من این تسلا را خریدم چون مثل سفینه فضایی سریع بود، اما حالا هر بار که سوار آن می‌شوم، انگار یک بیلبورد متحرک برای مردی هستم که دارد دولت‌مان را نابود می‌کند و به مردم آسیب می‌زند. پس تسلا تو اخراجی! سواری جدید به زودی می‌آید.»

موج اعتراض‌ها و کاهش سهام شرکت‌های ایلان ماسک

اما اعتراضات به کسب‌وکارها با مالکیت ایلان ماسک از کجا شروع شد؟ در ماه‌های اخیر، شرکت تسلا و دیگر کسب‌وکارهای متعلق به ایلان ماسک با موجی از اعتراضات عمومی و کاهش قابل توجه ارزش سهام مواجه شده‌اند. این تحولات که در ایالات متحده آغاز شد و به سرعت به دیگر نقاط جهان از جمله آلمان گسترش یافت، نتیجه ترکیبی از عوامل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است که به نقش ماسک در دولت دونالد ترامپ و سیاست‌های جنجالی او مرتبط می‌شود.

اعتراضات علیه تسلا در ایالات متحده از ژانویه ۲۰۲۵ و پس از روی کار آمدن دونالد ترامپ شدت گرفت، زمانی که ایلان ماسک به عنوان مشاور ارشد در «دپارتمان کارایی دولت» (DOGE) منصوب شد. این نهاد که با هدف کاهش هزینه‌ها و اخراج صدها هزار نفر از کارمندان دولتی تاسیس شد، به سرعت به نمادی از سیاست‌های سختگیرانه دولت جدید تبدیل شد. به گزارش نیویورک تایمز در ۱۰ مارس ۲۰۲۵، ماسک پس از دیدار مارک کلی، سناتور آریزونا از اوکراین و حمایت او از این کشور، وی را «خائن» نامید. کلی در پاسخ اعلام کرد: «اگر دفاع از آزادی را درک نمی‌کنی، شاید بهتر باشد این کار را به ما که می‌فهمیم واگذار کنی.» این تنش‌ها زمانی اوج گرفت که کلی در ۱۴ مارس در ویدیویی اعلام کرد خودروی تسلای خود را به دلیل «یادآوری آسیب‌های ماسک و ترامپ به کشور» کنار می‌گذارد.

این اقدام تنها یکی از نمونه‌های متعدد بود. به گزارش بیزینس اینسایدر در ۱۴ مارس ۲۰۲۵، چهره‌های سرشناس دیگری مانند شریل کرو، خواننده، و جیسون بیتمن، بازیگر، نیز خودروهای تسلا خود را فروختند. کرو در فوریه ۲۰۲۵ در اینستاگرام ویدیویی منتشر کرد که در آن خداحافظی خود با تسلا را نشان می‌داد و عواید فروش را به رادیو عمومی ملی (NPR) اهدا کرد. بیتمن نیز در اکتبر ۲۰۲۴ به تیم والز، نامزد معاونت رئیس‌جمهور، گفت: «احساس می‌کنم با این ماشین یک برچسب ترامپ روی ماشینم دارم، پس دیگر رفت.» این واکنش‌ها نشان‌دهنده نارضایتی فزاینده از ارتباط تسلا با سیاست‌های ماسک و ترامپ بود.

گسترش اعتراضات به آلمان و اروپا

اعتراضات به ایالات متحده محدود نشد و در آلمان، یکی از بازارهای کلیدی تسلا، نیز به شکل قابل توجهی گسترش یافت. به گزارش دویچه وله در ۱۵ مارس ۲۰۲۵، گروه‌های زیست‌محیطی و فعالان اجتماعی در برلین و مونیخ تظاهراتی را مقابل نمایندگی‌های تسلا برگزار کردند و از مردم خواستند این خودروها را نخرند. این اعتراضات به دلیل مخالفت با سیاست‌های ماسک در آمریکا و همچنین نگرانی از تاثیرات زیست‌محیطی کارخانه تسلا در گرونهایده (نزدیک برلین) شدت گرفت. یکی از فعالان در مصاحبه با دویچه وله گفت: «ما نمی‌توانیم از شرکتی حمایت کنیم که مدیرعاملش در تخریب خدمات عمومی و دموکراسی نقش دارد.»

این موج اعتراضی در آلمان با کاهش فروش تسلا همراه شد. بر اساس گزارش بلومبرگ در ۱۴ مارس ۲۰۲۵، فروش تسلا در اروپا در ۳ماهه اول سال ۲۰۲۵ نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۰ درصد کاهش یافت. این کاهش در حالی رخ داد که شرکت‌هایی مانند بی‌ام‌و و فولکس‌واگن گزارش دادند فروش خودروهای برقی‌شان در همین دوره افزایش داشته است.

تأثیر بر سهام و وضعیت مالی شرکت‌ها

اعتراضات و تحریم‌ها تأثیر مستقیمی بر ارزش سهام تسلا گذاشت. به گزارش یواس‌ای تودی در ۱۴ مارس ۲۰۲۵، سهام تسلا از زمان بازگشت ترامپ به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۲۵ بیش از ۴۰ درصد افت کرده است. این کاهش پس از آن شدت گرفت که ترامپ در ۱۱ مارس در مراسمی در کاخ سفید از خودروهای تسلا حمایت کرد و اعلام کرد قصد خرید یک مدل اس و سایبرتراک را دارد. با این حال، این حمایت نتوانست روند نزولی را متوقف کند و به گزارش بیزینس اینسایدر در ۱۵ مارس، سهام تسلا پس از این اظهارات تنها اندکی افزایش یافت و سپس دوباره سقوط کرد.

اسپیس‌اکس، دیگر شرکت متعلق به ماسک، نیز از این تحولات بی‌تاثیر نماند. به گزارش واشنگتن پست در ۱۰ مارس ۲۰۲۵، پس از اظهارات ماسک علیه اوکراین، برخی سرمایه‌گذاران بین‌المللی اعلام کردند که در قراردادهای جدید با این شرکت تجدیدنظر خواهند کرد. این امر نشان‌دهنده گسترش نارضایتی از ماسک به حوزه‌های دیگر کسب‌وکار اوست.

علل اصلی اعتراضات و تحریم‌ها

علل این موج اعتراضی چندوجهی است. نخست، نقش ماسک در اخراج گسترده کارمندان دولتی در آمریکا، از جمله کهنه‌سربازان، خشم عمومی را برانگیخت. به گفته گاردین در ۱۴ مارس ۲۰۲۵، ماسک در دپارتمان کارایی دولت مسئول کاهش ۲۵۰ هزار شغل بوده که بسیاری از آنها متعلق به افرادی با سابقه خدمت نظامی بود. دوم، سیاست‌های دولت ترامپ، از جمله تعرفه‌های جدید بر قطعات خودرو که به گزارش هافپست در ۱۴ مارس زنجیره تامین تسلا را مختل کرد، به نارضایتی مشتریان دامن زد. سوم، تغییر نگرش عمومی نسبت به تسلا به عنوان نمادی از سیاست‌های راست‌گرایانه، بسیاری از خریداران پیشین را که از حامیان محیط‌زیست یا دموکراسی بودند، دلسرد کرد.

وقتی ماسک در ژانویه ۲۰۲۵ به عنوان مشاور ارشد دونالد ترامپ در «دپارتمان کارایی دولت» مشغول شد، سیاست‌هایی را حمایت کرد که با اهداف زیست‌محیطی در تضاد بود.

موج اعتراضات علیه تسلا و کاهش ارزش سهام شرکت‌های ایلان ماسک نشان‌دهنده پیوند عمیق میان تصمیمات سیاسی او و عملکرد تجاری شرکت‌هایش است. از ایالات متحده تا آلمان، این نارضایتی نه تنها به تحریم محصولات تسلا منجر شده، بلکه به چالش کشیدن جایگاه ماسک به عنوان یک کارآفرین پیشرو انجامیده است. در حالی که ماسک و ترامپ تلاش دارند با اقدامات نمایشی مانند حمایت علنی از تسلا این روند را معکوس کنند، داده‌ها حاکی از آن است که این تلاش‌ها تاکنون ناکام مانده و ممکن است در آینده نیز با مقاومت بیشتری مواجه شود.