کرمانشاه؛ سومین استان کشور با بیشترین نرخ بیکاری/ سهم اشتغال در صنعت، کمتر از متوسط کشوری

جدیدترین گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد کرمانشاه از جمله ۶ استان با نرخ بیکاری دو رقمی و افزایشی است که هر دو ویژگی، برخلاف روند کلی نرخ بیکاری در کشور هستند.

کرمانشاه، سومین استان کشور با بیشترین نرخ بیکاری است. پنج استان دیگر عبارت‌اند از: سیستان و بلوچستان (14 درصد)، خوزستان (13.1 درصد)، قم (10.9 درصد)، اردبیل (10.6 درصد) و لرستان (10.5 درصد).

این در حالی است که نرخ بیکاری کشور تک‌رقمی است و روند نزولی دارد. نرخ بیکاری در تابستان 1403 با 0.2 واحد درصد کاهش نسبت به بهار امسال و 0.4 واحد درصد کاهش در مقایسه با تابستان سال گذشته، به 7.5 درصد رسید. 

در مقابل، نرخ بیکاری کرمانشاه در تابستان سال جاری نسبت به بهار امسال، 0.6 واحد درصد افزایش یافته و به 12.6 درصد رسیده است. این رقم 2.3 واحد درصد بیشتر از تابستان سال گذشته است.

نرخ بیکاری مردان و زنان کرمانشاه روند افزایشی دارد

مرکز آمار در گزارش خود نرخ بیکاری مردان کرمانشاه را نیز در تابستان امسال، 10.8 درصد اعلام کرده است؛ این رقم 0.8 واحد درصد افزایش را نسبت به بهار 1403 و 1.6 واحد درصد افزایش را در مقایسه با تابستان سال گذشته نشان می‌دهد. نرخ بیکاری این گروه در کرمانشاه در تابستان امسال، 4.7 واحد درصد بیشتر از نرخ بیکاری مردان کشور است. 

مرکز آمار نرخ بیکاری زنان کرمانشاه را در تابستان 21.3 درصد اعلام کرده گویای 0.8 واحد درصد افزایش نسبت به بهار امسال و 5.9 واحد درصد افزایش، در مقایسه با تابستان سال گذشته، است. این رقم اختلاف 7.1 واحد درصد را با متوسط کشوری نرخ بیکاری زنان نشان می‌دهد.

جدول اول نرخ بیکاری و برخی شاخص‌های اقتصادی مرتبط را در کل کشور و در کرمانشاه در سال 1402 نشان می‌دهد.

دومین جدول نیز نرخ بیکاری و برخی شاخص‌های اقتصادی مرتبط را در کل کشور و در کرمانشاه در تابستان 1403 نشان می‌دهد.

کرمانشاه؛ سومین استان کشور با بیشترین نرخ بیکاری مردان

گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد که نرخ بیکاری «زنان 15 ساله و بیشتر» در کرمانشاه، 10.5 واحد درصد بیشتر از نرخ بیکاری مردان همین گروه سنی است. این اختلاف در مورد «جوانان 15 تا 24 ساله» و  گروه سنی «18 تا 35 ساله،» به ترتیب به 6.1 و 22.7 واحد درصد می‌رسد.

در عین حال، بر اساس گزارش‌های مرکز آمار، در تابستان امسال و در کل کشور، نرخ بیکاری زنان در سه گروه یادشده، به‌ترتیب 8.1، 10.7 و 13 واحد درصد، بیشتر از نرخ بیکاری مردان بوده است؛ این ارقام تفاوت‌هایی را در بازار کار کرمانشاه نسبت به کل کشور نشان می‌دهد (جدول شماره 2).

در این میان، کرمانشاه پس از سیستان و بلوچستان (11.7 درصد) و خوزستان (11.1 درصد)، سومین استان با بیشترین نرخ بیکاری مردان است. 

همچنین، کرمانشاه هشتمین استان کشور با بیشترین نرخ بیکاری زنان محسوب می‌شود. هفت استان نخست عبارت‌اند از: قم (26.1 درصد)، کرمان (24.4)، لرستان (24.2 درصد)، خوزستان (23.8 درصد)، چهارمحال و بختیاری (23.5 درصد)، ایلام (22.8 درصد) و سیستان و بلوچستان (21.5 درصد).

سهم 26 درصدی فارغ‌التحصیلان دانشگاهی از جمعیت شاغلان باسواد

ادامه این گزارش نگاهی دارد به شرایط اشتغال و بیکاری، در جمعیت باسواد استان کرمانشاه در سال 1402.

کل جمعیت 15 ساله و بیشتر شاغل باسواد در کرمانشاه در سال گذشته، 527 هزار و 975 نفر بوده است که از این تعداد، 456 هزار و 602  نفر را مردان و 71 هزار و 373 نفر را زنان تشکیل می‌دهند.

گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد بیشتر افراد این گروه دارای مدرک تحصیلی «دیپلم/ پیش‌دانشگاهی» هستند و کمترین تعداد آنها نیز در گروه «متوسطه/ متوسطه 2» قرار می‌گیرند.

سهم زنان از جمعیت شاغلان باسواد استان کرمانشاه به حدود 14 درصد می‌رسد. آمارها این نسبت را در کل کشور حدود 16 درصد اعلام کرده‌اند؛ به عبارت دیگر در کرمانشاه، حدود 86 درصد و در کل کشور حدود 84 درصد شاغلان باسواد، در گروه مردان قرار می‌گیرند. 

همچنین حدود 26 درصد از جمعیت شاغلان باسواد استان کرمانشاه را فارغ‌التحصیلان دانشگاهی تشکیل می‌دهند. این رقم در کل کشور حدود 30 درصد است.

سهم 26 درصدی زنان از بیکاران باسواد کرمانشاه

کل جمعیت 15 ساله و بیشتر بیکار باسواد در کرمانشاه در سال گذشته، 77  هزار و 836 نفر بوده است که از این تعداد، 57 هزار و 803 نفر را مردان و 20 هزار و 33 نفر را زنان تشکیل می‌دهند.

دارندگان مدرک تحصیلی «دیپلم/ پیش‌دانشگاهی» در صدر این گروه قرار می‌گیرند و در ردیف سطح تحصیلی «متوسطه/ متوسطه 2» نیز عدد صفر درج شده است.

در این میان، سهم فارغ‌التحصیلان دانشگاهی از جمعیت بیکاران باسواد در کرمانشاه، حدود 43 درصد است. در حالی که این نسبت در کل کشور به حدود 45 درصد می‌رسد. بیشتر فارغ‌التحصیلان دانشگاهی بیکار در کرمانشاه و کشور، مدرک کارشناسی دارند.

همچنین سهم زنان نیز در این جمعیت، در کرمانشاه به حدود 26 درصد و در کل کشور به حدود 33 درصد می‌رسد. 

سهم 75 درصدی زنان از جمعیت غیرفعال باسواد کرمانشاه

کل جمعیت 15 ساله و بیشتر غیرفعال باسواد در کرمانشاه در سال گذشته، 723 هزار و 203 نفر بوده است که از این تعداد، 179 هزار و 599 نفر را مردان و 543 هزار و 604 نفر را زنان تشکیل می‌دهند.

سطح تحصیلی «ابتدایی/ سوادآموزی» بیشترین تعداد افراد را در این گروه به خود اختصاص داده است و کمترین تعداد نیز متعلق به سطح تحصیلی «فوق‌لیسانس و بالاتر» هستند.

در عین حال، سهم زنان از جمعیت غیرفعال باسواد در کرمانشاه به حدود 75 درصد می‌رسد. آمارها این نسبت را در کل کشور حدود 72 درصد نشان می‌دهند. همچنین، حدود 16 درصد از این جمعیت نیز فارغ‌التحصیل دانشگاه هستند؛ گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد که این نسبت در کل کشور به حدود 21 درصد می‌رسد.

سهم اشتغال در صنعت و خدمات؛ کمتر از متوسط کشوری

در این میان، بر اساس گزارش مرکز آمار از بازار کار کرمانشاه در تابستان 1403، شاغلان این استان به ترتیب بیشترین حضور را در بخش‌های خدمات، صنعت و کشاورزی دارند. در کل کشور نیز همین نسبت برقرار است.

با وجود این، سهم اشتغال در بخش‌های سه‌گانه اقتصادی کرمانشاه، تفاوت‌هایی با کل کشور دارد. به گونه‌ای که سهم اشتغال شاغلان این استان در دو بخش خدمات و صنعت، کمتر از متوسط کشوری است. در مقابل، بخش کشاورزی نسبت به متوسط کشوری، نقش پررنگ‌تری در اشتغال کرمانشاه دارد. 

همین وضعیت در دو گروه مردان و زنان نیز دیده می‌شود. با این توضیح که سهم اشتغال زنان کرمانشاه در صنعت و خدمات تفاوت چشمگیری با متوسط کشوری دارد. 

همچنین سهم اشتغال در بخش خصوصی، همچون کل کشور در کرمانشاه نیز، بیشتر از بخش عمومی ذکر شده اما نقش آن نسبت به کل کشور کمرنگ‌تر است. 

در این میان، بیشتر شاغلان استان کرمانشاه، برخلاف کل کشور، در بخش غیررسمی اقتصاد حضور دارند.

بر اساس تعریف مرکز آمار، بخش غیررسمی (در مقابل بخش رسمی)، شامل واحدها و بنگاه‌هایی می‌شود که اساساً به منظور ایجاد اشتغال و درآمد برای خود، در زمینه تولید کالا و خدمات فعالیت می‌کنند. این واحدها غالباً در چارچوب مقررات تشکیل نشده‌اند یا با تشکیلات کوچک و بدون تفکیک بین کار و سرمایه به عنوان عوامل تولید، در سطح کوچک عمل می‌کنند. به عبارت دیگر، آنها معمولاً حساب‌وکتاب یا حسابداری ندارند و اندازه بنگاه از نظر تعداد شاغلان، کمتر از سطح تعیین‌شده در مقررات کشور است. این بنگاه‌ها اغلب مطابق مقررات و قوانین ثبت نشده یا جواز کسب‌وکار دریافت نکرده‌اند.

اشتغال غیررسمی (در مقابل اشتغال رسمی) نیز عبارت است از اشتغال کارکنان مستقل، کارفرمایان، کارکنان شرکت‌های تعاونی تولیدی بخش غیررسمی، تمامی کارکنان فامیلی بدون مزد و حقوق‌بگیرانی که از نظر قانونی یا در عمل، زیر پوشش قوانین کار و مزایای تامین اجتماعی و استخدامی (از قبیل مالیات بر درآمد، تامین اجتماعی، یا مزایای استخدامی، مرخصی استحقاقی و مرخصی استعلاجی با مزد) قرار ندارند.

تورم کرمانشاه؛ پایین‌تر از نرخ کشوری

تورم یکی از شاخص‌های مهم در اقتصاد هر کشور محسوب می‌شود. گزارش مرکز آمار از شاخص قیمت مصرف‌کننده در آبان سال جاری نشان می‌دهد نرخ تورم ماهانه، در کرمانشاه معادل نرخ کشوری آن و تورم نقطه به نقطه و سالانه این استان کمتر از متوسط کشوری است. کرمانشاه شانزدهمین استان کشور با کمترین نرخ تورم سالانه محسوب می‌شود.