۱۰راهکار مقابله با قاچاق کالا و ارز

وی بر به‌کارگیری همه ظرفیت‌ها وهماهنگی همه دستگاه‌های اجرایی با ستاد مقابله با قاچاق برای مقابله بی‌امان با این معضل اقتصادی و نیز اجرای دقیق قانون تازه به تصویب رسیده ساماندهی و نظارت بر تجارت مرزی با همکاری همه دستگاه‌های مسئول تاکید‌کرد. آمارهای غیر‌رسمی گویای آن است که حدود ۲۰میلیارد دلار قاچاق کالا و ارز درکشور وجود دارد که اصلاح این مسیر می‌تواند به اقتصاد کشور کمک بزرگی کند.مبارزه با قاچاق یکی از سیاست‌های اقتصادی همه کشورهاست. این اقدام یکی از راهکارهای افزایش تولید محسوب می‌شود و تولیدکننده می‌تواند دلگرم باشد کالایی که تولید می‌کند بازار مناسبی برای عرضه دارد در غیر این صورت واردات و قاچاق جای تولید را می‌گیرد. یکی ازعواملی که قاچاق به همراه دارد از بین بردن انگیزه تولید‌کننده است. کالای قاچاق در شرایطی وارد یک بازار می‌شود که تولید‌کننده کالای خود را پس از پرداخت مالیات قیمت‌گذاری می‌کند و در مواقعی گران‌تر از کالای قاچاق است.همچنین باید توجه داشت میزان تعرفه، ارتباط مستقیمی با قاچاق کالا دارد و اصلاح در این رویه می‌تواند اقتصاد یک کشور را پویا کند. امسال که سال جهش تولید با مشارکت مردم نام گرفته به نظر می‌رسد مقابله با قاچاق باید در دستور کار همه دستگاه‌های کشور قرار بگیرد تا تولید، شرایط آرامی را سپری کند. 
 
مقابله با قاچاق گسترده
زمانی که صحبت از مقابله با قاچاق به میان می‌آید، تصویر فردی که در حال حمل یک ماشین لباسشویی یا یخچال در قالب کولبری است، در ذهن‌ها شکل می‌گیرد در حالی که بسیاری از مرز‌نشینان به صورت قانونی می‌توانند کولبری انجام دهند و مانعی از این بابت وجود ندارد. برخی کارشناسان معتقدند بخش قابل‌توجهی از کالای قاچاق بیشتر از مبادی رسمی کشور به‌دلیل ضعف نظارت و عدم وجود دستگاه‌های نظارتی مانند X-Ray و خلاف اظهاری اتفاق می‌افتد و نمی‌توان این حجم از قاچاق را به کولبری، ته‌لنجی و مسائلی از این‌ قبیل محدود کرد.قاچاق از آنجایی برای اقتصاد یک کشور مضر است که به تولید ضربه بزند. در واقع به شکل سازمان‌یافته کالایی از کشور خارج یا وارد کشور شود. برای این‌که از این بخش بتوانیم فاصله بگیریم باید تعرفه‌گذاری در این زمینه تغییر کند. در زمانی که ارز ترجیحی یا همان دلار ۴۲۰۰ تومانی پرداخت می‌شد، کالاهایی که این ارز را دریافت می‌کرد با کاهش تولید همراه شد و به ‌دلیل ارزان‌تر بودن نسبت به نرخ سایر کشورهای همسایه، کالا از یک سو وارد و از سوی دیگر خارج می‌شد.در نتیجه نرخ ارز هم می‌تواند تأثیر مستقیمی بر بازار قاچاق داشته باشد.یکی از وظایف تیم اقتصادی دولت خصوصا بانک مرکزی این است که نسبت به مدیریت بازار ارز اقدامات لازم را انجام دهد.عرضه و تقاضای ارز باید در فضایی رسمی انجام شود تا سهم بازار غیر‌رسمی که تأمین‌کننده ارز قاچاق است،کاهش یابد.مرکز مبادله ارز وطلای ایران به همین منظور تاسیس شده اما اکنون در میانه راه است و مأموریت‌های دیگری در حوزه طلا و ارزدارد که باید تکمیل شود.افزایش اختیارات بانک مرکزی نیز می‌تواند مدیریت ارز را به دنبال داشته باشد. 
 
مهار تورم
ازسوی دیگرمهارتورم یکی ازمحورهای اصلی مقابله با قاچاق کالا وارزبه حساب می‌آید.شاید این موضوع کمی عجیب به نظر برسد اما قاچاق دراقتصادی که ثبات قیمت دارد،توجیه نخواهد داشت.همچنین دراقتصاد پیش‌بینی‌پذیر تولید روند بهتری خواهد داشت. نقدینگی و ارز، دو بال افزایش تورم است و آمارهای اقتصادی نشان می‌دهد درطول سال گذشته نرخ ارزنسبت به تورم رشد اندکی داشت که تنها نیمی از تورم را پوشش داد و رشد نقدینگی نیز پایین‌تر از میزان هدف‌گذاری شده(۲۵درصد) به پایه ۲۴ درصد رسید. 
 
همکاری فرادستگاهی
مقابله با قاچاق فقط مربوط به دولت نمی‌شود و همه دستگاه‌ها و قوای دیگر نیز باید پای کار بیایند.به‌عنوان مثال اکنون در زمینه قوانین مرتبط با تجارت، ضعف‌هایی وجود دارد وقوانین همپوشان زیادی داریم که باید اصلاح شود. بازنگری در قوانین قدم اول است و در بخش بعدی باید سامانه پنجره واحد تجارت فرامرزی اجرا شود تا مشخص شود چه کالایی در چه زمانی وارد کشور می‌شود و درکدام انبار تخلیه و کجا توزیع می ‌شود. 

راهکارهای مقابله با قاچاق
مهار تورم
بازنگری در قوانین تجارت
مدیریت بازار ارز
حکمرانی ریال 
افزایش نظارت فرادستگاهی
استفاده از ابزار مالیاتی
تکمیل پنجره واحد تجارت فرامرزی
مجازات بازدارنده قاچاقچی
ایجاد بازارچه مرزی و نظارت بر آنها
نظارت بر انبارهای کشور

محمد‌حسین علی‌اکبری – دبیر گروه اقتصاد