اراضی«خرد» مشکلِ «درشت» بخش کشاورزی/کلید اقتصادی کردن تولید چیست؟
خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها: لرستان را بیش از آنکه به توسعه صنعتی بشناسند به‌عنوان استانی با «اقتصاد کشاورزی» می‌شناسند؛ دیاری که در بسیاری از محصولات کشاورزی رتبه دار کشور و غرب کشور است.
اما چالش‌های متعدد پیشروی حوزه کشاورزی موجب شده است که پایه اقتصاد لرستان لنگان باشد. بخش عمده اراضی این استان دیم بوده و همچنان کشاورزی در لرستان سنتی است.
یکی از مشکلات همه‌گیر در استان‌های مختلف کشورمان از جمله لرستان عدم یکپارچگی اراضی کشاورزی است که این موضوع بهره‌وری و اقتصادی شدن تولید را تحت‌الشعاع قرار داده است.
لزوم حرکت در مسیر سیاست‌های کلی بخش کشاورزی
با نگاهی به سیاست‌های کلی نظام در بخش کشاورزی ابلاغی مقام معظم رهبری یکی از تکالیف مهم در این حوزه اصلاح ساختار و نظام بهره‌برداری بخش کشاورزی با تشویق کشاورزان به رعایت اندازه‌های فنی – اقتصادی واحدهای تولیدی متناسب با نوع فعالیت و شرایط مختلف اجتماعی، اقتصادی و اقلیمی کشور و تأکید بر جهت‌گیری حمایتی دولت از این سیاست‌ها به‌ویژه در واگذاری منابع آب‌وخاک عنوان شده است.
کارشناسان معتقدند همچنان «قانون جلوگیری از خردشدن اراضی کشاورزی» در کشور عملیاتی نمی‌شود و بند سوم سیاست‌های کلان نظام در حوزه کشاورزی تأکید دارد که برنامه‌ریزی‌ها در حوزه اراضی کشاورزی باید به سمت‌وسوی ایجاد حدنصاب فنی حرکت کند.
متخصصان این حوزه تأکید دارند که «خردشدن مداوم اراضی کشاورزی در ایران سبب شده تا برنامه‌ریزی‌های توسعه محور در حوزه توسعه کشاورزی صنعتی محقق نشود.»
«توسعه پایدار» بخش کشاورزی چگونه محقق می‌شود؟
آمارها نشان می‌دهد به‌رغم اینکه ۱۶۴ میلیون هکتار اراضی کشاورزی در ایران وجود دارد؛ اما تنها ۱۵ درصد این اراضی قابلیت کشت دارند و به همین دلیل سیاست‌گذاری درست و اصولی باید اولویت متولیان باشد.
اهمیت حراست و حفظ این اراضی با امنیت غذایی کشورمان گره خورده است؛ لذا به نظر می‌رسد سیاست‌گذاران و متولیان در حوزه وزارت جهاد کشاورزی باید در مسیر تشویق و ترغیب کشاورزان به تجمیع و یکپارچه‌سازی اراضی‌شان حرکت کنند.
کارشناسان می‌گویند که «توسعه پایدار» در بخش کشاورزی و «ایجاد امنیت غذایی پایدار» نیازمند حرکت جدی در این بخش است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان: ۲۳ پایلوت را تعیین کرده‌ایم
سید عماد شاهرخی رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان در آخرین اظهارات خود گفته است: «یکی از مؤلفه‌های مهمی که ما را در بهره‌وری می‌تواند کمک کند بحث یکپارچه‌سازی اراضی است، خوشبختانه در استان ۲۳ پایلوت را تعیین کرده‌ایم که شهرستان ازنا با چهار طرح در رأس قرار دارد.»
وی با اشاره به تعداد مالکین طرح‌های پایلوت یکپارچه‌سازی اراضی در استان، گفت: «هزار و ۲۱۰ نفر در اجرای طرح‌های پایلوت مشارکت دارند، در این راستا شهرستان دلفان با ۵۰۰ مالک در صدر این طرح‌ها در استان و به‌عنوان پیشرو در سطح کشور است.»
شاهرخی اظهار کرد: «مساحت طرح‌های پایلوت یکپارچه‌سازی شده سه هزار و ۹۶۰ هکتار است که شهرستان دلفان با هزار و ۱۱۳ هکتار در رأس و شهرستان بروجرد با ۵۵ هکتار در انتها قرار دارد.»
وی به تأثیر اجرای این طرح در زمینه صرفه‌جویی در مصرف آب اشاره کرد و گفت: «در برنامه پیش‌بینی‌شده است که سالانه سه میلیارد مترمکعب صرفه‌جویی آب داشته باشیم و درعین‌حال بتوانیم باتوجه‌به افزایش جمعیت با بهره‌وری سالانه ۲۰ میلیون تن تولیدات را افزایش دهیم.»
زمین‌های خرد مانع تولید اقتصادی
باتوجه‌به اظهارات متولیان در حالی به دنبال افزایش پایلوت‌های اجرای این طرح در استان هستیم تا آنها را به‌عنوان مزارع الگویی در افزایش بهره‌وری به تولیدکنندگان معرفی کنیم و شاهد جهش تولیدی در سطح مزارع استان باشیم که همچنان «اقتصادی نبودن کشاورزی سنتی» یکی از معضلاتی است که با این قدم‌های کوچک شاید تا رفع آن راه درازی در پیش داشته باشیم.
متخصصان می‌گویند که «زمین‌های خرد امکان تولید اقتصادی را کاهش می‌دهد»؛ لذا وزارت جهاد کشاورزی تلاش دارد که با راه‌حل‌های گوناگون همچون یکپارچگی اراضی به اصلاح نواقص بپردازد. یکپارچگی اراضی و رفع تداخلات از جمله کارهایی است که از سوی سازمان امور اراضی کشور، زیرمجموعه وزارت جهاد کشاورزی در حال پیگیری است.
سازمان امور اراضی کشور: ۴۱۳ پایلوت محوری را در دستور کار داریم
مدیرکل دفتر یکپارچگی و بهره‌وری اراضی سازمان امور اراضی کشور در سفری که طی هفته جاری به خرم‌آباد داشت در جلسه هم‌اندیشی کارگروه یکپارچگی اراضی لرستان، گفت: «یکپارچه‌سازی اراضی کشاورزی یکی از اولویت‌های وزارت جهاد کشاورزی و سازمان ثبت‌اسناد و املاک کشور است.»
خضری تصریح کرد: «در راستای قانون جلوگیری از خردشدن اراضی کشاورزی و ایجاد حدنصاب فنی و اقتصادی و سیاست‌های راهبردی وزارت جهاد کشاورزی، طرح هر شهرستان یک پایلوت با عنوان یکپارچگی و تجمیع اراضی شکل‌گرفته است.»
وی اظهار کرد: «از مجموع ۴۸۰ شهرستان در کل کشور، ۴۱۳ پایلوت محوری را در دستور کار داریم که خوشبختانه در لرستان با ۲۳ پایلوت در برنامه حضور دارد و یکی از استان‌های پیشرو و دارای وضعیت مطلوب است.»
گریز از کشاورزی سنتی به صنعتی
بنابراین گزارش، مطابق آخرین سرشماری‌های بیشتر از چهار میلیون بهره‌بردار در حوزه کشاورزی کشورمان وجود دارد که عموماً به‌صورت سنتی فعالیت می‌کنند.
افزایش ضریب مکانیزاسیون، رشد بهره‌وری، اقتصادی کردن تولید، بهینه‌سازی مصرف آب و… از نتایج مهم و مؤثر طرح یکپارچه‌سازی اراضی کشاورزی است که می‌تواند در راستای تأمین امنیت غذایی گامی مهم باشد.
افزایش تولید در واحد سطح، افزایش درآمد کشاورزان، اعمال مدیریت بهینه در سطح مزارع و باغات و بهره‌وری کشاورزی از جمله نتایج حاصل شده پروژه رفع تداخلات و یکپارچگی اراضی خواهد بود.
