حال کارگران چگونه خوب می‌شود

مسلم خانی، کارشناس بازار کار در گفت‌وگو با ایکنا، درباره نقش نیروی کار در تحقق شعار سال؛ «جهش تولید با مشارکت مردم» اظهار کرد: سه عامل مهم در نقش‌آفرینی نیروی کار در تحقق شعار سال اثرگذار هستند؛ یک موضوع بسیار مهم که از اهمیت کلیدی برخوردار است مربوط به سرمایه انسانی است. جهش تولید بدون نقش‌آفرینی منابع انسانی، کارگران و کارفرمایان و بدون خلاقیت و نوآوری آنان محقق نخواهد شد و لذا هفته کار و کارگر فرصت بسیاری خوبی است تا موضوع مهم سرمایه انسانی مورد توجه قرار گیرد و بررسی شود چه عواملی در ایجاد انگیزش بیشتر سرمایه انسانی برای فعالیت در بنگاه‌های اقتصادی مؤثر هستند. موضوع دوم مربوط به نوع و ماهیت کار و ضلع سوم هم رویه‌ها و روش‌های انجام کار است که قطعاً این دو هم در تقویت نظام بهره‌وری اثرگذارند.

وی درباره تأثیر کسب و کارهای نوین بر نقش کارگران در اقتصاد گفت: پاردایم‌ها و دنیای کسب‌وکار مرتب در حال پوست‌اندازی است. اگر مروری بر 40 سال پس از انقلاب داشته باشیم متوجه خواهیم شد رویه‌های کار صدها بار تغییر یافته و مهارت‌ها، فناوری‌ها و شیوه‌های انجام کار متحول شده‌اند و این نشان می‌دهد پاردایم‌های کسب‌وکار در حال ایجاد و افول هستند و تنها عاملی که در همه این پارادایم‌ها عضو ثابت بدون تغییر محسوب می‌شود عامل انسانی است. یعنی ما حتی اگر فرض را بر این بگیریم هوش مصنوعی در آینده نزدیک، 14 میلیون فرصت شغلی را در دنیا از بین خواهد برد و بخش بسیاری از کسب‌وکارهای یدی را هوش مصنوعی انجام خواهد داد ولی باز عامل انسانی است که این هوش مصنوعی را برنامه‌ریزی و هدایت می‌کند.

عوامل مؤثر در حال خوب کارگران

این کارشناس بازار کار به عواملی که در حال خوب کارگران اثرگذارند اشاره و تأکید کرد: رهبر معظم انقلاب اسلامی در بیانات ارزشمندشان در جمع کارگران فرمودند کارگران و خانواده‌هایشان نیمی از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند و اگر حالی اینها خوب باشد حال نیمی از کشور خوب خواهد بود. در اینجا باید ابتدا دو تعریف از کارگر ارائه داد؛ طبق تعریف اول کارگر کسی است که خلق ارزش می‌کند و لذا همه ما به نوعی کارگر محسوب می‌شویم مثلاً فردی که در رسانه فعالیت دارد کارگر دانشی محسوب می‌شود چون این دانش را از طریق رسانه در اختیار مردم قرار می‌دهد و یا استاد دانشگاه هم کارگر دانشی به حساب می‌آید. طبق این تعریف هر کسی در هر کجا فعالیت دارد کارگر بوده و این یک تعریف عام از کارگر است ولی طبق تعریف دوم یا خاص، کارگر کسی است که از قوانین قانون کار جمهوری اسلامی ایران تبعیت می‌کند.

خانی در این رابطه ادامه داد: برای تحقق حال خوب کارگران یک سری عوامل مربوط به خارج از بنگاه‌های کسب‌وکار است و یک سری عوامل را هم باید در درون بنگاه‌های کسب‌وکار جست‌وجو کرد و در اینجا بهتر است در مورد موضوع دوم بیشتر صحبت شود. اولین و مهمترین عاملی که حال سرمایه انسانی را بسیار ارتقا می‌دهد و بهبود می‌بخشد مربوط به «بهسازی نظام جبران خدمت» است. همه پژوهش‌ها بر نقش مؤلفه‌های مبتنی بر بهسازی نظام جبران خدمت تأکید دارند و پژوهشگران معتقدند این مؤلفه در افزایش امید، خلاقیت، تعلق سازمانی و وفاداری به نشان تجاری در محیط کسب‌وکار اثرگذار است. من بر این باورم برای تحقق این مهم حتماً باید از الگوی حداقل دستمزد عبور کنیم چون حداقل دستمزد یک توصیه جهانی است تا کف حمایت‌های اجتماعی را از منابع انسانی داشته باشیم یعنی کمتر از این را پرداخت نکنیم ولی متأسفانه در بین برخی کنشگران بازار کار ایران این‌گونه جا افتاده که حداقل دستمزد همان حداکثر دستمزد است و لذا وقتی حداقل دستمزد اعلام می‌شود این تصور وجود می‌آید که حقوق کارگر همین عدد است؛ درحالی‌که این کف حمایت‌های اجتماعی از منابع انسانی است.

وی اضافه کرد: دومین عاملی که حال کارگران را خوب می‌کند مربوط به «پیمان‌های دسته‌جمعی کار» است. در اینجا باید توافق‌هایی که دستمزد را با کار متناسب می‌کند مدنظر قرار گیرد. عامل سوم هم مربوط به این است که توافق‌های صنفی انجام شود که کارگر و کارفرما را به دو ضلع مکمل هم برای رسیدن به سودآوری بنگاه تبدیل کند.

نقش مهارت‌آموزی در ارتقای معیشت کارگران

این کارشناس اقتصادی به تأثیر مهارت‌آموزی کارگران در ارتقای معیشت و سطح کاری آنها گفت: یک کلیدواژه‌ای در بازار کار تحت عنوان «نیروی کار کلیدی» و «شایستگی‌های کلیدی» وجود دارد. نیروی کار کلیدی نیرویی است که اگر کارفرما آن را از دست دهد بنگاه اقتصادی با چالش مواجه خواهد شد و شایستگی‌های کلیدی هم شایستگی‌هایی است که اگر کارگر آنها را به دست آورد کارفرما چاره‌ای جز نگهداشت من نخواهد داشت.

خانی تأکید کرد: سازمان جهانی کار سه توصیه دارد؛ اولین توصیه این است که در جانمایی منابع انسانی در بنگاه‌های کسب‌وکار حتماً بر موضوع حرفه‌ای بودن تأکید شود تا احتمال بهره‌وری نیروی کار افزایش یابد. دومین توصیه مربوط به مهارت‌افزایی است چون بهسازی مهارت‌ها از اهمیت بسزایی برخوردار بوده و به بهره‌وری بنگاه کسب‌وکار منجر خواهد شد. توصیه سوم هم مربوط به انتقال دانش و تجربه و مدیریت دانش در کسب‌وکارهاست.

نقش حال کارفرمایان در حال خوب کارگران

وی با بیان اینکه اگر حال کارفرمایان خوب باشد حال کارگران هم خوب خواهد شد، گفت: برای حال خوب کارفرمایان باید محیط کسب‌وکار بهبود یابد. وقتی محیط کسب‌وکار خوب و پیش‌برنده باشد قطعاً حال کارفرمایان خوب خواهد بود. رشد اقتصادی، حفظ ارزش پول ملی و مهار تورم منجر به حال خوب کارفرمایان شده و قدرت خرید مردم و افزایش مسافرت و دیگر موضوعات را به دنبال دارند که همه این عوامل در نهایت حال خوب کارگران را رقم می‌زنند.

 گفت‌وگو از سعید امینی

انتهای پیام