پیش‌شرط‌ اصلاح یارانه‌ها برای بهبود معیشت طبقات ضعیف چیست

آلبرت بغزیان، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با ایکنا، درباره تأکید رئیس‌جمهور و برخی مسئولان دولت بر انجام جراحی اقتصادی و اصلاح یارانه‌ها گفت: پس از سال‌ها باید شیوه تخصیص یارانه‌ها اصلاح شود چون اگر همانند گذشته یارانه‌ها را تخصیص دهیم قطعاً هدررفت منابع اتفاق میفتد. هدف از پرداخت یارانه نقدی توانمند کردن طبقات ضعیف و افزایش قدرت خرید آنها بود ولی فقط در مدت کوتاهی اثرگذاری داشت و به مرور زمان اثرگذاری خود را از دست داد.

وی افزود: حلقه مفقوده اقتصاد ایران، ثبات و آرامش اقتصادی است و تا زمانی‌که بی‌ثباتی بر اقتصاد ایران سایه افکنده نمی‌توان از اصلاح شیوه پرداخت یارانه‌ها و یا کم و زیاد کردن مبلغ آن سخن گفت و از همه مهمتر آنکه اگر در چنین شرایطی دولت بخواهد یارانه پنهان و یا به عبارت بهتر یارانه بخش انرژی را کاهش دهد بی‌ثباتی اقتصاد و تورم شدت می‌یابد.

اصلاح یارانه‌ها، نیازمند تورم تک‌رقمی

این کارشناس اقتصادی پیش‌شرط اصلاح یارانه‌ها را برخورداری از تورم تک‌رقمی دانست و در این باره اظهار کرد: هر دولتی روی کار آمده به نحوی برای یارانه‌ها برنامه‌ریزی داشته ولی این برنامه‌ریزی‌ها به خاطر متورم بودن اقتصاد و شوک‌های شدیدی که اقتصاد ایران از آن رنج می‌برد موفقیت‌آمیز نبوده و حتی اثر معکوس برجای گذاشته است. مثلاً در دولت قبل با هدف جلوگیری از رانت، ارز 4200 تومانی متوقف شد ولی نه‌تنها رانت از بین نرفت بلکه قیمت‌ ارز به شدت افزایش پیدا کرد و قدرت خرید مردم به طور محسوسی کاهش یافت. پس نتیجه می‌گیریم برای اقتصادی که مستعد تورم‌های دو یا سه رقمی است و با اخبار منفی، تورم آن بالا و پایین می‌شود و تحریم‌ها شرایط را برایش پیچیده کرده نباید تصمیمات غیرکارشناسی گرفت و فضای سیاسی و اجتماعی کشور را ملتهب کرد.

وابستگی شدید اقتصاد ایران به یارانه‌ها

بغزیان با بیان اینکه اقتصاد ایران به شدت به یارانه‌ها وابسته است، گفت: اقتصاد ایران به شدت دولتی است و بخش خصوصی و تعاونی در آن خیلی جایگاه ویژه‌ای ندارد و در چنین شرایطی همیشه نگاه مردم به دست دولت بوده و هست. تغییر در یارانه‌ نقدی، توقف یارانه پنهان و یا افزایش قیمت حامل‌های انرژی به معنای کاهش فشار از دوش دولت و انتقال آن به دوش مردم به ویژه طبقات ضعیف و محروم است و در اقتصاد دولتی ایران کاملاً اثر معکوس برجای خواهد گذاشت. مردم ایران با یارانه مأنوس شده‌اند و از یارانه استقبال می‌کنند، چرا؟ چون درآمدها اندک و شکاف طبقاتی محسوس است.

وی بیان کرد: اینکه دولت حقوق و دستمزدها را آزاد بگذارد، یعنی سرکوب حقوق و دستمزد وجود نداشته باشد، 80 درصد اقتصاد را خصوصی و تعاونی کند، سرمایه‌گذاری خارجی را افزایش دهد و تحریم‌ها را از بین ببرد و سپس می‌تواند بگوید دیگر یارانه پرداخت نمی‌کند و یا قیمت حامل‌های انرژی را با نرخ جهانی متناسب سازد.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در پایان گفت: در همه جا از مذموم بودن سرکوب قیمت‌ها و قیمت‌گذاری دستوری سخن به میان آمده و همه قبول داریم که سرکوب‌ قیمت‌ها انگیزه تولید و رقابت را از بین می‌برد و باید اجازه داد بازار کار خود را کند یعنی عرضه و تقاضا و رقابت و تنوع محصولات ملاک تعیین قیمت باشد ولی چون اقتصاد ایران دولتی است و یارانه در آن جایگاه ویژه‌ای دارد نمی‌توان ابزار کنترل قیمت را کنار گذاشت.

گفت‌وگو از سعید امینی

انتهای پیام