افزایش ۳ برابری عملکرد تولید زعفران با اجرای دستورالعمل‌های علمی

به گزارش خبرگزاری مهر، حمیدرضا شریفی، مجری طرح کلان ملی زعفران گفت: اجرای دستوالعمل‌های علمی و فنی تهیه شده در قالب طرح کلان ملی زعفران، عملکرد تولید این محصول را ۲ تا ۳ برابر میانگین فعلی افزایش می‌دهد. این دستورالعمل‌ها ترکیبی از دستورالعمل مدیریت زراعی، تغذیه و گیاه‌پزشکی است که بر اساس تحقیقات انجام شده به دست آمده است.

وی افزود: افزایش عملکرد زعفران با اجرای این دستورالعمل‌ها از طریق افزایش تراکم کشت، کاهش دوره بهره‌برداری، استفاده از سیستم‌های جدید آبیاری به ویژه روش آبیاری تیپ و بارانی، تغذیه مناسب، استفاده از پیازهای استاندارد و گواهی شده و جلوگیری از انتقال آفات و بیماری‌ها صورت می‌گیرد.

وی اظهار کرد: میانگین عملکرد تولید زعفران توسط کشاورزان نمونه حدود ۸ تا ۹ کیلو گرم در هر هکتار است و این میزان عملکرد در سال‌های پیک و اوج تولید، به حدود ۳۰ کیلو گرم در هکتار و بیشتر نیز می‌رسد.

مجری طرح کلان ملی زعفران با بیان این که عملکرد تولید زعفران در دهه ۸۰ به ۳.۵ کیلو گرم در هکتار کاهش یافته بود، تصریح کرد: در سال ۱۴۰۰ به دلیل تنش گرما و خشکی و در سال ۱۴۰۲ نیز به علت تنش سرما و یخبندان در زمستان و تنش گرما در تابستان، میانگین تولید این محصول به کمتر از ۲ کیلوگرم در هکتار رسید که بیانگر ضرورت توجه به تغییرات اقلیمی است.

وی تولید پیاز گواهی شده را از اولویت‌های این طرح عنوان و اذعان کرد: در نخستین گام، دستورالعمل تهیه پیاز گواهی شده را با همکاری مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال، سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی و کارشناسان آماده کردیم و این دستورالعمل در سال گذشته ابلاغ شد.

شریفی افزود: با همکاری مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال و با استناد به نتایج طرح‌های تحقیقاتی انجام شده در قالب این طرح کلان ملی، زعفران در فهرست ارقام گیاهی ثبت قرار گرفت و به این ترتیب امکان صدور مجوز برای تکثیر پیاز توسط شرکت‌های خصوصی فراهم و در این راستا در سال گذشته و با موافقت کمیته نهال سازمان جهاد کشاورزی استان خراسان رضوی و مؤسسه ثبت و گواهی بذر و نهال، نخستین مجوز تکثیر پیاز زعفران برای یک شرکت خصوصی صادر شد.

وی ادامه داد: ما در عین حال بر روی پروتکل دانش فنی تولید پیاز زعفران از منشأ کشت بافت کار کردیم به طوری که در پاییز سال گذشته با همکاری دانشگاه فردوسی مشهد این اقدام به نتیجه رسید.

مجری طرح کلان ملی زعفران گفت: برای ایجاد مزارع پیاز زعفران به روش‌های تشخیص بیماری نیز نیاز داشتیم و در این راستا با همکاری مؤسسه تحقیقات گیاه پزشکی، کیت تشخیص سریع بیماری پوسیدگی پیاز زعفران تهیه شد.

وی تاکید کرد: در حال حاضر احداث مزارع پیاز بذری زعفران نیاز به حمایت دولت دارد.

شریفی با بیان این که عمر پیاز زعفران ۵ تا ۶ سال است و طبق برآوردها هرسال ۲۰ هزار هکتار مزرعه جدید زعفران ایجاد می‌شود، اظهار داشت: سالانه برای تمام مزارع جدید، حدود ۱۵۰ هزار تن پیاز گواهی شده نیاز داریم.

وی بالا بودن هزینه تولید زعفران به ویژه دستمزدهای کارگری را از مشکلات این حوزه دانست و گفت: در راستای کاهش هزینه تولید و مکانیزه کردن این بخش، کارنده زعفران هفت ردیفه با همکاری مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی ساخته و تجاری شده و برای سورتینگ و بسته‌بندی پیازهای زعفران نیز با همکاری همین مؤسسه تحقیقاتی، سورتر پیاز زعفران ساخته شده است.

مجری طرح کلان ملی زعفران افزود: برای رفع مشکلات فرآوری نیز دستگاه خشک‌کن زعفران با همکاری یک شرکت دانش‌بنیان ساخته و تجاری شده است و با استفاده از آن، زمان خشک کردن کاهش می‌یابد و کیفیت محصول هم حفظ می‌شود.

معاون پژوهشی مرکز تحقیقات، آموزش و منابع طبیعی خراسان رضوی، دستیابی به پروتکل تولید نشاسته از ضایعات پیاز زعفران، ایجاد مزرعه الگویی در سطح ۵۰ هکتار در سه فاز، ساخت اپلیکیشن مدیریت بهینه زراعی مزارع زعفران با هدف سهولت دسترسی کشاورزان به توصیه‌های علمی و آموزش زعفران‌کاران جوان را از دیگر اقدامات در قالب طرح کلان ملی زعفران نام برد.

وی درباره مزرعه الگویی ۵۰ هکتاری توضیح داد: امسال فاز نخست مزرعه الگویی در ایستگاه‌های تحقیقات مرکز تحقیقات خراسان رضوی در مساحت پنج هکتار ایجاد شده است.

شریفی درباره اهمیت آموزش زعفران‌کاران جوان گفت: متوسط سن زعفران‌کاران در جنوب خراسان به بیش از ۵۰ سال رسیده و از این رو برای حفظ زنجیره ارزش زعفران و آینده این صنعت، با کمک معاونت آموزشی مرکز تحقیقات خراسان رضوی، اداره کل آموزش و پرورش و بسیج، آموزش زعفران کاران جوان را کلید زده‌ایم.

وی در همین حال بر رفع مشکلات تجارت زعفران تاکید ورزید و اظهار داشت: در سال گذشته زعفران ایران به ۵۷ کشور صادر شد و این در حالی بود که ۷۳ درصد صادرات به امارات متحده عربی، چین و اسپانیا صورت گرفت که این بسیار شکننده است و ضرورت دارد تا بیشتر به تنوع بازار بیندیشیم.

مجری طرح کلان ملی زعفران، افزایش سهم قاچاق در صادرات زعفران، تقلب و ضایعات زعفران را از دیگر چالش‌های زنجیره زعفران نام برد و ابراز امیدواری کرد که در سایه تداوم اجرای طرح کلان زعفران، این مشکلات و دیگر چالش‌های باقیمانده در حوزه تولید، فرآوری و صادرات زعفران حل شود.