آغوش باز معاونت علمی برای استفاده از ظرفیت‌های علوم انسانی در «حکمرانی فناورانه»
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری با هدف بهره‌مندی از ظرفیت‌های علوم انسانی و اجتماعی نشست هم اندیشی معاون علمی رییس‌جمهور و رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد.
حسین افشین، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس جمهور در این دیدار با تأکید بر اهمیت ویژه و نقش راهبردی علوم انسانی گفت: معتقدم که خروجی علوم انسانی بسیار ملموس و مشهود است. آن‌چه که باید در نقش آفرین ساختن علوم انسانی در مسائل کلان مورد توجه قرار داد، تعریف و طرح دقیق مسأله است.
رئیس بنیاد ملی نخبگان با بیان این‌که حکمرانی، موضوعی است که پیوندی عمیق با علوم انسانی دارد، عنوان کرد: علوم انسانی ما می‌تواند حکمرانی خوب را که همان «حکمرانی فناورانه و نوآورانه» باشد، تحقق ببخشد. زمانی بود که صرفاً از حکمرانی خوب صحبت می‌شد اما امروز به خوبی می‌دانیم که تعبیر دقیق‌تر از حکمرانی خوب، همان حکمرانی نوآورانه و فناورانه است. علوم انسانی می‌تواند در شناخت دقیق مسائل و ارائه راهکارهای مطلوب و تحقق حکمرانی نوآورانه و فناورانه اثرگذار باشد.
موضوع دیگر، تعریف دقیق مساله است و باید طرح مساله دقیق صورت بگیرد.ما در بخش طرح مساله که یک ویژگی راهبردی در حل مساله است چالش داریم گاهی ممکن است به دلیل طرح غیر دقیق و پیچیده مسأله، حل آن غیر ممکن به نظر برسد. باید چالش حل مسأله اصلاح شود و بتوانیم مسائل را به گونه‌ای ریز و دقیق طرح کنیم که در فرآیند طرح راه حل به چالش برنخوریم.
افشین با تأکید بر آمادگی معاونت علمی برای حمایت از دیده‌بانی پیشرفت‌های علمی و فناورانه گفت: ما در علم عمدتا پیرو هستیم و پیشرو نیستیم و در مسیر هم‌سویی و همراهی با توسعه جهانی دانش و فناوری، نه تنها ابزارها، رویکردها، الزامات و زیرساخت ها را فراهم نمی‌کنیم تا در سال های آینده نسبتی مناسب با دانش و فناوری‌های نوظهور برقرار کنیم، بلکه عمدتاً نوع برخوردها از جنس سلبی است و صرف جلوگیری و مسدود کردن مسیر حرکت، مانع ایجاد می‌کند. آمادگی داریم در موضوع دیده بانی علم و فناوری، از دستاوردهای پژوهشگاه استفاده کنیم.
معاون علمی رییس‌جمهور بر ضرورت استفاده از ظرفیت علوم انسانی برای شناخت تمامی ابعاد فناوری‌های نوظهور و نقش آفرین ساختن در حکمرانی فناورانه و نوآورانه تأکید کرد و افزود: به طور مثال در فناوری هوش مصنوعی ابعاد و زوایای بسیار نهفته و ناشناخته‌ای وجود دارد که پژوهشگاه، می‌تواند در تبیین ابعاد گوناگون آن ورود پیدا کند. در شناخت کلان روندهای فناوری، مسایل و زیرمساله‌های فناورانه شناخت تمامی ابعاد این فناوری از مسایل فلسفی، فقهی تا اجتماعی آن، به ویژه در حوزه هوش مصنوعی آماده‌ایم تا از دستاوردها، راهکارها و برنامه های مبتنی بر نقش آفرینی علوم انسانی حمایت کنیم.
افشین در ادامه افزود: آمادگی داریم به صورت مساله محور یا موضوع محور پیش برویم و در موضوعات مختلف تلاش کنیم محاسن را حداکثر و معایب را به حداقل برسانیم. ستادهای توسعه فناوری معاونت علمی نیز آمادگی دارند تا با ارتباط و تعامل متناسب با مسائل مختلف با پژوهشگاه ها، مراکز تحقیقاتی و سایر بخش ها در قالب یک شبکه جامع به حل مسائل و ارائه راهکارها بپردازند.
وی با اشاره به این‌که ارتباط بخشی میان فناوری‌ها و شکل دهی یک زنجیره، کاری است که علوم انسانی می‌تواند در آن نقش آفرینی اثربخشی ایفا کند، ادامه داد: ما در توسعه فناوری، زنجیره‌ای از فناوری‌های را شکل بدهیم. این امر با نقش آفرینی علوم انسانی محقق می‌شود. دیدگاه ما این است که از شبکه پژوهشگاه ها وپژوهشکده ها با محوریت سنادها در حل مسایل مختلف استفاده کنیم.
نقش آفرینی معاونت علمی ریاست جمهوری در حکمرانی دانش و فناوری
در این نشست آیت‌الله علی اکبر رشاد رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به نقش معاونت علمی ریاست جمهوری در عرصه تحقق حکمرانی علمی و فناورانه گفت: نقش معاونت علمی ریاست جمهوری در دخیل کردن فناوری و نوآوری در عرصه‌های مختلف کشور از جمله حکمرانی، نقشی اساسی است و مقام معظم رهبری توجهی ویژه به معاونت علمی دارند. نگاه ایشان و اندیشمندان این است که این معاونت، حکمرانی علم، فناوری و نوآوری را عملی و اجرایی کند که خوشبختانه اقدامات و برنامه های بسیار خوبی هم در این معاونت اجرا شده است.
وی با بیان این‌که یکی از اهداف این پژوهشگاه تولید رویکردهای نظری و گره گشایی از دولت در حوزه های نظری و علمی است، ابراز امیدواری کرد تعامل و همفکری بین معاونت علمی و پژوهشگاه با رویکردی که دولت چهاردم در کاربردی سازی علوم دارد منجر به گام‌های اثرگذاری در حل چالش های حکمرانی در عرصه های مختلف بشود.
نقش علوم انسانی اسلامی در ساخت تمدنی
آیت‌الله رشاد با تأکید بر نقش علوم انسانی اسلامی در ساخت تمدنی عنوان کرد: انقلاب اسلامی ایران آرمان‌های بلندی دارد که مورد تاکید مقام معظم رهبری نیز هست و یکی از مهم‌ترین این آرمان‌ها، ساخت تمدن اسلامی است.
وی با بیان این‌که سبک زندگی از الزامات اصلی ساخت تمدن است که با تکیه بر علوم انسانی شکل می‌گیرد، ادامه داد: ساخت تمدن مستلزم اتکا به لوازم بسیاری است و سبک زندگی، جوهر و اساس این تمدن به شمار می‌آید. تمامی ابعاد و جوانب سبک زندگی، به علوم انسانی تکیه دارد و در حقیقت علوم انسانی است که سبک زندگی جامعه را شکل می‌دهد و مدیریت می‌کند.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با تأکید بر ضرورت نقش آفرینی عینی و عملی علوم انسانی در عرصه حکمرانی گفت: اگرچه در بخش هایی فقه و علوم انسانی هم نقش‌هایی داشته، اما نتوانسته است به شکلی عینی و عملی ساختار ایجاد کند؛ در شئونات مختلف از نظام بانکی و اقتصادی تا مسایل فرهنگی همچنان در بند علومی هستیم که در دانشگاه ها تدریس شده و علوم انسانی اسلامی ما نتوانسته است در عرصه‌های گوناگون تمدنی نقش آفرینی عملی داشته باشد.
وی با اشاره به تعامل پژوهشگاه با معاونت علمی در راستای تبلور نقش علوم انسانی و اسلامی در عرصه‌های حکمرانی گفت: اگرچه می‌توانیم ادعا کنیم علوم انسانی را تولید کرده‌ایم اما همچنان در عرضه و تولید آن کار بسیاری داریم. تلاش می‌کنیم تا با شکل‌گیری قطب نوآوری‌های علوم انسانی، سازوکارهایی اتخاذ شود که دانش تولیدی را به عرصه عمل برسانیم و به راهکارهای اساسی و سازنده در عرصه حکمرانی برسیم.
