ناگفته‌های تاریخی میان ایران و عراق در «خط‌القعر»

فرشاد اکتسابی کارگردان مستند «خط‌القعر» که در بخش مسابقه هجدهمین جشنواره «سینماحقیقت» حضور دارد، در گفتگو با خبرنگار مهر عنوان کرد: موضوع این مستند در ارتباط با واکاوی عوامل و عللی است که منجر به وقوع جنگ هشت ساله میان ایران و عراق شده است. «خط القعر» نگاهی تاریخی دارد و صرفا به اتفاقات سال ۵۸ و ۵۹ نپرداخته است بلکه به مناقشات مرزی که از گذشته میان ایران و عراق وجود داشت، مخصوصا در خصوص تعیین موقعیت مرزی در اروند رود پرداخته شده است.

وی افزود: اختلافات میان ایران و عراق صرفا به زمان پیش از انقلاب اسلامی محدود نیست و در دوران قاجاریه و صفویه هم مناقشاتی وجود داشته است. این فیلم هم از همان دوران به این موضوع می پردازد.

اکتسابی با اشاره به اینکه «خط‌ القعر» مستندی بر پایه پژوهش است، گفت: من معتقدم که پژوهش برای یک فیلم مستند به مثابه فشنگ برای یک تفنگ است. تفنگی که فشنگ ندارد خاصیتی ندارد. برای شروع این کار پژوهش اولیه ای برای سنجش ابعاد قضیه داشتیم و دریافتیم که باید برای پی بردن به علل وقوع جنگ ۸ ساله، به این قضیه ریشه ای نگاه کنم.

وی درباره منابع پژوهشی این مستند توضیح داد: من مطالبی را از کتاب ها، مقالات، نشریات و تاریخ شفاهی‌های مختلف جمع آوری کردم. برای پژوهش صرفا به منابع ایرانی اکتفا نکردم و برخی اطلاعات را از منابع غیر ایرانی و خصوصا عراقی جمع آوری کردم تا موضوع را از زاویه دید طرف مقابل نیز برسی کنم. در این فیلم تکیه ما بر اسناد تاریخی است و چیزی حدود ۱۸ هزار سند تاریخی را مورد بررسی قرار دادم که بخشی از آن ها در کتابخانه ملی، مرکز اسناد وزارت امور خارجه و آرشیوهای مختلف اسناد و … در دسترس بوده است.

این مستندساز تصریح کرد: من برای پژوهش «خط القعر» به مرکز اسناد کشور امارات و همچنین قطر دسترسی پیدا کردم که در آنجا اطلاعات بسیار خوبی از گزارشات M۶ انگلستان به دست آوردم. همچنین در آرشیو اسناد اندیشکده ویلسون در واشنگتن نیز تعداد زیادی فایل های صوتی پیاده شده از گفتگوهای محرمانه صدام حسین با امرای ارتش نیز پیدا کردم که مربوط به زمان قبل از شروع جنگ است.

اکتسابی درباره مصاحبه با مورخان و پژوهشگران در این مستند گفت: سعی من این بود که نگاه علمی به موضوع داشته باشم درنتیجه سراغ افرادی رفتم که مورخ بودند مانند محمد درودیان، علی بیگدلی، سید علی موجانی و …

اکتسابی در پایان درباره مخاطبان این مستند گفت: سینمای مستند مخاطبان خاص خودش را دارد. ولی از آنجا که «خط القعر» به موضوع مهمی از تاریخ کشورمان تمرکز دارد لذا تماشای آن شاید برای مخاطب عموم جذاب باشد. خصوصا اینکه در این فیلم به ناگفته هایی از تاریخ اشاره شده است که بیش از این در هیچ فیلمی با چنین موضوعی به آن پرداخت نشده است.

این مستند امروز ۱۸ آذر ساعت ۱۹:۳۰ در سالن شماره یک پردیس سینمایی چارسو روی پرده می‌رود.