در آغاز عکس بود/ کارگاه «عکس به مثابه ماده خام در سینمای مستند» برگزار شد

امروز پنجشنبه ۲۲ آذرماه، همزمان با روز پنجم هجدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» کارگاه «عکس به مثابه ماده خام در سینمای مستند» توسط سیف‌الله صمدیان مستندساز و عکاس ساعت ۱۵ در سالن چهار پردیس سینمایی چارسو برگزار شد.

صمدیان در ابتدای این کارگاه ضمن خیرمقدم به حاضران گفت: به سراغ جمله «در آغاز کلمه بود» می‌روم که آن را عوض کردم و در ویژه‌نامه مجله «تصویر» به جای آن نوشتم: «در آغاز عکس بود». حال از روی این مجله می‌خوانم تا منظور من را متوجه شوید سپس به سراغ مستندسازی می‌روم.

او در ادامه متن منتشر شده در مجله را خواند و بیان کرد: هیچ ارتباطی با انسان اولیه که هنوز خط و زبان را متوجه نمی‌شود وجود ندارد، جز عکس و تصور ذهنی. انسان اولیه در غارها به نقاشی می‌پرداخت تا احساسات و دیده‌هایش را به تصویر بکشد.

صمدیان در ادامه مخاطبان را به تماشای یک فیلم دعوت کرد و نقل قولی از مجله را خواند: وقتی که به عکس‌های هانری کارتیه‌برسون، جوزف کودلکا، یوجین اسمیت، ویلیام کلین، آندره کرنژ، عباس عطار، هیروشی هامایا و…. نگاه می‌کنم، با خودم می‌گویم آیا این عکس‌ها هم با این همه قدرت و حس در دور‌های نزدیک، شبیه به آن نقش غار به‌نظر نخواهند آمد و تا بازتاب آن «حس ازلی» چند قرن فاصله داریم.

صمدیان ادامه داد: سینما برای این که سینما باشد باید از پدرش که عکاسی است وام و الهام بگیرد. نقطه تکوین سینما از عکاسی است. کسی که عکاس خوبی نیست نباید فیلم بسازد زیرا سینما ترکیب عکس، نقاشی،‌شعر و ادبیات است. بنیان تصویر و تاثیرگذاری آن را باید متوجه بود. بسیاری از مردم نگاه می‌کنند اما عده کمی می‌بینند. باید به جای نگاه کردن، دیدن را یاد بگیریم و به روزمرگی در نگاه دچار نشویم.

صمدیان گفت: عکسی ماندگار و همیشگی خواهد بود که به لحظه قطعی برسد و یعنی هرگاه مغز، قلب و چشم در یک لحظه و برای یک اتفاق با هم منطبق شوند، همان عکسی است که در تاریخ عکسی مانا می‌ماند. در این عکس‌ها هم عاطفه و هم بینش انسانی است و هم ترکیب‌بندی واقعی دارد.

صمدیان در ادامه درخواست کرد که حاضران دلیل خود را برای حضور در این کارگاه بگویند.

او در بخش دیگری از سخنانش گفت: گمشده قطعی در امر معنی خود ما هستیم. اول باید هویت خود را پیدا کنیم و یاد بگیریم که خود واقعی خود باشیم در غیر این صورت همیشه سایه‌ای از دیگری خواهیم شد که فقط فیلم بازی می‌کند. باید با سوژه یکی شد و صید و صیاد را همزمان در دل داشت. برای عکاس خوبی بودن باید با حلقه اشک جا خوش کرده در پشت پلک‌ها، فوکوس کرده و عکس را در آن لحظه قطعی ثبت کرد.

او در ادامه عکس‌هایی را نشان داد و حاضران درباره ترکیب‌بندی عکس‌ها حرف زدند. در ادامه هم صمدیان مستند کوتاهی ساخته خودش به‌نام «ایستگاه سفید» را پخش کرد.

صمدیان گفت: وظیفه عکاس طرفداری از گروه خاصی نیست بلکه باید شبیه به یک شاهد عینی لحظه‌ها را ثبت کرد و بعد یک مستند از پشت‌صحنه فیلم «سربازهای جمعه» را نمایش داد که در آن مسعود کیمیایی و عباس کیارستمی مشغول به بستن میزانسن بودند.

او در پایان گفت: باید دنیا را عکاسانه تماشا کرد و با این تفکر می‌توان فیلمساز خوبی شد.