موتور رشد اقتصاد ایران خاموش می شود؟

به گزارش همشهری‌آنلاین، در حالی که بر اساس قانون برنامه هفتم توسعه، اقتصاد ایران باید سالانه ۸ درصد رشد کند، مرکز آمار ایران اعلام کرده رشد اقتصادی ایران از مثبت ۴.۷ درصد در فصل بهار سال جاری به ۳.۱ درصد در ۹ ماهه نخست امسال رسیده است. بیشترین رشد رخ داده ناشی از استخراج نفت و گاز طبیعی به میزان ۶.۱ درصد و توزیع گاز طبیعی به میزان ۵.۷ درصد بوده در حالی که بخش ساختمان ایران ناشی از رکود در ساخت و ساز به صفر رسیده است.

این گزارش می‌افزاید: در مقایسه با ۹ ماهه نخست سال گذشته، ارزش افزوده گروه کشاورزی از منفی ۲.۴ درصد به مثبت ۳.۳ درصد رشد کرده و رشد گروه صنایع و معادن از ۶.۵ درصد به ۳.۶ درصد رسیده و رشد ارزش افزوده ناشی از استخراج نفت و گاز طبیعی از ۱۴.۳ درصد به ۶.۱ درصد کاهش یافته است.

افزون بر اینکه بخش خدمات ایران هم افت رشد را تجربه کرده و رشد این بخش از ۳.۹ درصد در ۹ ماهه نخست سال گذشته به ۲.۳ درصد رسیده که با توجه به سهم این بخش از کل کیک اقتصاد و اشتغال کشور، استمرار این روند می‌تواند شاخص رشد اقتصاد را تحت تاثیر قرار دهد به ویژه اینکه خدمات عمومی، اجتماعی و مشاغل خدمات شخصی رشد منفی ۹ دهم درصدی را در پایان آذرماه امسال ثبت کرده است.

داده‌های مرکز آمار ایران نشان ی‌دهد که رشد اقتصادی ایران با احتساب نفت از ۴.۷ درصد در پایان آذر سال گذشته به ۳.۱ درصد و بدون نفت کاهش یافته و بدون نفت هم از ۱.۷ درصد به ۲.۲ درصد رشد کرده است.

چشم‌انداز رشد اقتصاد

اقتصاد ایران در سال‌های پیش رو چه تغییری را تجربه خواهد کرد؟ بی‌ثباتی بازار ارز و افت ارزش پول یک چالش جدی بر سر راه پیش بینی پذیری شاخص‌های کلان اقتصادی است و این احتمال وجود دارد که در صورت فشار حداکثری، دولت آمریکا بر روند صادرات نفت ایران در ماه های پیش‌رو، رشد بخش نفت افت کند که بر شاخص رشد اقتصاد اثر خواهد گذاشت. هرچند میزان بارندگی‌ها ممکن است شاخص رشد بخش اقتصادی را مثبت نگه دارد اما صفر شدن رشد بخش ساختمان با توجه به پیوستگی آن با بخش خدمات یک زنگ خطر به حساب می‌آید. سوال مهم این است که آیا بودجه سال آینده می‌تواند به ویژه در بخش عمرانی باعث شود تا سرمایه‌گذاری بخش دولتی در بخش ساختمان مثبت شود؟ پاسخ به این سوال با توجه به کسری بودجه شدید دولت و سهم بالای هزینه‌های جاری از کل بودجه سال آینده، احتمال رشد بالای بخش ساختمان را تایید نمی‌کند و باید دید که نقشه راه دولت چهاردهم برای جلوگیری از منفی شدن رشد اقتصاد ایران با خنثی‌سازی تحریم‌ها به ویژه علیه صادرات نفت خام و رونق دیگر بخش‌های اقتصادی چه خواهد بود؟

نکته قابل تامل در داده‌های رسمی مرکز آمار ایران این است که رشد تشکیل سرمایه در بخش ماشین‌آلات از ۶.۳ درصد در ۹ ماهه نخست سال گذشته به ۱.۷ درصد و در همین بازه زمانی رشد تشکیل سرمایه در بخش ساختمان هم از ۳.۴ درصد به صفر رسیده و تنها نکته امیدوارکننده شاید رشد ۸.۳ درصدی رشد ارزش افزوده صادرات کالا و خدمات است که در صورت تثبیت یا سرکوب نرخ ارز و یا فشار بر صنایع صادراتی، می‌تواند همانند بهار سال گذشته، رشد منفی را تجربه کند.