مدیریت یکپارچه راه نجات دریاچه ارومیه از بحران آبی است

به گزارش خبرنگار مهر، حسن گل‌محمدی یکشنبه در دومین روز از مدرسه فصلی آب در شرکت آب منطقه‌ای اصفهان که با حضور دانشجویان مقاطع ارشد و دکتری مهندسی عمران و منابع آب و محیط‌زیست سراسر کشور برگزار شد، با اشاره به وضعیت وخیم دریاچه ارومیه که طی سه دهه اخیر بیش از ۶ متر افت تراز و افزایش شوری را تجربه کرده، اظهار کرد: این بحران ابعاد اجتماعی، اقتصادی و امنیتی دارد و نمی‌توان آن را تک‌بعدی حل کرد.

وی ادامه داد: دریاچه ارومیه به دلیل پیچیدگی‌های منطقه‌ای و اختلافات استانی، به یک مسئله ملی تبدیل و ستاد ملی احیای آن تشکیل شد.

گل‌محمدی به توسعه سامانه‌ای پیشرفته در دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور اشاره کرد و گفت: این سامانه با گردآوری داده‌های بارش، تراز دریاچه و جریان‌های آبی، تصمیم‌گیری دقیق و سریع را برای تصمیم‌سازان و برنامه‌ریزی‌ها تسهیل می‌کند.

معاون دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور خاطرنشان کرد: این سامانه با تحلیل سناریوهای مختلف مانند احداث سد یا تغییر تخصیص آب، اثرات هر تصمیم را بر حوضه آبریز دریاچه ارومیه نشان می‌دهد.

گل‌محمدی با اشاره به موفقیت این رویکرد از سال ۱۳۹۴، گفت: شیب نزولی تراز دریاچه متوقف و حتی در دوره‌هایی معکوس شده است.

وی از دانشجویان خواست با ارائه نظرات خود به تکمیل این سامانه کمک کنند تا از فاز آزمایشی به مرحله اجرا در کل کشور برسد.

معاون دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور تصریح کرد: این ابتکار با کاهش موازی‌کاری بین وزارتخانه‌ها و افزایش شفافیت، گامی بزرگ در مدیریت بحران آب کشور محسوب می‌شود.

ضرورت بازنگری در ساختار مدیریت به‌هم‌پیوسته منابع آب

در ادامه این نشست آموزشی، زهرا سلطانی، دبیر کارگروه امور اجتماعی و مشارکت مردمی شرکت مدیریت منابع آب ایران با اشاره به تجربه ۱۰ ساله خود در حوزه مدیریت به‌هم‌پیوسته منابع آب، بر ضرورت بازنگری در ساختارهای موجود این حوزه تأکید و اظهار کرد: علوم اجتماعی می‌تواند دریچه‌ای نو برای تحلیل و بهبود فرآیندهای مدیریت منابع آب فراهم کند به‌ویژه در شرایطی که جوامع با پیچیدگی‌های فزاینده نظم اجتماعی روبه‌رو هستند.

سلطانی با اشاره به تجربه ورود خود به شرکت مدیریت منابع آب ایران در سال ۱۳۹۴، گفت: از همان ابتدا با ادبیات مدیریت به‌هم‌پیوسته آشنا شدم که از دهه‌ها قبل در اسناد بالادستی مطرح بود اما در عمل با چالش‌هایی مواجه بوده است.

وی افزود: برخی ساختارها که بر اساس مسائل گذشته طراحی شده‌اند، ممکن است امروز کارکرد بهینه نداشته باشند.

به گفته سلطانی، برای بهبود این ساختارها، شناسایی دقیق مسائل و تطبیق آن‌ها با شرایط کنونی ضروری است.

دبیر کارگروه امور اجتماعی و مشارکت مردمی شرکت مدیریت منابع آب ایران با اشاره به تجربه اعتراضات کشاورزان اصفهان در سال ۱۳۹۱ و تأثیر آن بر بازنگری در مدیریت منابع آب، اظهار کرد: این رویدادها نشان داد که ساختارهای موجود نیازمند بازتنظیم برای پاسخگویی به تنش‌های اجتماعی و زیست‌محیطی هستند.

سلطانی همچنین به تشکیل شورای هماهنگی حوضه آبریز زاینده‌رود و حضور نمایندگان کشاورزان در این شورا اشاره کرد و آن را گامی در جهت تصمیم‌گیری جمعی برای حل مسائل دانست.

دبیر کارگروه امور اجتماعی شرکت مدیریت منابع آب ایران با تأکید بر نقش علوم اجتماعی در تحلیل ساختارها، گفت: ساختارهای مدیریت منابع آب باید کارکردهای مشخصی داشته باشند، اما گاهی این کارکردها برای ذی‌نفعان مجهول است. نظریه‌های علوم اجتماعی نشان می‌دهند که ساختارهای موجود ممکن است بر اساس ادراکات قدیمی شکل گرفته باشند و نیاز به بازنگری دارند.

سلطانی بر اهمیت تجربه‌نگاری در مدیریت به‌هم‌پیوسته تأکید کرد و گفت: ما نیاز داریم که تجربه‌های زیسته همکاران، بهره‌برداران، کشاورزان و حتی دانشجویان را در این حوزه مستند کنیم تا بتوانیم ساختارهایی کارآمدتر طراحی کنیم.